दाकिपा शेर्पालाई सानैदेखि हिमाल चढ्ने आकांक्षा थियो ।

सगरमाथा आधार शिविरतर्फ जाने पर्यटकलाई देखेर उनी निकै नै उत्साहित हुन्थे । सानो उमेरमा घरबाहिर खेल्दा धेरै पर्यटकहरु उनको घरअघि कै बाटो भएर आधार शिविरतर्फ लागिरहेका हुन्थे ।

यही कारणले दाकिपाको मनमा यस क्षेत्रतर्फ रहर पलाउन थाल्यो । पदयात्रीको उत्साह देखेर उनलाई पनि यस्तै गर्न पाए हुन्थ्यो भन्ने लाग्थ्यो ।

म उनीहरुसँगै लागेँ भने के होला भन्ने प्रश्न उनको मनमा उठ्ने गथ्र्यो ।

तर उनले धेरै लामो समय भने कुर्नुपरेन । १६ वर्षको उमेरमा उनी भरियाको रुपमा यस क्षेत्रमा लागे । अनी तपाईंलाई थाहा छ ? मैले दैनिक २५० रुपैयाँ ज्याला पाउँथे नी । उनी सुनाउँछन् ।

उनी यतिमै सीमित भएनन् । भरियाको रुपमा कामको अनुभव पछि उनले पदयात्री गाइडका रुपमा काम थाले । हिमालहरु त्यसमा पनि विशेषगरी सगरमाथाले मलाई निकै आकर्षित गर्छ । उनी सुनाउँछन् ।

त्यसपछि उनले एकदिन सगरमाथा चढेरै छाड्ने अठोट लिए । उनले सगरमाथा आरोहणका लागि यसै क्षेत्रमा गाइडका रुपमा काम गर्दै आएका आफन्तहरुसँग आफ्नो कुरा राखे ।

उनीहरुले मेरो कुरा सुन्दै सुनेनन् । तैपनि मैले हिम्मत चाहिँ हारिन । उनले भने ।

सन् २००८ मा पेम्बा दोर्जे शेर्पाले सगरमाथा आरोहणका लागि विभिन्न जाति तथा पृष्ठभूमिका १० महिलाहरुलाई समेटेर समूह बनाएका रहेछन् । उनी यही समूहमा भरियाको रुपमा छानिए ।

नाताले साला पर्ने पेम्बा दोर्जे शेर्पा दाकिपाका लागि निकै नै महत्वपूर्ण मानिस हुन् । उनकै कारणले उनले पहिलो पटक सगरमाथा आरोहणको अवसर पाएका थिए ।

शुरुमा एकपटक मात्र सगरमाथा आरोहणको इच्छा रहेका उनले हालसम्म ९ पटक सगरमाथाको शिखरमा पुगिसकेका छन् ।

पछिल्लो पटक उनी यही वर्ष मे २२ का दिन पहिलो एचआभी संक्रमित सगरमाथा आरोही गोपाल श्रेष्ठका साथ सहयोगी गाइडका रुपमा सागरमाथाको शिखरमा पुगेका थिए ।

उनका अनुसार शुरुमा उनलाई सगरमाथाबारे केही थाहा थिएन । तर, अहिले भने त्यस्तो छैन । उनी ९ पटकसम्म सगरमाथाको शिखरमा पुगिसकेका छन् । मेरो सपना साकार भएन त ? उनी प्रश्न गर्छन् ।

उनी त्यसपछि भन्छन्, सामान्य मानिसले सोचेजस्तो छैन सगरमाथा आरोहण गर्न । यो धेरै नै कठिन काम हो । तरबारको धारमा हिँडेजस्तै हो सगरमाथा आरोहण । एक्कैछिनमा के हुन्छ थाहा हुन्न ।

उनका अनुसार जतिसुकै अनुभवी भएपनि सगरमाथा आरोहणका बेला जोखिमको स्तर उत्तिकै हुन्छ । सगरमाथा आरोहण गरेर सुरक्षित रुपमा घर फिर्नु कुनै युद्ध जितेजस्तै हो । उनी सुनाउँछन् ।

धेरै पर्वतारोहीहरुलाई गाइडका रुपमा सहयोग गरेका उनीसँग केही नराम्रा अनुभवहरु पनि छन् । केही मानिसहरु आत्मकेन्द्रित हुन्छन् । आरोहणअघि प्रायोजन, टिप्स र अरु अनेक दिने आश देखाउछन् तर पछि बालै दिन्नन् ।

उनलाई यस्ता घटना नरमाइलो लाग्छ । तर, उनीसँग सुनाउन धेरै रमाइला घटनाहरु पनि छन् । हालै सगरमाथा आरोहण गर्न सहयोग गरेका गोपाल श्रेष्ठसँगको आरोहण पनि यस्तै थियो । मैले उनलाई क्याम्प ४ सम्म तानेरै ल्याएँ होला । उनी सम्झिन्छन् ।

खबरहबसँग यसअघिको कुराकानीमा श्रेष्ठले पनि आरोहणका क्रममा गाइड दाकिपाले ठूलो सहयोग गरेको भन्दै उनको प्रसंशा गरेका थिए ।

अर्कोतर्फ दाकिपालाई हिमाली भेगमा मौसम परिवर्तनका कारण देखिरहेको परिवर्तनाबारे भने ठूलो चिन्ता छ । हिउँ विस्तारै पग्लिन थालिरहेको मेरो अनुभव छ । त्यहाँ हिउँ पग्लेर चट्टान देखा पर्दै गइरहेका छन् । पपकर्न क्षेत्र र खुम्बु हिमझरनामाथि यस्ता चट्टान देखा पर्न थालेका छन् । उनी सुनाउँछन् ।

यो निकै दुर्भाग्य हो । हामीले कार्बन उत्सर्जन र मौसम परिवर्तन नियन्त्रण गर्न सकेनौं भने हाम्रो गौरबको रुपमा रहेको हिमाललाई नाकारात्मक असर पुग्नेछ । सबै सरोकारबालाहरु यस विषयमा गम्भीर बन्नैपर्छ । उनी भन्छन् ।

यदी यही अनुपातमा हिउँ पग्लने हो भने आगामी ७० वर्षमा सगरमाथा केबल कालो चट्टानमा मात्र सीमित हुने उनको भनाइ छ । उनी त्यहाँ फोहोर व्यवस्थापनबारे पनि उत्तिकै चिन्तित छन् । खासगरी क्याम्प ३ र क्याम्प ४ क्षेत्रमा फोहोर व्यवस्थापन हुन नसकेको उनको भनाइ छ ।

सन् २०१५ को अप्रिल महिनामा आएको हिमपहिरोमा जोगिन सफल भएकोमा उनी आफूलाई निकै भाग्यमानी ठान्छन् । त्यस हिमपहिरोमा २५ जना आरोहीले ज्यान गुमाएका थिए । उनी त्यसबेला सगरमाथा आधार शिविरमा २५ जना सम्मिलित चिनियाँ आरोहण दलका साथ थिए ।

उनले आधार शिविरमा उनको टेन्ट नजिकै रहेको चट्टानमा लुकेर ज्यान जोगाएका थिए । उनका अनुसार त्यसबेला निकै त्रासदीपूर्ण वातावरण थियो । पहिरोपछि लाश, टेन्ट, अक्सिजनको सिलिण्डर र अरु सबै कुरा यताउती छरिएका थिए ।

उनका अनुसार सगरमाथा आधार शिविर सानो ठाउँमा धेरै आरोही, गाइड, भरियाहरु र अरु धेरै किसिमका मानिसहरु भेला हुने हुँदा बजारजस्तो देखिन्छ ।

उनले सगरमाथाबाहेक मनास्लु, अमादब्लम, ल्होत्से, गशेरब्रम, मेरा पिक र अरु ७ हजार मिटर माथिका दर्जनौं हिमालको आरोहण गरिसकेका छन् । उनका अनुसार उनी विश्वका सबै १४ ओटा अग्ला हिमाल आरोहण गर्न चाहन्छन् ।