एजेन्सी- रुसी वैज्ञानिकहरूले कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) विरुद्धको खोपले मानिसको शरीरमा भाइरससँग लड्ने क्षमता विकसित गरेको जनाएका छन् ।

खोपको परीक्षणबारे पहिलोपटक प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै उनीहरूले त्यस्तो दाबी गरेका हुन् ।

मेडिकल जर्नल द लान्सेटमा प्रकाशित प्रतिवेदनमा खोप परीक्षणमा सहभागी सबैमा भाइरसविरुद्ध लड्ने प्रतिरोधात्मक प्रणालीको विकास भएको र कुनै गम्भीर साइड इफेक्ट नभएको उल्लेख गरिएको छ ।

खोपबारे वैज्ञानिक नतिजा प्रकाशित हुनुअघि नै गत अगस्ट महिनामा रुसले खोप प्रयोग गर्न अनुमति दिएको थियो ।

विज्ञहरूले खोपको प्रभावकारिता र सुरक्षित रहेको प्रमाणित गर्न उक्त परीक्षण निकै न्यून भएको बताएका छन् । तर मस्कोले आलोचकहरूलाई जवाफ दिँदै परिणामको प्रशंसा गरेको छ ।

केही पश्चिमा देशका विज्ञहरूले रुसले तीव्र गतिमा खोप निर्माण गरिरहेको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

अनुसन्धानकर्ताहरूले खोप निर्माण कार्यमा पहिलो हुन रुसले कतिपय प्रक्रिया पूरा नगरेको आशंका व्यक्त गरेका छन् ।

रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले खोप निर्माणका लागि आवश्यक सबै परीक्षण मापदण्ड पूरा गरिएको जनाएका थिए ।

उनले आफ्नी एक छोरीलाई पनि भाइरसविरुद्धको खोप दिइएको बताएका थिए । ‘स्पुतनिक–५’ नाम दिइएको खोपको दुइटा परीक्षण गत जुन र जुलाई महिनाबीचमा गरिएको जर्नलमा उल्लेख छ ।

प्रतिवेदनमा परीक्षणमा सहभागीहरूमा छोटो समयमा प्रतिरक्षा प्रणालीमा सकारात्मक प्रतिक्रिया देखिएको उल्लेख छ ।

प्रतिवेदनअनुसार, सुरुवातमा ३८ जना स्वस्थ स्वयंसेवकमा भ्याक्सिन दिइएको थियो । त्यसको तीन हप्तापछि बुस्टर भ्याक्सिन दिइएको थियो । प्रयोगकर्ताहरू १८ देखि ६० वर्ष उमेर समूहका थिए । उनीहरूलाई ४२ दिनसम्म निगरानीमा राखिएको थियो । तीन हप्तामा सबैको शरीरमा एन्टिबडी विकास भएको पाइयो ।

परीक्षणमा सहभागी केही व्यक्तिहरूमा टाउको र जोर्नी दुख्नेजस्ता सामान्य साइडइफेक्ट देखिएका थिए । महामारी नियन्त्रणमा ल्याउन धेरै अध्ययन, परीक्षण र अनुगमन आवश्यक रहेको रिपोर्टले जनाएको छ । ‘स्पुतनिक फाइभ’ भ्याक्सिनमा सामान्य खालको फ्लु (कोल्ड) निम्त्याउने एडिनो भाइरस प्रयोग गरिएको छ । विभिन्न देशहरूमा भइरहेको तेस्रो चरणको परीक्षणमा चार हजार स्वयंसेवकहरू सहभागी छन् ।

दोस्रो चरणको परीक्षणमा सहभागीहरूमा एन्टिबडी विकास भए पनि कोभिडले असर गर्छ या गर्दैन भन्ने तथ्य प्रमाणित भने भइसकेको छैन । कोभिडविरुद्ध प्रयोगमा ल्याउन तेस्रो चरणको परीक्षणको नतिजा अध्ययन गर्नुपर्ने र अझै समय लाग्ने वैज्ञानिकहरूले बताएका छन् ।

यस्तै, परीक्षणमा ६० वर्ष उमेर समूहका व्यक्ति मात्रै सहभागी भएकाले उच्च जोखिममा रहेका ६० वर्षभन्दा माथिका व्यक्तिका लागि प्रभावकारी हुने कुनै प्रमाणहरू पुष्टि भइसकेका छैनन् । यसका लागि अझै विभिन्न परीक्षण गर्नुपर्ने वैज्ञानिकहरूले बताउँदै आएका छन् । तर, रसियन इन्भेस्टमेन्ट फन्डका प्रमुख किरल दिमित्रिभले रुसी खोपको अव्यावहारिक आलोचना गर्न यो पर्याप्त तर्क भएको भन्दै वैज्ञानिकहरूको भनाइलाई खण्डन गरेका छन् ।

रुसका स्वास्थ्यमन्त्री मिखाइल मुरास्कोले आगामी नोभेम्बर या डिसेम्बरमा उच्च जोखिममा रहेका व्यक्तिहरूमा समेत ‘स्पुतनिक फाइभ’ भ्याक्सिन प्रयोगमा ल्याउने बताएका छन् । -एजेन्सीको सहयोगमा