काठमाडौँ– नयाँ किसिमको कोरोना भाइरसको भेरिअन्ट ओम्रिकान व्यापक फैलिएसँगै संसारका धेरै देशहरू फेरि लकडाउनको बाटोमा गएका छन् ।

यो भेरियन्टले युरोपमा नराम्रोसँग प्रभाव पारेको छ । यसरी प्रभावित भएपछि लकडाउन गर्ने पछिल्लो देश नेदरल्यान्ड बनेको छ । नेदरल्यान्डले आउँदै गरेको क्रिसमसलाई लक्षित गर्दै लकडाउन गर्ने निर्णय गरेको हो ।

आउँदो जनवरीको मध्यसम्ममा अति आवश्यक विषय बाहेक बार, जिम र सैलुन लगायत सबै क्षेत्रहरू बन्द गरिएका छन् । विदाको समयमा एक घरमा दुई जना पाहुनालाई वैध मानिएको छ । प्रधानमन्त्री मर्क रुटले सरकारले कायम गरेको यो मापदण्ड भङ्ग नहुने बताएका छन् ।

यो भेरियन्टमा एकदम छिटो म्युटेसन देखिएका कारण युरोप लगायत देशले कडा सुरक्षा मापदण्ड अपनाउन शुरु गरेका छन् । सरकारले जारी गरेका यी मापदण्ड आइतबारदेखि लागु भएका छन् । प्रधानमन्त्री रुटले पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गर्दै नेदरल्यान्ड फेरि लकडाउनको बाटोमा गएको घोषणा गर्दा आफूलाई दु:ख लागेको बताएका छन् ।

लकडाउन अवधिभर सकेसम्म घरबाट बाहिर नजानका लागि अनुरोध गरिएको छ । १३ वर्ष उमेर पार भएका बढीमा दुई जनासम्म पाहुना एउटाका घरबाट अर्को घरमा प्रवेश पाउन सक्नेछन् । यो सङ्ख्या डिसेम्बर २४ देखि २६ को बीचमा बढाएर चार जनासम्म हुन सक्ने जनाइएको छ ।

मृत्यु संस्कारबाहेक अन्य कुनै कार्यक्रम आयोजना गर्न पाइने छैन । पसल, साप्ताहिक बजार र खेलमा कुनै दर्शक हुने छैनन् । सबै विद्यालय ९ जनवरीसम्म खुल्ला रहनेछ भने अन्य मापदण्ड १४ जनवरीसम्म कायम रहने छ  ।

त्यहाँका रेस्टुरेन्टहरूले खाद्य सामग्री बेच्न पाउने छन् । बसेर खानलाई छुट दिइएको छैन । प्रधानमन्त्री रुटले अर्को एक क्रिसमस धूमधामसँग मनाउन नपाउने घोषणा गर्दा जत्ति दुख लागे यो बाध्यकारी अवस्था भएको बताएका छन् । उनले सरकारको यो निर्णयलाई अवज्ञा गरे अस्पतालले थेग्नै नसक्ने अवस्था आउने जनाएका छन् ।

लकडाउनको हल्ला चलेदेखि नै शनिवार धेरै जना बजारमा गएर लामो समयका लागि खाद्य सामग्री तथा अति आवश्यक कुराको जोहो गरेका थिए । बजारमा भेटिएकी आयाम आसफरीले लकडाउन सुरु  हुनेबित्तिकै आफूहरू गिफ्ट लगायत सबै कुरा बजार गएर किनेको बताएकी छिन् । एक साताका लागि हस्पीटालिटी क्षेत्र र सांस्कृतिक क्षेत्रमा कर्फ्यु पनि लगाइएको छ ।

नेरदल्यान्डमा कोरोना भाइरस सुरु भएयता २९ लाख भन्दा बढी सङ्क्रमित भएको तथा २० हजार भन्दा बढीको ज्यान गएको तथ्याङ्क छ । अहिलेसम्म ओम्रिकान भेरियन्टको सङ्ख्या धेरै नदेखिए पनि यसको फैलने क्रम तीव्र देखिएको छ । नयाँ वर्ष सम्ममा यसको नेदरल्यान्डमा धेरै नै प्रभाव हुने अनुमान गरिएको छ ।

डच आउट ब्रेक म्यानेजमेन्टका प्रमुख जाप भान डेसाइले यो नयाँ सुरक्षा मापदण्ड  लागु गर्नुका साथै भ्याक्सिनका बुस्टर डोज र स्वास्थ्य संयन्त्रलाई बलियो बनाउन आवश्यक रहेकोमा जोड दिएका छन् । उनले जति धेरै व्यक्तिले भ्याक्सिन लगायो उत्ति नै धरै सुरक्षा मिल्ने जनाएका छन् । नेदरल्यान्डमा वयस्क मध्यका ८५ प्रतिशतले भ्याक्सिन लगाइ सकेका छन् ।

नौ प्रतिशतले मात्र बुस्टर डोज लगाएका छन् । स्वास्थ्य मन्त्री हुग डे जोंगले जनवरी ७ बाट हरेक वयस्कका लागि बुस्टर डोजको लागि मिति तय गरिने जनाएका छन् ।

यसरी ओम्रिकान  भेरियन्ट फैलिएसँग नयाँ सुरक्षा मापदण्ड अपनाउने अन्य युरोपेली मुलुकमा फ्रान्स,आयरल्यान्ड र जर्मनी पनि रहेका छन् । फ्रान्सेली प्रधानमन्त्री जियान टाक्सेटले अहिले युरोपमा रकेटको स्पिडमा फैलिरहेको यो भेरियन्टनै नयाँ वर्षको आगमनसँगै धेरै हाबी भइसक्ने बताएका छन् ।

अहिले फ्रान्सले ओम्रिकान धेरै फैलिएको देशबाट यात्रा पूर्ण रूपमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । यसमा बेलायत प्रमुख रहेको छ । बेलायतमा एकै दिन २५ हजार भन्दा बढी ओम्रिकान भेरियन्टका सङ्क्रमित भेटिइसकेका छन् । युरोपमा हालसम्म कोरोनाका कारण १५ लाखभन्दा बढीको ज्यान गइसकेको छ ।

बेलायतमा भने एकपछि गर्दै सङ्क्रमण उत्कर्षमा पुगे पनि सरकारी बेवास्ता कायम रहको जन गुनासो सुनिन थालेको छ । सरकारको कुनै निर्देशन नभए पनि थुप्रै व्यवसाय बन्द हुन थालेका छन् । स्वास्थ्य सावधानीका मानिसहरूको आगमन नै कम हनु थालेपछि थुप्रै रेस्टुरेन्ट बन्द गरिएका छन् ।

एकातिर कोरोना नै समस्या बनिरहेको समयमा अन्य गतिविधि पनि ठप्प भएपछि त्यहाँको आर्थिक अवस्था नै चलायमान हुन नसक्ने हो कि भन्ने चिन्तामा सरकार रहेको छ । अहिले धेरै जनाले क्रिसमसमा खर्च गर्ने सोचसहित पैसा जम्मा गरेर राखेका थिए । यसरी जम्मा गरेको पैसा क्रिसमसको समयमा पनि खर्च नहुने भएको छ ।

बेलायतका अर्थमन्त्री ऋषि सुनाक त्यहाँका हस्पीटालिटी क्षेत्रमा व्यक्तिहरूसँग सल्लाहमा जुटे पनि ठोस उपाय निस्कन सकेको छैन । सरकारले रोगको जोखिम  लिएर बजारमा किनमेल गर्न जानका लागि र क्रिसमस मनाउनका लागि आफ्नो नागरिकलाई भन्न सकेको छैन । सुनाकले सरकारले जनतालाई व्यवसाय बन्द गर्न नभनेको बताएका छन् ।

बेलायतको रेस्टुरेन्टमा मङ्गलवार २४ प्रतिशत तथा बुधवार २२ प्रतिशत पहिलेको तुलनामा बुकिङ घटेको छ । यस व्यवसायमा काम गर्नेहरू आफ्नो सहकर्मी धेरै सङ्क्रमित भएको चिन्ताले पनि त्यत्तिकै अत्तालिएका छन् ।

साउथ लन्डनका फेर्जा वाइनका प्रमुख बास रेड फोर्ड आफ्नो टिमका कोही पनि बिरामी नभए हुन्थ्यो भन्ने नै पहिलो प्राथमिकताको विषय भएको बताउँछन् । उनको नेतृत्वमा रहेको ३१ जनाको टोलीमा दुई जना हालै सङ्क्रमित भएका छन् । यसपछि उनले रेस्टुरेन्ट क्रिसमससम्मका लागि बन्द गरेका छन् । उनको चासो पनि क्रिसमस आफ्नै परिवारसँग घरमा बसेर मनाउन पाउनु नै सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण हो ।

अहिले रेस्टुरेन्ट मात्र होइन, अन्य व्यवसाय पनि धरापमा परेका छन् । केही दिनअघि हल मालिकहरूले सामूहिक रूपमा आफ्नो आवाज राखिसकेका छन् । बेलायतमा अहिले एकै दिन ९० हजारभन्दा बढी सङ्क्रमित भेटिन थालिसकेका छन् । चिकित्सकहरूका अनुसार डेल्टा भेरियन्ट एउटा स्थानमा स्थिर रहने गर्थ्यो भने ओम्रिकान एकदमै छिटो गतिमा नयाँ उत्कर्षमा पुग्ने गर्छ ।

बेलायतका प्रधानमन्त्री बोरिस जोन्सनले अहिले धेरै कडाइका मापदण्ड लागु गर्न इच्छुक देखिएका छैनन् । तर उनले वर्क फ्रम होमलाई प्राथमिकता दिन थालेका छन् । क्लब तथा ठुला समारोहमा प्रवेश गर्नका लागि भ्याक्सिनका प्रमाण अनिवार्य गरिएका छन् । प्रधानमन्त्रीको यो नीतिमा रेस्टुरेन्ट व्यवसायी खुशी छैनन् । पूरै लकडाउन गरेरै भए पनि क्षतिपूर्ति दिँदा उपयुक्त हुन्छ भन्ने नै उनीहरूको मत छ ।

युबीएस ग्लोबल वेल्थ म्यानेजमेन्टका प्रमुख अर्थशास्त्री पाउला डोनोभान क्रिसमसको पूर्वसन्ध्यामा यसरी सङ्क्रमण बढ्नुले आर्थिक अवस्थालाई नै खलबल पारेको बताउँछन् । बेलायतमा अक्टोबरमा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा ०.१ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । तर, यो महामारी कालभन्दा ०.५ प्रतिशतले कमी हो ।

रेस्टुरेन्ट समयमै बन्द गरे पनि उनीहरूले कामदारलाई तलब दिनैपर्ने हुन्छ । यसरी तलब नदिएमा यसले कर्मचारीको जीवनमा नै अप्ठेरो हुनेछ । यो समस्याको सही समाधान पत्ता लगाउन सरकारका लागि समेत कठिन बनेको छ । फोर्जा वाइनका रेड फोर्ड भने अहिलेसम्म आत्तिनुपर्ने अवस्था नआइसकेको बताउँछन् । उनको कम्पनीले जनवरी र फेब्रुअरी महिनाको तलब दिन अहिले नै तयार गरिसकेको छ ।

ओम्रिकानको नयाँ भेरियन्टका कारण अहिले. संसारका धेरै देशमा प्रभाव परेको छ । यस प्रभावलाई कम गर्न अमेरिकी राष्ट्रपति जो वाइडेनले मङ्गलवार सम्बोधन गर्दैछन् । यसपटक वाइडेनले भ्याक्सिनलाई बढी गम्भीरतापूर्वक लिएर सबैलाई भ्याक्सिनकै कारण मात्र महामारी मुक्त हुन सकिने कुरामा जोड दिँदै नयाँ कदम चाल्ने सम्भावना देखिएको छ ।

यो महामारीको समयमा आएको नयाँ भेरियन्टले संसारका धेरै देशमा अर्को लहर थपिसकेको छ । अर्को लहरको महामारी रोक्नका लागि सरकारका सबै देशले अहिले नै शतर्कता अपनाउनुको विकल्प छैन ।