गला बस्नु भन्नाले घाँटीबाट आउने आवाज या घाँटीबाट निस्किने शब्द बिलकुल नआउनु या मन्द मन्द आउनु भन्ने बुझिन्छ ।
जोडजोडले भाषण दिनु या पढ्नु, विष खानु र कण्ठमा कुनै पनि प्रकारले चोट लाग्नु, वातादि कोष कुपित हुनु । यी कारणहरूले कण्ठबाट शब्द प्रवाह गर्ने नाडीहरूमा स्थिर भएर स्वर भङ्ग गरिदिन्छ । यो स्वर भङ्ग छ प्रकारको हुन्छ- वात, पित्त, कफ, सन्निपात, शरीरको स्थूलता र क्षयीरोग ।
घरेलु उपचार
१. नुनयुक्त तेलका पदार्थहरु खानाले वात स्वर भङ्ग हट्छ ।
२. तातोपानी पिउनुपर्दछ ।
३. देशी घिउ र सखर सेवन गर्नाले स्वर भङ्ग ठिक हुन्छ ।
४. घिउ र मह पिउनाले स्वर भङ्ग ठिक हुन्छ ।
५. तातो दूध पिउनाले पनि स्वर भङ्ग ठिक हुन्छ ।
६. खारेको तिलको तेल अथवा मह चाट्नाले पनि स्वर भङ्ग ठिक हुन्छ ।
७. पिप्पली, पीपलामूल र कालो मरीच गोमूत्रमा पिसेर पिउनाले कफ स्वर भङ्ग ठिक हुन्छ ।
८. घाँटीको तालुमा उठेको मासुको रगत निकाल्नाले पन कफ स्वर भङ्ग ठिक हुन्छ ।
साभार :‘घरेलु आयुर्वेदिक उपचार’ पुस्तकबाट