हंगेरी : विशिष्ट संस्कृति, उच्च जीवनस्तर र तीव्र आर्थिक विकासको संगम

मध्य युरोपेली देश हंगेरीले पछिल्लो समय तीव्र आर्थिक वृद्धिदर हासिल गरिरहेको छ । खासगरी दोस्रो विश्वयुद्धपछि साम्यवादी व्यवस्था अपनाएको हंगेरी शीतयुद्धको अन्त्यपछि लोकतान्त्रिक एवम् खुला बजार अर्थतन्त्र अंगालेको छ ।

पछिल्ला केही वर्षहरुमा हंगेरीको अर्थतन्त्रमा पनि व्यापक वृद्धि देखिएको छ । यससँगै हंगेरीमा नागरिकको जीवनस्तर पनि माथि उठ्दै गएको छ । हंगेरीले सन् २००४ मा युरोपेली युनियन ईयूको सदस्यता लिएको हो । ईयूको सदस्यता लिएपनि हंगेरीमा युरो मुद्रा भने प्रचलनमा छैन । यहाँ फोर्निट मुद्रा प्रचलनमा रहेको छ ।

पश्चिममा स्लोभेनिया र अस्ट्रिया, दक्षिणमा सर्बिया र क्रोएशिया, पूर्वमा रोमानिया र युक्रेन तथा उत्तरमा स्लोभाकियासँग सीमा जोडिएको हंगेरीलाई मध्य र दक्षिणपूर्व युरोपको प्रवेशद्वारको रूपमा रूपमा पनि लिइन्छ । करिब एक करोड जनसङ्ख्या रहेको हंगेरीको क्षेत्रफल भने ९२ हजार ३० वर्गकिलोमिटर रहेको छ । यो मुलुकको राजधानी बुडापेस्ट हो भने यहाँको सरकारी भाषा हंगेरियन हो । हंगेरियनबाहेक जर्मन र अंग्रेजी भाषा पनि यहाँ प्रचलनमा रहेको छ ।

हंगेरीलाई परम्परागत सभ्यता बोकेको युरोपको सबैभन्दा पुराना देशहरूमध्ये एक मानिन्छ । हंगेरीमा मुख्यगरी मज्यार जातिको बसोबास रहेको छ । यो जातको इतिहास चौथो शताब्दीमा युरोपमा बसोबास गर्ने जर्मन र त्यसबेलाको रोमन साम्राज्यमाथि आक्रमण गर्ने हन जातिसँग जोडिने गरेको इतिहासकारहरु बताउँछन् ।

इतिहासलाई हेर्ने हो भने हाल हंगेरी रहेको कार्पेथिपन क्षेत्रमा हंगेरियन राज्यको जग बसाउने श्रेय भने मज्यार शासक राजा अर्पादलाई जान्छ । उनले नै नवौँ शताब्दीको अन्त्यतिर अर्थात् ८९५ मा कार्पेथियन क्षेत्रमा सैनिक विजय हासिल गरी हंगेरीको जग बसालेका थिए ।

इतिहासका विभिन्न कालखण्डमा विभिन्न साम्राज्यका शासकको अधिनमा रहेको हंगेरीले सन् १८६७ मा अस्ट्रियन साम्राज्यका शासकको मातहतमा स्वायत्तता पाएको थियो । त्यसपछि उक्त साम्राज्य अस्ट्रिया हंगेरीको नामले चिनिन थालियो । पहिलो विश्वयुद्धमा अस्ट्रिया हंगेरीको पराजयसँगै ट्रायननको सन्धिपछि हंगेरीको भूभाग खुम्चिन पुग्यो र अहिलेको भौगोलिक अवस्थामा कायम रह्यो । दोस्रो विश्वयुद्धपछि साम्यवादी शासनव्यवस्था अपनाएको हंगेरीले शीतयुद्धको अन्त्यसँगै लोकतान्त्रिक व्यवस्था अपनाएको हो ।

हंगेरीमा बसोबास गर्ने मज्यार जाति र यहाँको भाषालाई युरोपका बहुसंख्यक भारोपेली भाषा परिवार बाहिरको मानिन्छ । भाषाविदहरु हंगेरियन भाषालाई युराली भाषा परिवारको सदस्य मान्छिन् । हंगेरियन भाषा छिमेकी मुलुकका भाषाहरु रोमानियाली, जर्मन, सर्बो क्र्रोसियनभन्दा पनि युराली भाषा परिवारका अन्य सदस्यहरु जस्तै फिन्निस, इस्टोनियन भाषासँग नजिकको सम्बन्ध रहेको ठानिन्छ । यस कारण हंगेरीको भाषा, संस्कृति, परम्परा अरु युरोपेली मुलुकभन्दा विशिष्ट रहेको छ ।

यहाँको मुख्य धर्म इसाई हो । सन् १००० आसपास तत्कालीन राजा स्टेफनले इसाई धर्म अपनाएयता हंगेरीमा इसाई धर्मको जग बसेको विश्वास गरिन्छ । हाल यहाँका आधाभन्दा धेरै जनसङ्ख्याले इसाई धर्म मान्ने गरेका छन् । यीमध्ये अधिकांश रोमन क्याथोलिक छन् भने करिब १० प्रतिशत इसाईहरु प्रोटेस्टेन्ट छन् । यद्यपि यहाँ नास्तिकहरुको पनि उत्तिकै बसोबास रहीआएको छ । करिब २० प्रतिशत जनसङ्ख्याले आफू कुनै धर्म नमान्ने बताउने गरेका छन् । यहाँ यहुदी धर्मले पनि विशिष्ट प्रभाव पारेको छ । बुडापेस्टमा संसारकै दोस्रो ठूलो यहुदी प्रार्थानास्थल सिनेगोग रहेको छ ।

हंगेरीलाई आविष्कार, ज्ञान, सीपका क्षेत्रमा पनि महत्वपूर्ण मुलुक मानिन्छ । यहाँ शिक्षाको पहुँच सहज छ भने स्वास्थ्यको क्षेत्रमा पनि यो मुलुकले लगानी गरेको छ । यहाँ १० वटा विश्वविद्यालय तथा ९ प्राविधिक शिक्षालयहरु रहेका छन् । यहाँको सबैभन्दा पुरानो पेक्स विश्वविद्यालय सन् १३६७ मा स्थापना भएको थियो । यहाँको साक्षरता दर ९९ प्रतिशतभन्दा धेरै छ । जुन, उक्त क्षेत्रमै उच्चतम हो । यहाँको औसत आयु पनि झण्डै ७६ वर्ष छ, जुन विश्वको औसत आयु ७२ भन्दा धेरै हो ।

सन् १९०५ यता हंगेरीका १३ जनाले विश्वकै सबैभन्दा प्रतिष्ठित नोबेल पुरस्कार जितेका छन् । यसबाट जनसङ्ख्याका आधारमा प्रतिव्यक्ति सबैभन्दा धेरै नोबेल पुरस्कार जित्ने मुलुकको अग्रणी स्थानमा आउँछ । हंगेरियन विद्वानहरुले शान्तिबाहेक अन्य सबै विधाका नोबेल पुरस्कार जितिसकेका छन् । यहाँका खेलाडीले हरेक ओलम्पिकमा स्वर्ण पदक जितेका छन् । हंगेरीलाई जनसङ्ख्याका आधारमा प्रतिव्यक्ति स्वर्ण पदक जित्ने मुलुकमध्ये फिनल्याण्डपछि दोस्रो मानिन्छ ।

हंगेरीको अर्थतन्त्रलाई युरोपको सबैभन्दा छिटो वृद्धि भइरहेको अर्थतन्त्रमध्ये एक मानिन्छ । हंगेरी भौगोलिक रुपमा पनि युरोपको मुख्य बजारहरुबाट निकै नजिक रहेको छ भने न्यून कर, लगानीमैत्री वातावरण र सरकारी प्रोत्साहनले विदेशी लगानीको लागि आकर्षक गन्तव्य बन्न पुगेको छ । यसको वित्तीय प्रणाली यस क्षेत्रमा सबैभन्दा विकसित र गतिशील मानिन्छ । भौतिक पूर्वाधारको राम्रो विकास, स्पष्ट कानूनी र नियामक ढाँचाले पनि हंगेरीमा दिगो विकासको लागि अनुकूल वातावरण मिलेको छ ।

विदेशी लगानी आकर्षित गर्नुलाई हंगेरीको सरकारले आफ्नो प्राथमिकतामा राखेको छ । त्यहाँको सरकारले मुलुकमा लगानी गर्न चाहने विदेशी कम्पनीहरूलाई व्यावसायिक सहयोग पनि प्रदान गर्दै आएको छ । यसै उद्देश्यले मुलुकमा हंगेरी इन्भेस्टमेन्ट प्रमोशन एजेन्सी स्थापना पनि गरिएको छ ।

हाल दक्षिण कोरियाली कम्पनी एसके इनोभेसनले हंगेरीमा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो ग्रीनफिल्ड परियोजनामा लगानी गरेको छ । त्यस्तै, दक्षिण कोरियाली कम्पनीले इभान्सामा २,५०० जनालाई रोजगारी दिन ब्याट्री प्लान्ट निर्माण गरेको छ । दक्षिण कोरियाजस्तै जर्मनी, चीन, अमेरिकालगायत देशहरुले पनि हंगेरीमा अर्बैँ डलरको लगानी गरिरहेका छन् ।

हंगेरीमा वाह्य लगानीको आधा हिस्सा ब्याट्री निर्माण लगायत इलेक्ट्रोनिक्स क्षेत्रले ओगट्ने गरेको छ । त्यसबाहेक खाद्यान्न र अटोमोटिभ उद्योगमा पनि विदेशी लगानी भित्रिने गरेको छ । बढ्दो उद्योगहरुको विकास, उच्च आर्थिक वृद्धि र जीवनस्तर पनि उच्च रहेकाले हंगेरी विदेशी श्रमिकका लागि पनि आकर्षक गन्तव्यका रुपमा रहेको छ ।

नेपाल र हंगेरीबीचको कूटनीतिक सम्बन्ध सन् १९६१ जनवरी १५ मा स्थापना भएको हो । दुई देशबीचको सम्बन्ध सदैव सद्भाव, विश्वास र पारस्परिक सम्मानमा आधारित छ ।

हंगेरीले विदेशी लगानीहरुलाई आकर्षित गरिरहेका कारण सो देशमा वाह्य कामदारहरुको माग पनि सोही अनुसार बढिरहेको छ । खासगरी दक्षिण कोरिया, चीनलगायतका देशहरुले ठूला उद्योगमा लगानी गरेकाले पनि हंगेरीमा वाह्य श्रम शक्तिको आवश्यकता बढाएको छ ।