काठमाडौं- वैदेशिक रोजगारीको खोजीमा रहेका युवा एउटै म्यानपावर कम्पनीबाट पटक-पटक ठगिँदै आएका छन् । रोजगारीको खोजीमा रहेका युवालाई विदेश पठाइदिने क्रममा दुःख दिएको तथा विदेश पुगेपछि समस्यामा पारेको र आर्थिक ठगी गरेको भन्दै रोजगार पीडितहरुले उजुरी दिने गरेका छन् ।
एउटै म्यानपावरका नाममा चालु आर्थिक वर्ष सुरु भएको ८ महिनामा २५ वटासम्म उजुरी दर्ता भएको वैदेशिक रोजगार विभागको तंथ्याकमा उल्लेख गरिएको छ । चालु आर्थिक वर्ष शुरु भएको ८ महिनामा दर्जनबढी म्यानपावर कम्पनीका नाममा रोजगारपीडितले धेरै उजुरी दर्ता गराएको विभागले जनाएको छ ।
आर्थिक वर्ष सुरु भएको ८ महिनामा दृष्मा ओभरसिर्ज प्रालि (लाइसेन्स १०७६/०७३ /७४ नम्बर ) का नाममा २५ वटा उजुरी पीडितले दर्ता गराएको विभागले जानकारी दिएको छ । यो अवधिमा ब्रिफ ओभरसिर्ज प्रालि (लाइसेन्स नम्बर १४७२ /०७४ /७५ ) का नाममा १६ वटा मुद्दा विभागमा दर्ता भएका छन् ।
यस्तै, मास्टर जव सर्भिस प्रालि (लाइसेन्स नम्बर ८२७/ ६०७) का नाममा १४ वटा र स्फिट नेपाल म्यानपावर प्रालिका (लाइसेन्स नम्बर १२४९ / ०७४ / ७५ ) का नाममा १२ वटा उजुरी विभागमा दर्ता भएका छन् । त्यस्तै डेल्टा इम्पोलिमेन्ट सभिर्ज प्रालिका (लाइसेन्स नम्बर ७२० /०६४ /०६५ ) का नाममा ११ वटा र युरो नेपाल इन्टरनेशनल इम्पोलिमेन्ट प्रालि (लाइसेन्स नम्बर १२५० / ९७४/ ७५ )का नाममा ९ वटा उजुरी रोजगारपीडितले दर्ता गराएको जानकारी दिएको छ ।
विभागमा ५० वटासम्म म्यानपावरको नाममा रोजगारपीडितले गएका ८ महिनामा उजुरी दर्ता गराएको पाइन्छ । पछिल्लो समय स्वदेशमा भन्दा विदेश पुगेर फर्किएका धेरै पीडित समस्या लिएर आउने गरेको विभागको मुद्दा शाखाले जानकारी दिएको छ ।
नेपालबाटै राम्रो रोजगारीमा पठाइए दिने भनेर ठगी गर्ने, विदेशमा एउटा काम भनेर अर्कै काममा लगाउने, रोजगारदाता कम्पनीले नेपालमा सम्झौता भएअनुसार सेवाशुल्क नदिएको र रोजगारदाता कम्पनीले धेरै पीडा दिएको उजुरी आउने गरेको विभागको मुद्दा शाखाको तंथ्याकमा उल्लेख छ ।
पछिल्लो समय विभागले उजुरी परेको केही घन्टामा नै रोजगारपीडितका समस्या समाधान गर्ने प्रयास गरिरहेको विभाग महानिर्देशक दिलिपकुमार चाँपगाईँले बताए । कुनै म्यानपावरबाट कामदार पीडित भएको छ भने उक्त म्यानपावरको सञ्चालकलाई बोलाएर मुद्दाको प्रकृति हेरि क्षतिपूर्ति भराउदै आएको उनको भनाइ छ ।
विभागको मुद्दा शाखाका अनुसार प्राय सिमित म्यानपावर बाहेक सवै म्यानपावरको नाममा उजुरी दर्ता हुने गरेको छ । यस्ता म्यानपावरलाई सामान्य आर्थिक जरिवाना गरेर कारवाही गरि छुट पाउने गरेको पीडितको गुनासो छ । एउटै म्यानपावरका नाममा ठूलो संख्यामा मुद्दा परे पनि विभागले म्यानपावर कम्पनीलाई कस्तो कारबाही गर्दै आएको छ भन्ने तथ्य खुलाइएको छैन ।
३ पटकभन्दा बढी उजुरी परे सोझै खारेजी
वैदेशिक रोजगार ऐन, २०६४ मा म्यानपावर कम्पनीविरुद्ध विभागमा पीडित कामदारले उजुरी गरेपछि एक पटक सचेत गराई जरिवाना, दोस्रो पटक जरिवाना तथा जेल सजायसम्मको कारबाही र तेस्रो पटक धरौटी जफत वा म्यानपावर कम्पनी नै खारेजसम्मको व्यवस्था छ । हाल, वैदेशिक रोजगार ऐन २०६४ संशोधन भएको छ । तर, आगामी आर्थिक वर्षदेखि मात्र लागू हुँदैछ ।
उक्त ऐनमा वैदेशिक रोजगारीमा श्रमिक आपूर्ति गदै आएका म्यानपावर कम्पनीका नाममा ३ पटकभन्दा बढी उजुरी विभागमा परे छानविन गरी दोषी देखिएमा म्यानपावर कम्पनीलाई खारेज विभागलाई कानुनी अधिकार छ ।
वैदेशिक रोजगार ऐनले दिएको अधिकार प्रयोग गरेर काम गर्ने अवसर विभागले कम मात्र प्रयोग गरिरहेको छ । कतिपय ठगीका घटनामा पीडितको प्रमाण नपुग्दा अपराधीले उन्मुक्ति पाइरहेको निर्देशक भोलानाथ गुरागाईँले बताए । उनले भने, ‘वैदेशिक रोजगारी क्षेत्रमा राज्यको आँखा छलेर धेरै ठगी हुनेगरेको छ । जसका कारण कानूनी दायरामा ल्याएर दोषीलाई कारवाही गर्ने समस्या भइरहेको छ ।’
विभागमा उजुरी परेका आधारमा म्यानपावरमाथि खासै कारबाही नहुँदा रोजगारीका नाममा हुने ठगी कम हुन सकेको पनि छैन । ऐनअनुसार कारबाही नहुँदा रोजगार व्यवसायीको मनोबल बढेर कामदारलाई पटक-पटक दुःख दिने र ठग्ने गरिरहेका छन् ।
ठग्ने म्यानपावरको सूची हेर्नुहोस्