युक्रेन जाने कार्गो जहाजमा सैन्य आक्रमण गर्ने रुसको धम्की

मस्को– रूस–युक्रेन युद्धको बीचमा रुसले युक्रेन जाने बाटोमा देखिएका कार्गो जहाजमा सैन्य आक्रमण गर्ने धम्की दिएको छ । रुसले अनाज बोक्ने भनिएका कार्गो जहाजले युक्रेनका लागि सैन्य उपकरण बोकेको विश्वास गर्ने बताउँदै यस्तो धम्की दिएको हो ।

रुस र युक्रेनबीच काला सागर हुँदै अन्न निर्यात गर्ने सम्झौताबाट रुस सोमबार फिर्ता भएको थियो । ब्ल्याक सी ग्रेन सम्झौता अन्तर्गत युक्रेनमा अनाज निर्यात हुँदै आएको रुसको तर्क छ तर हामीलाई अन्न र मल निर्यात गर्न दिइएन । रुसले यसका लागि अमेरिका र पश्चिमी देशहरूलाई दोष लगाएको छ ।

रुसले युक्रेनले कालो सागरलाई सैन्य उद्देश्यका लागि प्रयोग गरिरहेको आरोप लगाएको छ । यसै कारणले रुसले कार्गो जहाजलाई निशाना बनाउने धम्की दिएको हो ।यसअघि अमेरिकाबाट रुसले नागरिक जहाजलाई निशाना बनाएर युक्रेनलाई दोष दिन सक्ने बयान आएको थियो । वास्तवमा अन्न सम्झौताबाट रुस बाहिरिए पछि अमेरिका, पश्चिमा र राष्ट्रसंघले रुसको आलोचना गरेका छन् ।

स्मरण रहोस, गत फेब्रुअरी २०२२ मा युक्रेनमा रुसी हमलापछि रुसी सेनाले युक्रेनको बन्दरगाहलाई घेरा हालेको थियो। यसले काला सागरको माध्यमबाट युक्रेनको अन्न निर्यात रोक्यो। करिब दुई करोड टन खाद्यान्न थन्किए पछि विश्वमा यसको मूल्य बढ्न थाल्यो । जसका कारण युक्रेनबाट आयातमा आश्रित अफ्रिका र मध्यपूर्वका मुलुकमा खाद्यान्न संकट आउन थाल्यो ।

गत वर्ष जुलाईमा संयुक्त राष्ट्रसंघ र टर्कीको मध्यस्थतामा रुस र युक्रेनबीच अन्न निर्यात गर्ने सम्झौता भएको थियो । यसपछि, कार्गो जहाजहरूले कालो सागर हुँदै युक्रेनको ओडेसा र कोर्नोमोर्स्क जस्ता बन्दरगाहबाट अन्न बोकेर बाहिरिएका थिए । यो सम्झौतापछि युक्रेनले करिब ३ करोड टन गहुँ निर्यात गरेको थियो । यो उल्लेखनीय छ कि युक्रेन गहुँ, मकै, कोदो र सूर्यमुखीको प्रमुख निर्यातकर्ता हो।

यो सम्झौता तोड्नुको पछाडि रुसको तर्क छ कि यो सम्झौता अन्तर्गत पश्चिमा देशले आफूले पाउनु पर्ने सहयोगलाई कार्यान्वयन नगरेको छ । यसको अर्थ यो सम्झौता एकतर्फी रूपमा कार्यान्वयन भएको हो । र प्रतिज्ञा अनुसार, रूसले यसबाट फाइदा लिन सकेन। रुसी राष्ट्रपति पुटिनले रुसले आफ्नो खाद्यान्न र मल निर्यात गर्न नदिएको गुनासो गर्दै आएका छन् । रुसले यसअघि पनि सम्झौता तोड्ने धम्की दिएको थियो र नोभेम्बरमा पनि त्यसबाट बाहिरिएको थियो तर त्यसपछि सम्झौतामा रह्यो ।

रसियाले आफ्नो कृषि बैंकलाई स्विफ्ट प्रणाली अन्तर्गत जोड्न चाहन्छ ताकि यसले विश्वका बैंकहरूसँग कारोबार गर्न सहज होस्। रूसले पनि कृषि मेसिनहरूको मर्मत पार्ट्सहरू प्राप्त गर्न चाहन्छ। समग्रमा, उनी आफूमाथि लगाइएको प्रतिबन्धमा राहत चाहन्छन्। त्यसो भएन त्यसैले उनी सम्झौताबाट बाहिरिएका हुन् ।

युक्रेनका राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले अनाज निर्यातका लागि वैकल्पिक मार्ग अपनाउने कुरा गरेका छन् तर यो त्यति सहज भने हुने छैन । टर्कीका राष्ट्रपति अर्दोआनले अर्को बैठकमा रुसी राष्ट्रपतिले पुनः पुटिनलाई यो सम्झौताका लागि मनाउने प्रयास गर्ने बताएका छन् ।