काठमाडौं – पूर्वअर्थमन्त्री सुरेन्द्र पाण्डेले युवा र विद्यार्थीहरू अध्ययन तथा रोजगारीका लागि बाहिरिने क्रम चिन्ताजनक रहेको भन्दै अबको पाँच वर्षपछि अवस्था के हुन्छ भनी प्रश्न गरेका छन् ।
खबरहबडटकम र इन्स्टिच्युट फर स्ट्राटेजिक एण्ड सोसिओ–इकोनोमिक रिसर्च (आइएसएसआर) द्वारा बिहीबार आयोजित ‘मौद्रिक नीति र वित्त नीति बीचको सामञ्जस्यता’ विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा पूर्वअर्थमन्त्री पाण्डेले अर्थसचिव मधुकुमार मरासैनी र नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीलाई यस्तो प्रश्न गरेका हुन् ।
पछिल्लो समयमा विदेशमा पढ्न र रोजगारीमा जानेको संख्या निकै बढिरहेको छ । यो वर्ष चैत मसान्तसम्म पाँच लाख ३९ हजारले वैदेशिक रोजगारीमा जाने अनुमति लिएका छन् । गत वर्ष ७ लाख ७१ हजार गएका थिए । त्यो भन्दा अघिल्लो वर्ष ६ लाखभन्दा बढी थियो ।
बाहिरिने विद्यार्थीको संख्या एकीन थाहा नभए पनि रकमबाट अनुमान लगाउन सकिने बताउँदै पाण्डेले गत वर्ष १ खर्ब ४२ अर्ब रुपैयाँ बाहिरिएको उल्लेख गरे ।
यो वर्ष अहिलेसम्म ८९ अर्ब रुपैयाँ पुगिसकेको जनाउँदै पूर्वअर्थमन्त्री पाण्डेले यो वर्ष सवा खर्ब रुपैयाँभन्दा बढी नै रकम विदेश अध्ययनका नाममा बाहिरिने आकलन गरे ।
‘यो दुईवटा तस्वीर मैले किन उल्लेख गरेको हुँ भने एकातिर शिक्षाका लागि भन्दै पूँजी बाहिरिएको छ । अर्कातिर रेमिट्यान्स आएको छ । त्यस्तो रेमिट्यान्स अबको पाँच वर्षपछि बढ्छ कि घट्छ ?’ पाण्डेले प्रश्न गरे, ‘ अबको पाँच वर्षमा यो प्रवृत्ति बढ्छ कि घट्छ ? हाम्रो रेमिट्यान्स इकोनोमीमा यसको के प्रभाव पर्छ ? वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या बढ्ने प्रवृत्ति त देखिएको छ ।’
पहिले निजीकरणका कारण रोजगारी भएन र मानिस विदेश हिँडे भनिएकोमा हाल त्यो तर्क सान्दर्भिक नभएको पाण्डेले उल्लेख गरे । ‘केही समय द्वन्द्वले मानिस गएका हुन् भनेर पनि व्याख्या गर्यौं । १० वर्षे द्वन्द्वले गाउँका मानिसलाई विस्थापित गर्यो र विदेश हिँडे भन्यौं,’ उनले थपे, ‘तर यतिखेर नेपाली समाजमा उल्लेखित दुबै प्रवृत्ति छैनन् । न अहिले निजीकरणको मुद्दा छ, न त विस्थापनको नै !’
यतिखेर भूतपूर्व कारणले मानिसहरू देशबाट विस्थापन नभएको वर्तमान कारण जान्न आवश्यक रहेको उनले बताए । सन्निकट भविष्य अर्थात् अबको पाँच वर्षमा यसले पार्ने असरबारे जानकार हुनुपर्ने उनको भनाइ छ ।