काठमाडौं–ग्लोबल आइएमई बैंक देशकै सबैभन्दा ठुलो बैंक बनेको छ । ग्लोबल आइएमई बैंक र जनता बैक मर्ज भएर आज (शुक्रबार)देखि एकीकृत कारोबार थाल्दैछ ।

संख्यात्मक आकारको रुपमा दुई बैंकको मर्जरपछि बैंक धेरै सूचकांकमा सबैभन्दा ठूलो बैंक बन्नेछ । अब यो बैंक कोर बिजनेसको रुपमा रहेको निक्षेप संकलन र कर्जा लगानीको आकारमा पनि सबैभन्दा ठूलो हुनेछ ।

अहिलेसम्म कुनैपनि वाणिज्य बैंकहरुले २०० अर्ब भन्दा बढी निक्षेप संकलन गर्न सकेको इतिहास छैन । जसलाई ‘ब्रेक’ गर्ने काम मर्जरपछिको यो बैंकले गर्नेछ ।

ग्लोबल आइएमई बैंकसँग जनता बैंक मर्ज हुँदा ‘स्वाप रेसियो’ १०० :८५ तोकिएको छ। यसको मतलब ग्लोबल आइएमईको १०० कित्ता सेयर बराबर जनता बैंकको ८५ कित्ता हुनेछ ।

चालू आर्थिक वर्षको पहिलो तीन महिनाको अपरिस्कृत वित्तीय विवरण अनुसार जनता बैंकको आठ अर्ब र ग्लोबल आइएमई बैंकको १० अर्ब ४३ करोड रुपैयाँ चुक्ता पुँजी छ।

एकीकृत कारोबारपछि बन्ने ग्लोबल आइएमई बैंकको कुल चुक्तापुँजी १८ अर्ब ४३ करोड हुनेछ । त्यस्तै, जनता बैंकको सम्पत्ति एक खर्ब १ अर्ब ६२ करोड र ग्लोबल आइएमईको एक खर्ब ६२ अर्ब ६७ करोड रुपैयाँ गरी दुई खर्ब ६४ अर्ब ३० करोड रुपैयाँ कुल सम्पत्ति पुग्नेछ ।

जनता बैकको ९० अर्ब ६२ करोड र ग्लोबल आइएमई बैंकको एक खर्ब ४५ अर्ब ३८ करोड गरी कुल २ खर्ब ३६ अर्ब रुपैयाँ दायित्व रहेको दुवै बैंकले प्रकाशित गरेको चालू आर्थिक वर्षको पहिलो तीन महिनाको अपरिष्कृत वित्तीय विवरणमा उल्लेख गरिएको छ ।

हालसम्म नाफाको आधारमा हेर्दा सबैभन्दा अगाडि राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक, नबिल बैंक र त्यसपछि एनआईसी एशिया बैंक छन् ।

मर्जरपछि ग्लोबल आइएमई बैंकको चुक्ता पुँजी सबैभन्दा बढी हुनेछ । चुक्ता पुँजीको हिसाबले हेर्ने हो भने ग्लोबल आइएमई बैंकले अब चुक्ता पुँजीको ३० गुणा बढी अर्थात् ५ खर्ब ५२ अर्ब ९० करोड रुपैयाँ बराबरको कारोबार गर्न सक्छ ।

मर्जरपछि नाफामा ग्लोबल आइएमईले एनआइसी एसियालाई उछिने तेस्रो स्थान कब्जा गर्नेछ । अहिले नाफामा ग्लोबल ७ सातौं स्थानमा छ भने जनता २५औं स्थानमा छ ।

नाफालाई छाड्ने हो भने बाँकी सूचकमा ग्लोबल आइएमई एक नम्बर बैंक बन्नेछ । पुँजी, निक्षेप, कर्जा लगानी, शाखा कार्यालय, कर्मचारीलगायत सूचकमा ग्लोबलले सबैलाई पछि पार्नेछ ।

अहिले सबैभन्दा धेरै कर्जा लगानी गर्नेमा एनआईसी एशिया, राष्ट्रिय वाणिज्य र नबिल बैंक छन् । चुँक्ता पुँजीको आधारमा अहिले नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक सबैभन्दा अगाडि छ । सो बैंकको चुक्ता पुँजी १२ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ छ ।

आरओई, बेसरेट, कस्ट अफ फण्ड जस्ता सबै पक्षहरु एक अर्काका परिपूरक हुन् । यी सबैले व्यवस्थापन कति प्रभावकारी छ भनेर देखाउने मात्रै हुन् । यो अवस्थाले बैंकिङ बजारमा बैंकले गुणात्मक रुपमा अझै ठूलो सुधार देखाउनु जरुरी छ ।

निक्षेपकर्ताको उच्च ब्याजको अपेक्षा, ऋणीको सस्तो ऋणको अपेक्षा, कर्मचारीहरुको उच्च सेवा सुविधाको अपेक्षा र लगानीकर्ताको उच्च प्रतिफलको अपेक्षालाई प्रभावकारितासँग समायोजन गर्दै जाने हो भने ८० को दशकका बैंकहरूको पनि ‘आइडल’ बैंक बन्नसक्ने अवसर नयाँ ग्लोबल आईएमई बैंकलाई छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर डा. चीरञ्जीवी नेपालले ‘बिग मर्जर’का लागि नेपालका वाणिज्य बैंकहरुलाई ‘दबाब’ दिन थालेको करिब एक वर्षपछि मात्र यसको सुरुवातको रुपमा ग्लोबल आइएमई बैंक र जनता बैंक मर्ज हुन लागेका हुन् ।

गभर्नर नेपालले गत वर्ष वाणिज्य बैंकहरुलाई बिग मर्जरका लागि निर्देशन दिएको एक हप्तापछि ग्लोबल आइएमई बैंकले जनता बैंकलाई गाभ्ने सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको थियो ।

मर्जरपछि पनि बैंकको नाम भने ग्लोबल आइएमई बैंक नै रहनेछ । ग्लोबल आइएमईका अध्यक्ष चन्द्र ढकाल सञ्चालक समिति अध्यक्ष र जनता बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पर्शुराम कुँवर क्षत्री हुने सहमतिमा ग्लोबल आइएमई बैंकले जनता बैंकलाई मर्जर गराएको हो ।