काठमाडौँ– नेकपा माओवादी केन्द्रले शनिबार नेकपाका संस्थापक नेता नरबहादुर कर्मचार्यको स्मृतिमा पार्टी मुख्यालय पेरिसडाँडामा शनिबार एउटा कार्यक्रम आयोजना गर्‍यो । कार्यक्रममा बोल्दै पार्टी अध्यक्ष पुपष्कमल दाहाल प्रचण्डले यसो भने–

….म त अहिले मन्त्री बन्न मकहाँ दबाब दिने मान्छेहरूको हुलभित्रबाट आएको छु । आतंक छ मेरो दिमागमा ! कल्लाई मन्त्री बनाउने कल्लाई नबनाउने ! हाम्रो उनन्पचास जना सांसद सप्पैलाई मन्त्री चाहिया छ, हामीले पाउने बढी पाइयो भने सात जना हो ।

यहाँ मन्त्री नभयो भने चैँ नेतृत्वलाई सरापेर हिँड्ने, मन्त्री पायो भनेमात्रै गर्ने प्रवृत्ति चैँ जबर्जस्त छ, यो अहिलेको परिपाटीभित्र । या ठूलै नियुक्ति पायो भने ठिक छ, पाएन भने नेतृत्व चैँ बदमासै हो भन्न बेरै नलगाउने ।

चार पाँच दिनदेखि म चाहिँ साँच्चै एक खालको तनावभित्र छु । सबैलाई बनाउन त मन लागेको छ नि ! सबै उनन्पचास जनालाई नै बनाउन पाए हुन्थ्यो मन्त्री ।

यसबाट के देखिन्छ, हामी हामी आदर्शको निम्ति, कुरा गर्दा आदर्शका गर्ने, ठूल्ठूला । यस्तो हुनुपर्छ क्रान्तिकारी पार्टी, यस्तो हुनुपर्छ निष्ठा, यस्तो हुनुपर्छ आदर्श ! हामी सबैले भन्ने तर चित्त चैँ के छ भने मन्त्री पाइन्छ कि पाइँदैन ! पाइन्छ भने ठिक छ पाइँदैन भने ठिक छैन । यस्तो छ अहिलेको कल्चर भनेको । यो आजको हाम्रो कल्चर हो…।

यो अभिव्यक्ति मन्त्री छान्ने सकसमा रहेका प्रचण्डको बकपत्र हो । प्रचण्ड साँच्चै तनावमा भएझैँ देखिन्थे । उनको अनुहारमा एक किसिमको उदासी र मलिनता झल्किन्थ्यो ।

वर्तमान सत्ता गठबन्धन एउटा विशेष परिस्थितिको उपज हो । यसलाई विशेष ढङ्गले सम्हाल्न नसके प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापनाको राजनीतिक औचित्यमाथि पनि प्रश्न उठ्छ ।

नेकपा माओवादी केन्द्र समेतको समर्थनमा नेपाली कांग्रेसका नेता शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त भएको दुई साता हुनै लागेको छ । प्रधानमन्त्री नियुक्त भएको छैटौँ दिन प्रतिनिधिसभाको पहिलो बैठकमै विश्वासको मत हासिल गरेका देउवाले मन्त्रिपरिषद विस्तार गरेका छैनन् । चार जना मन्त्री लिएर सरकार चलाएका छन् ।

मन्त्रीहरू नियुक्त गर्न ढिलाइ हुनुले गठबन्धनको प्रभावकारिता र प्रधानमन्त्रीको कार्यकौशलमा प्रश्न उठ्न थालेको छ । वर्तमान सत्ता गठबन्धन एउटा विशेष परिस्थितिको उपज हो । यसलाई विशेष ढङ्गले सम्हाल्न नसके प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापनाको राजनीतिक औचित्यमाथि पनि प्रश्न उठ्छ ।

निर्वाचन आयोगमा विचाराधीन सत्ता गठबन्धनको एक घटक जसपाको विवाद निरूपणपछि मन्त्रीहरू नियुक्त हुने भनिएको छ । निर्वाचन आयोगमा जसपा विवाद निर्णयको चरणमा रहे पनि अर्को घटक सर्वोच्च अदालत गएपछि अन्योल उत्पन्न भएको छ ।

प्रकटरूपमा जे भनिए पनि खास कुरा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डको उपर्युक्त अभिव्यक्तिले प्रष्ट पारेको छ । प्रचण्डलाई मन्त्री छनोट गरेर सिफारिस गर्न जति कठिन भएको छ, हाराहारीमै कठिन छ देउवालाई पनि ।

प्रचण्डको अभिव्यक्तिले हाम्रा नेताहरू आफ्ना लागि काम गर्छन्, आफ्ना लागि पद खोज्छन्, राजनीतिको आदर्श त भाषण गर्नका लागि मात्रै हो भन्ने प्रष्ट पार्छ ।

यति वेला अध्यक्ष प्रचण्डसहित माओवादी कन्द्रका प्रभावशाली नेताहरूका घरमा हाम्रो जिल्लाबाट मन्त्री बनाउनु पर्‍यो भन्ने ‘प्रतिनिधि मण्डल’ र मलाई मन्त्री बनाइदिनु पर्‍यो भन्ने सांसदको घुइँचो छ ।

प्रचण्डकै भनाइ अनुसार आदर्श र क्रान्तिका जति ठूला कुरा गरे पनि सांसदहरूलाई खास चाहिएको मन्त्री पद नै हो । सांसद नरहेका नेताहरूलाई चाहिएको कुनै ठूलो नियुक्ति नै हो ।

यसै हुलबाट उम्केर पार्टी मुख्यालय पेरिस डाँडा पुगेका अध्यक्ष प्रचण्डले आफ्नो मनको बह पोखे । उक्त बहमा उनको व्यक्तिगत पीडामात्रै अभिव्यक्त छैन, नेपाली राजनीतिमा हुर्कंदो व्यक्तिवादी चरित्रको पनि पर्दाफास भएको छ । मन्त्री पद पाउन धाउनेको यो घुइँचो र मन्त्री नपाए नेतृत्वमाथि ‘सत्तोसराप’ गर्ने प्रवृत्तिलाई प्रचण्डले ‘यो आजको हाम्रो कल्चर हो’ भनेका छन् ।

प्रचण्डकै भनाइ अनुसार आदर्श र क्रान्तिका जति ठूला कुरा गरे पनि सांसदहरूलाई खास चाहिएको मन्त्री पद नै हो । सांसद नरहेका नेताहरूलाई चाहिएको कुनै ठूलो नियुक्ति नै हो ।

प्रचण्ड किन तनावमा छन् भने राजनीतिमा हुर्किंदै गरेको यस्तो खराब ‘कल्चर’ अन्त्य गर्ने सामथ्र्य उनमा छैन । यसैकारण उनी तनावमा छन् र उनको अनुहारमा उदासीनता छ ।

प्रष्ट छ, यस्तो तनावले मुलुकको वर्तमान संवेदनशील परिस्थित सम्हाल्न कठिन छ । मुलुक एकातिर कोरोना भाइरसले आक्रान्त छ भने अर्कातिर राजनीतिकरूपले निकै संवेदनशील अवस्था छ । यस्तो समयमा गठबन्धन सरकार प्रभावकारी देखिनसकेको छैन ।

आन्तरिक तनाव व्यवस्थापन गर्दै र गठबन्धनबीच कसिलो समन्वय गर्र्दै राज्य संयन्त्र बलियो र प्रभावकारी बनाउनु गठबन्धनका सबै नेताहरूको जिम्मेवारी हो । आजको परिस्थितिमा मन्त्री पद प्राथमिक कुरा होइन ।

यो गठबन्धनलाई अधिकतम प्रभावकारी र सफल बनाउने अवसर प्राप्त भएको छ । आगामी दिनका लागि एउटा असल ‘कल्चर’ स्थापित गर्ने मौका छ ।

काम देखाउन सक्ने दक्ष मन्त्री नियुक्त गर्नु आजको आवश्यकता हो । समयको यो आवश्यकता पार्टी सदस्यहरूलाई र पदका आकांक्षीहरूलाई बुझाउनु नेताको जिम्मेवारी र कर्तव्य दुवै हो । अकांक्षीहरूले पनि यही नै अन्तिम मौका हो वा मन्त्री बन्नु नै मेरो जीवनको सार्थकता हो भन्ने नठानी नेतृत्वका लागि सहज परिस्थिति निर्माण गर्न सघाउनु जरुरी छ ।

यो गठबन्धन प्रभावकारी हुन सकेन, अपेक्षित समयमा मन्त्रीहरू नियुक्त गर्न सकेन र राज्य सञ्चालनमा देखिने गरी न्यूनतम काम पनि गर्न सकेन भने प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापित हुनुको राजनीतिक औचित्य स्थापित हुने छैन ।