३० मिनेटपछि  विश्व च्याम्पियनसिप शुरु हुँदै थियो । च्याम्पियनसिप कै अगाडि संयुक्त अरब इमिरेट्सको दुबईमा पत्रकार सम्मेलनको आयोजना भयो । सञ्चारकर्मीहरूको उपस्थितिमा हल खचाखच भरिएको थियो । च्यालेन्जर इयान नेपोमनियाट्चीसँग म्याग्नस कार्लसनको १४ खेल लामो शृङ्खलाको संसारका चेस पारखीले प्रतीक्षा गरिरहेका  थिए ।

पहिलो खेल शुक्रवार तय थियो । यसै गरी, दोस्रो खेल आइतबारका लागि हुने भएपछि दुवै खेलाडी संसारको शीर्ष ताजका लागि तयारी अवस्थामा थिए ।

२.२४ मिलियन अमेरिकी डलर पुरस्कार राशि रहेको यस च्याम्पियनसिप जित्दै विश्व च्याम्पियनको साख आफैसँग राख्न संसारका सर्वकालीन उत्कृष्ट चेस खेलाडी मध्येका एक कार्लसन तयारीमा अवस्थामा थिए ।

यो महामारीको सुरुवातमै तथा फेरि एकपटक अक्टोबर महिनामा नेटफ्लिक्स सिरिज ‘ क्वीन्स ग्याम्बिट’ रिलिज भएको थियो । योसँगै अमेरिकामा चेस सामग्रीको विक्रीमा ८७ प्रतिसतले वृद्धि भएको थियो । मार्केटिङ रिसर्च कम्पनी एनपीडीले जनाएअनुसार चेस पुस्तकको विक्री त झन् ६ सय ३ प्रतिशतले बढेको थियो ।

सन् १९७० मा बबी फीसरको समयपछि चेसले संसारको ध्यान यसरी तानेको यो नै पहिलोपटक हो । के चेस फेरि लोकप्रियताको शिखरमा पुगेको हो ? कार्लसनले उपाधिको रक्षा गर्ने या नगर्ने भन्दा पनि अहिले धेरैलाई यस विषयमा चासो छ ।

सञ्चारमाध्यमसँगको अन्तरवार्ताका क्रममा कार्लसनले चेसको ग्ल्यामर बढेको हो या होइन भन्ने कुरामा आफूलाई प्रस्तुत गर्नै चाहेनन् । उनले यो व्यक्तिगत हेराइमा निर्भर रहने धारणा राखेर पन्छिए ।

मधुर मुस्कानसहितको उनको यो छोटो उत्तरले धेरैले बुझिहाले कि, उनी बोर्डका विषयभन्दा बाहिर अहिले ध्यान दिनै चाहँदैनन् । कार्लसन पन्छिएसँगै धेरैको एउटै विषयमा सहमति थियो, उक्त विश्व च्याम्पियनसिप मनोरञ्जनभन्दा बढी त व्यापार पनि हो ।

पत्रकार सम्मेलन र अन्तरवार्ताका क्रममा कार्लसन केबल औपचारिकता पूरा गर्ने, पन्छिने र फरक किसिमले प्रस्तुत हुने गरेका थिए । उनी यस पत्रकार सम्मेलनमा जसरी प्रस्तुत भए पनि सिङ्गो संसारलाई उनका बारे के थाहा छ भने संसारका युवालाई यस खेलप्रति रुचि बढाउन कार्लसन जत्ति सक्षम अरू हुने छैनन् ।

कार्लसनले आफूले लामो समयदेखि विश्व च्याम्पियनसिप छोटो समयको हुँदा उपयुक्त हुने आवाज उठाइरहेको बताएका छन् । अहिले चेसमा नभएका युवापुस्तालाई छोटो खेलले यसमा आकर्षित गर्न सक्ने उनको मत छ  ।

प्राय:  विश्व च्याम्पियनसिप धेरै लामो समयसम्म हुने गर्छ । खेलको निर्णय पनि टाई ब्रेकबाटै हुने सम्भावना धेरै हुन्छ । किनकि‌, यस तहमा कुनै खेलाडीले कमै गल्ती गर्ने गर्छन् । कार्लसनका पछिल्ला दुई विश्व च्याम्पियनसिपको उपाधिको छिनोफानो पनि टाई ब्रेकबाटै भएको थियो ।

नर्वेका यी ग्रान्डमास्टरले अहिले आफ्नो वास्तविक स्वरूप नेपोमनियाट्चीसँगको खेलमा देखाउने भएका छन् । १५ मिनेट  र त्यो भन्दा छोटो समयमा हुने रेपिड र ब्लीट्ज खेलमा पनि कार्लसनको दबदबा रहेको छ । यसमा कार्लसन नै विश्व च्याम्पियन छन् । उनले पछिल्ला दुई विश्व च्याम्पियनसिपको उपाधि पनि टाई ब्रेकमै जितेका थिए । यस चरणका भिडियो क्लिपहरू भिडियो साइट युट्युबमा अत्यधिक हेरिएका छन् ।

अहिले संसारमै खेलको स्वरूप फेरिएको छ । बढ्दो प्रविधिको विकाससँगै हरेक खेलका खेलाडी र प्रशिक्षकले आफूलाई निखार्न र परिष्कृत गर्ने अवसर पाएका छन् । यसले अन्य सबै खेलमा अझ रोमाञ्चकता थपेको छ । इयर मात्राको कमीले नै त्यो रोमाञ्चता थपेको हो । यो प्राविधिक विकासका कारण चेसले भने अन्य सबै खेलमा उल्टो नियति भोगेको छ ।

अहिलेका शक्तिशाली कम्प्युटरहरूले सेकेन्डमै अरबौँ सम्भाव्य कम्बिनेसनबारे अध्ययन गर्न सक्छन् । यसले खेलाडीलाई तयारी गर्न धेरै सहयोग त गरेको छ । तर, यसले दर्शकलाई भने निराशा दिएको छ ।

गल्ती नै हुन छाडे पछि यसले खेललाई निरस बनाएको हो । कार्लसनकै विचारमा छोटो समयको खेलले यो समस्याको निराकरण गर्ने छ । उनले अन्य व्यक्तिलाई आकर्षित गर्न यो महत्त्वपूर्ण हुनसक्ने बताएका छन् ।

दुबईको विश्व च्याम्पियनकै सेरोफेरोमा संसारको सर्वकालीन उत्कृष्ट चेस खेलाडी को ? भन्ने बहस शुरु भएको छ । कार्लसन यसमा समाहित छन् । लगातार आठ वर्ष विश्व च्याम्पियन भइसकेका उनले लगातार लामो समयको अपराजित यात्राको कीर्तिमान  पनि आफ्नै नाममा लेखाएका छन् ।

लामो समय शीर्ष वरियतामा रहने सवालमा उनी रुसी ग्रान्डमास्टर गेरी कास्पारोभभन्दा चाहिँ पछाडि रहेका छन् ।

‘यदि मैले यो विश्व च्याम्पियन जितेँ भने पनि गेरीले कायम गरेको २० वर्षको दबदबाको नजिक पुग्न अझ धेरै बाँकी रहनेछ,’ कार्लसनले भने, ‘यदि म हारेँ भने पनि रातको निद्रा गुमाउनुपर्ने कुनै कारण नै छैन ।’

यो खेललाई पछ्याउँदै नयाँ खेलाडी पनि नआएका होइनन् । इरानमा जन्मिएका फ्रान्सेली खेलाडी १८ वर्षीय अलि जेरा फिरोउजा सबैभन्दा कम उमेरमा २ हजार ८ सय रेटिङ कटाउने खेलाडीको रूपमा कीर्तिमान राख्न सफल भए । चेस इतिहासमा अहिलेसम्म १४ जनाले मात्र यो उपलब्धि हासिल गरेका छन् ।

कार्लसन नेपोमनियाट्चीसँगको खेलमा विजयी हुने कुरामा धेरै हदसम्म ढुक्क छन् । तर, दोस्रो बरीयतामा फिरोउजासँग कार्लसनको भेट भए त्यस खेलको नतिजा अनुमान गर्नु धेरैका लागि कठिन काम हो । भलै उनी नवौँ स्थानमा झरिसकेका किन नहोऊन्, उनी हेर्न लायक खेलाडी भएकोमा भने शङ्का छैन ।

१४ वर्षको उमेरमा ग्रान्डमास्टर भएका फीरोउजा सन् २०१९ देखि फ्रान्समा रहँदै आएका छन् । उनी यसै वर्ष फ्रान्सेली नागरिक भएका हुन् । सन् २०१५ मा जर्जियामा भएको १० औँ नाना अलेजान्द्रीया कपमा सनसनीपूर्ण प्रदर्शन गरेपछि उनको चर्चा चुलिएको हो । सन् २०१६ मा १२ वर्षकै उमेरमा फीरोउजा इरानका राष्ट्रिय च्याम्पियन भएका हुन् ।

सन् २०१७ मा ८० ग्रान्डमास्टरको सहभागिता रहेको एरोफ्लोट ओपनमा उनले नौ चरणको खेलमा ६ स्कोर गरे । उनको त्यस प्रतियोगितामा रेटिङ परफरमेन्स २ हजार ७ सय ४६ थियो ।

पहिलो ग्रान्डमास्टर नर्म्स पाएका उनीप्रति यो च्याम्पियनसिपलगत्तै संसारको ध्यान तानिएको हो । सन् २०१८ को अप्रिलमा ग्रान्डमास्टर भएका फीरोउजा त्यसै वर्ष भएको एसियन नेसन्स कपमा पनि उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्न सफल भएका थिए ।

सन् २०१९ त उनका लागि अझै सनसनीपूर्ण वर्ष बन्न सफल भयो । जनवरीमा २ हजार ६ सय १८ रेटिङ भएका उनले डिसेम्बरमा २ हजार ७ सय २३ रेटिङ पुर्‍याएका थिए ।

सन् २०२० मा संसारकै पायोनियर मानिएको टाटा स्टिल चेस प्रतियोगितामा उनी सहभागी भएका थिए । यस्तै सन् २०२१ को जनवरीमा भएको टाटा स्टिल मास्टर्समा उनी पाँचौँ भएका थिए ।

सेप्टेम्बर महिना उनका लागि थप सनसनीपूर्ण बन्न सफल भयो । नर्वे चेस सुपर टुर्नामेन्टमा पनि कार्लसनभन्दा पछि रहँदै फिरोउजा दोस्रो स्थानमा रहे । सोही प्रतियोगितामा विश्व च्याम्पियनसिपका च्यालेन्जर नेपोमनियाट्ची र पूर्व च्यालेन्जर सर्जीयो क्रजाकीन उनीभन्दा पछि रहे ।

सोही वर्ष भएको युरोपेली टिम च्याम्पियनसिपमा उनले फ्रान्सको प्रतिनिधित्व गरे । यसै प्रतियोगितामा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेपछि फिरोउजाले १८ वर्ष ५ महिनाको उमेरमा २ हजार ८ सय रेटिङ कटाउँदै नयाँ कीर्तिमान कायम गरेका हुन् । यसअघि कार्लसनले १८ वर्ष ३३६ दिनमा २ हजार ८ सय रेटिङ कटाएका थिए ।

‘उनको सफलता विशेष छ । उनी लामो समय चेसको हेर्न लायक खेलाडीको रूपमा उदाएका कुरा धेरैलाई अवगत नै छ । उनी मेरा लागि र अन्य धेरैका लागि हेर्न लायक खेलाडी हुन् । धेरैका लागि उ प्रेरणाको श्रोत पनि बन्न सक्ने छ ,’ नयाँ चेस स्टार फीराउजाका बारे कार्लसनले भनेका छन् ।

अहिलेकै लागि भने कार्लसन नै चेसका बादशाह हुन् ।  दुबईमा हुने दुई साता लामो शृङ्खलामा सफलता पाए उनले आफ्नो साखलाई अझ केही समय कायम राख्नेछन् ।

संसारमा दुई दशक राज गर्ने कास्पारोभ चानचुने व्यक्ति पक्कै होइनन् । उनको उचाइ छुने प्रयासमा थिए, कार्लसन । अब, सायद केही वर्षमै संसारमा यसै सूचीमा फिराउजाको नाम पनि जोडिन सक्नेछ । हुन सक्छ, कास्पारोभ युग र  कार्लसन युगपछि अब फिराउजा युग पनि संसारमा आउन सक्नेछ । त्यो युग कार्लसनले चाहे जस्तै छोटो समयको चेस नै मूलधारको खेल हुनेछ, जसले यस खेलमा रोमाञ्चतकता थप्नेछ ।