काठमाडौं- कुनै बेलाको देशकै प्रतिष्ठित सरकारी निकाय सिंहदरबार वैद्यखाना डुब्ने अवस्थामा पुगेको छ ।
चर्चित औषधिहरू उत्पादन गरेर ख्याती कमाएको यो संस्थान उँभो लाग्नुको साटो दिनदिनै ओरालो यात्रामा छ । औषधि उत्पादन नै गर्न नसक्ने अवस्थामा पुगिसकेको यो संस्थानले बुधबार मन्त्रीसहितलाई बोलाएर एक कार्यक्रम गर्यो ।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री प्रदीप पौडेल र काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र शाहको समेत उपस्थितिमा सिहंदरबार वैद्यखाना विकास समितिले धन्वन्तरी जयन्ती तथा राष्ट्रिय आरोग्य दिवस बनायो । समितिले त्यहीँ ३० औँ वार्षिकोत्सवका कार्यक्रम पनि गर्यो ।
कार्यक्रममा प्रमुख वक्ता थिए पछिल्लो समय स्वास्थ्य क्षेत्रमा सुधारको कोसिस गरिरहेका स्वास्थ्यमन्त्री पौडल। त्यसैगरि काठमाडौंका मेयर बालेन्द्र शाहले पनि केही मिनेटको मन्तव्य मञ्चमा उक्लिएर दिए ।
शाहले आफू बाल्यकालदेखि देखेको एउटा सरकारी संस्थान डुब्न लागेको सुन्दा दिक्क लागेको बताए ।
‘सरकारी संस्थान डुबाउन निजीकरण गरिन्छ । २०५८ मा ५ करोड बजेट भएको सिंहदरबार वैद्यखानामा अहिले एक करोड बजेट छ । अहिले जता पनि भवन छ तर औषधि उत्पादन छैन । सरकारले चलाएका उद्योग कसरी डुब्छन् भन्ने सिंहदरबार वैद्यखाना आएर हेरे पुग्छ’, उनले भने, ‘सरकार परिवर्तन भएपिच्छे यहाँका एमडी फेरिन्छन् । पहिले त ५० हजारमा पनि एमडी फेरिन्थे, अहिले पनि त्यही रोग होला यहाँ ।’
स्वास्थ्यमन्त्री पौडेल उपस्थित कार्यक्रममा उनले संघीय सरकारतिर पनि कटाक्ष गर्न भ्याएका छन् । ‘हाम्रो सरकारको रुप हेर्न सिंहदरबार वैद्यखाना जानू । यदि सिंहदरबार वैद्यखाना जोगाउन सकिँदैन, आयुर्वेद जोगाउन सकिँदैन भने देश पनि जोगाउन सकिँदैन’, उनले भने, ‘वीर अस्पताल, शिक्षण अस्पताल, नरदेवी अस्पताल र सिंहदरबार वैद्यखाना सबे डुबेका छन् । यी सबैलाई सरकारले उकास्नुपर्छ ।’
शाहले औषधि उत्पादन गर्ने संस्था घाटामा जान नसक्ने बताए । ‘औषधि उत्पादन गर्ने सरकारी संस्थान कसरी घाटामा जान सक्छ ? केही मूल्य राखेर औषधि बेच्ने संस्था घाटामा जान सम्भव छैन’, उनले भने, ‘जडीबुटी ठेक्कामा लिँदा राम्रो आउँदैन, अनि औषधि राम्रो उत्पादन हुँदैन । यहाँको औषधिमा हेभी मेटलको भष्म हुन्छ भनेर हल्ला गरिन्छ । हेभी मेटल हुन्न, त्यसको भष्म चाहिँ हालिने हो । आयुर्वेदिक उपचार भनेको हाम्रो संस्कार हो ।’
उनले सम्बोधनका क्रममा स्वास्थ्य मन्त्री पौडेलको प्रशंसा गरे । ‘स्वास्थ्यमन्त्रीले राम्रो काम गर्नु हुँदैछ । अर्थ समितिका सभापति सन्तोष चालिसे पनि यहीँ भएकाले अब यो वैद्यखाना राम्ररी चल्छ, यसले अब पर्याप्त बजेट पाउँछ।’
उनले सिंहदरबार वैद्यखानालाई राम्रोसँग चलाउनुपर्ने बताए । ‘म पनि यहीँ ५/७ वर्ष खेलेर हुर्केको हुँ । कहिलेकाहीँ कम्प्लेन आउँछ छिमेकीको, चर्को धुवाँ आयो भनेर, हामी त्यसको व्यवस्थापन गर्छौँ’, उनले भने, ‘यदि सरकारले चलाउन सक्दैन भने महानगरले चालउँछ । यो देश किन डुबेको भनेर हेर्न मन छ भने विद्यार्थीहरूले सिंहदरबार वैद्यखाना हेरे पुग्छ ।’
उनले सम्बोधनका क्रममा ९० प्रतिशत सरकारी निकाय कि त लिजमा दिएर कि त निजी क्षेत्रको प्रभावमा परेर डुबाइने गरेको पनि बताए ।