आज रातिदेखि भोलि बिहानसम्म आकाशमा भारी उल्का वर्षा देखिने

काठमाडौं– आज रातिदेखि भोलि बिहानसम्म आकाशमा उल्कावृष्टि (उल्का वर्षा) देखिने छ । स्विफ्ट टटल नामक पुच्छ्रेताराका कारण हुने उल्कावृष्टि अत्याधिक मात्रामा भएको देखिने छ ।

ती उल्का वर्षाको स्रोत पर्सियस (ययाति) तारामण्डलमा भएको जस्तो देखिने हुनाले यसलाई पर्सिड मिटियर सावर नाम दिइएको छ । उल्का वर्षाको समय शुक्लपक्ष भएकोले चन्द्रमाको प्रकाशले उल्का वर्षा हेर्न चाहनेहरुका लागि केहि व्यवधान हुनेछ।

हुन त स्विफ्ट टटल अहिले पृथ्वीको नजिक छैन । तर यसले सूर्यको परिक्रमा गर्ने क्रममा सूर्यको नजिक आइपुग्दा आफ्नो कक्षमा धुलोका कण र चट्टानहरु छोड्ने गर्दछ । जब पृथ्वीले सूर्यको परिक्रमा गर्ने क्रममा पुच्छ्रेताराको उक्त कक्षको नजिक आइपुग्छ, तब ती धुलोका कणहरु र चट्टानहरु पृथ्वीको वायुमण्डलमा तीब्र गतिले ठोक्किएर जल्दछन् । यसैलाई हामी उल्का वर्षा भन्दछौं । उल्का वर्षालाई नेपाली जनजिब्रोमा ‘तारा खसेको’ पनि भनिन्छ ।

Want to see some “shooting stars?” You’re in luck!

STEP 1: Go outside! ?
STEP 2: Pick an observing spot away from bright lights ?
STEP 3: Look up and take in the beauty of the Perseid meteor shower ?

Details: https://t.co/DeBDgC9t5E pic.twitter.com/czhirfHI9k

— NASA (@NASA) August 12, 2019

उल्का वर्षा स्थानीय समय अनुसार मंगलबार राति ९—१० बजे देखि नै शुरु भई बुधबार बिहान ५ बजे सम्म देख्न सकिने छ । तर अत्याधिक मात्रामा भने बुधबार बिहान २-३ बजे देख्न सकिने छ । ती उल्का वर्षाहरुको गति प्रति सेकेण्ड ६० किमिसम्म हुने भएकोले करिब ७० किमि माथि वायुमण्डलमा घर्षण पैदा भई यस्तो दृश्य देखिन्छ ।

त्यसो त स्विफ्ट टटलका कारण जुलाई २३ देखि नै उल्का वर्षा हुने सम्भावना रहन्छ र यो अगष्ट २० तारिख सम्म भई रहन सक्ने छ । अत्याधिक उल्का वर्षा हुने आज रातिदेखि भोलि बिहानी सम्मको समयमा नाङ्गो आँखाले नै उत्तरपूर्वी आकाशमा हेरेर अवलोकनकर्ताहरुले मनोरञ्जन लिन सक्नेछन् । तर आफू रहेको स्थानको आकाश खुल्ला र सफा रहे मात्र अवलोकन कार्य सम्भव हुनेछ ।

The 2019 Perseid Meteor Shower Peaks Soon: Here’s What to Expect https://t.co/0vLsbQ3f7z pic.twitter.com/in7YmLhDzV

— SPACE.com (@SPACEdotcom) August 9, 2019

के हो त स्विफ्ट टटल ?

स्विफ्ट टटल १८६२ जुलाईमा अमेरिकन खगोलविद् द्वय लेक्स् स्विफ्ट (१८२०–१९१३) र होरस टटल (१८३८–१९३३) द्वारा पत्ता लगाइएको पुच्छ्रेतारा हो । यसको सूर्यलाई परिक्रमा गर्ने अवधि करिब १३३ वर्ष रहेको छ ।

हाल यो पुच्छ्रेतारा पृथ्वीको नजिक छैन तर यसले आफ्नो कक्षमा छोडेका चट्टान र धुलोका कणहरु पृथ्वीको वायुमण्डलमा तीव्र गतिले प्रवेश गर्दा घर्षण भई जल्दछन् । यसलाई नै उल्कावर्षा भनिएको हो ।