बैतडी– दशरथचन्द नगरपालिका–१ कलौनस्थित दुधकुण्डको महत्व जिल्ला भित्रैका धेरैलाई थाहा छैन् । यसको सम्बन्ध बैतडीको प्रसिद्ध निङ्गलाशैनी भगवतीसँग जोडिएको छ । स्थानीयबासीका अनुसार परापूर्वकालमा दुधको धारा भएको हुनाले यो ठाउँको नाम दुधकुण्ड रहन गएको हो ।
‘पहिलापहिला यसै धाराको पानीले निङ्गलाशैनी भगवतीको मन्दिरमा पूजाआजा हुन्थ्यो । दुधकुण्डमै पाकेको हवी मन्दिरमा चढ्थ्यो किम्वदन्ती छ ।’ स्थानीय माधवप्रसाद भट्टले भने, ‘यो कुण्डको बारेमा प्रचारप्रसार नहुँदा ओझेलमा परेको छ ।’
दसैंको समयमा भगवतीको दर्शनका लागि हजारौं भक्तजन आउने गर्छन् । उनीहरूलाई यो दुधकुण्डका बारेमा जानकारी गराउन सकियो भन्ने आन्तरिक धार्मिक पर्यटक भित्र्याउन सकिने भट्टले बताए ।
दुधकुण्डलाई स्थानीयले लमखेत धारा पनि भन्ने गरेका छन् । सो ठाउँमा अहिले स–साना मन्दिरहरू बनाएर प्रचार प्रसारका लागि प्रयास सुरु गरिएको स्थानीय अम्बादत्त बडुले बताए । उनले भने, ‘अहिले कलौनस्थित निङ्गलाशैनी भगवती मन्दिरमा यही धाराको पानीले पूजाआजा हुने गरेको छ ।’
दुधकुण्डको वरिपरी मन्दिरहरू रहेका छन् । दुधकुण्डको पाँच किलोमिटर सेरोफेरमा प्रसिद्ध धार्मिक स्थलहरू रहेकाले यसलाई पर्यटकीय गन्तव्यको रुपमा विकास गर्न सकिने आन्तरिक पर्यटन पुनर्उत्थान समितिका सुदूरपश्चिम संयोजक मायाप्रकाश भट्टले जानकारी दिए । उनले भने, ‘हामीले सुदूरपश्चिमका महत्वपूर्ण पर्यटकीय स्थलहरूलाई नयाँ गन्तव्यको रुपमा पहिचान गर्ने तयारी गरेका छौं । दुधकुण्डलाई पनि धार्मिक पर्यटकीय स्थलको रुपमा विकास गर्न सकिन्छ ।’
पाताल भुवनेश्वर धाम र निङ्गलाशैनी भगवती मन्दिरको दर्शन गर्नेहरूलाई दुधकुण्डसम्म पुर्याउन सकिने उनले बताए । उनले भने, ‘दुधकुण्डमा अहिले पनि पौराणिक कुराहरू छन् । यो ठाउँको पानी जहिले पनि घटबढ हुँदैन् । एकनासको पानी हिउँदमा तातो र गर्मीमा चिसो रहने गर्छ ।’
दुधकुण्डलाई प्रचारप्रसारमा ल्याउन र यसको महत्व झल्काउन दशरथचन्द नगरपालिका–१ को कार्यालयले केही पहल गरेको छ । सो ठाउँमा स्थानीयहरूले ब्रतबन्ध जस्ता सामाजिक कार्य पनि गर्ने भएकाले धर्मशालाको व्यवस्था गरिएको छ भने पञ्चायन देवताको मन्दिर पनि निर्माण गरिएको छ ।
दुधकुण्डमै गौराको समयमा बिरुडा समेत धुने चलन रही आएको छ । दुधकुण्ड भगवतीको बासस्थान भएकाले यसको धार्मिक महत्व अझै बढी रहेको स्थानीय भानदेव भट्टले बताए ।