आजभोलि धेरै खानेकुरालाई अतिरिक्त पोषण तत्त्व थप गरेको पाइन्छ । फोर्टिफाइड गरिएको खानामा फोलिक एसिडको मात्रा धेरै हुने गरेको छ । यसले शरीरलाई रक्त अल्पता हुनबाट जोगाउन मात्र नभई शरीरमा भिटामिन लगायतका पोषण तत्त्वको पनि सजिलै आपूर्ति गर्न सक्ने चिकित्स बताउँछन् । यसले गर्भमा रहेको शिशुमा हुनसक्ने विकारलाई कम गर्न समेत सहयोग गर्ने हुँदा  चिकित्सकले गर्भवतीलाई फोलिक एसिड सेवन गर्ने सल्लाह दिन्छन् । यसै विषयमा महिला तथा प्रजनन रोग विशेषज्ञ डा. चन्दा कार्कीसँग खबरहबका लागि विना न्यौपानेले गरेको कुराकानीः

फोलिक एसिड र आइरन चक्कीको सेवन गर्दा गर्भवतीलाई कस्तो फाइदा पुग्छ ?

नेपालमा लगभग ६५ प्रतिशत महिलामा रक्तअल्पता भएको पाइएको छ । आइरनले  आइरन डिफिसेन्सी एनिमियाको रगत बढाउँछ । फोलिक एसिडले मेगालोब्लास्टिक एनिमियालाई कन्ट्रोल गर्दछ र आइरन चक्की प्रजनन क्षमता भएका जुनसुकै महिलाले खानका लागि सल्लाह दिइन्छ ।

फोलिक एसिड भिटामिन हो ।  जुन हामी सबैलाई चाहिन्छ । यो स्वभाविक रूपमा केही फलहरू, तरकारीहरू, नटहरू, र सुदृढ अन्नहरूमा पाइन्छ । यसको कार्य नयाँ, स्वस्थ रातो रक्त कोशिका उत्पादन, जुन शरीरका सबै भागमा अक्सिजन प्रदान गर्न जिम्मेवार हुन्छ ।

फोलिक एसिड पहिला गर्भवतीले मात्र खाने भन्ने थियो तर पछिल्लो समय सरकारले नै १० वर्षभन्दा माथिका किशोरीलाई पनि दिन थालेको छ, यसलाई कसरी बुझ्ने ?

फोलिक एसिड भनेको साधारण धेरै पैसा नपर्ने, खान पनि सजिलो हुने बाँझोपन भएको महिलामा पनि यसले सहयोग गर्दछ । दिमागको विकास नभएको अवस्थामामा त्यसको रोकथाममा यसकोठूलो योगदान पुर्याउँछ । त्यसैले सबै महिलाहरूले सेवन गर्नु उत्तम हुन्छ । यसका अन्य फाइदा पनि छन् ।

किशोरी र आमा बन्दै गरेकाले कति कति मात्र खाने त ?

गर्भवती हुनुभन्दा अगाडिबाट खानु एकदमै राम्रो हो । किशोर किशोरीमा सबैका लागि राम्रो हुन्छ । गर्भवतीलाई हामीले पहिलो तीन महिना फोलिक एसिडको मात्र सेवन गराउँछौँ । त्यो महिलालाई अरू समस्या भयो भने अरू औषधि पनि चलाउँछौँ । परिवार नियोजनको साधन सबैलाई दिन सकेको छैनौँ र त्यसका लागि यो आमा र बच्चालाई राम्रो होस् भनेर फोलिक एसिड र आइरन चक्की दिने हो ।

जति खाँदा पनि फाइदा गर्ने हो कि चाहिनेभन्दा धेरै खाँदा असर पनि गर्छ ?

हामीले ५ मिलिग्रामको दिनमा एक चक्की खान सल्लाह दिन्छौँ । यो दश वर्षसम्म खाँदा पनि हुन्छ । यसको सेवनका लागि एकपटक सोचेपछि अर्कोपटक सोच्नु पर्दैन ।

यसले गर्भवती हुनुभन्दा अगाडि खाँदा र भएपछि खाँदा कसरी काम गर्छ ?

पहिला नै खाँदा राम्रो हुन्छ । थाहा पाउनेहरूले खान्छन् । तर, थाहा नपाउनेले अस्पतालमा गएपछि डाक्टरले सल्लाहपछि सेवन गर्छन् । खाने तरिका एउटै हो । तर, जति पनि योजनामा हुनुहुन्छ, उहाँहरुले तीन महिना अगाडि देखि नै खानु उपयुक्त हुन्छ ।

कतिपयले आउँदै गरेको शिशुका लागि काम गर्दछ भनेर खानुहुन्छ र कसैले गर्भ नबस्ने र खेर जाने समस्या भएकाले खाने भन्नुहुन्छ, यसले कसरी काम गर्दछ ?

यो एउटा भिटामिन हो र यसले शिशुको दिमाग विकासमा मद्दत गर्दछ । जन्मिने शिशुमा कुनै पनि समस्या नआओस् भनेर नै फेलिक एसिड खानुपर्ने हो । शिशुको दिमाग विकासमा यसको ठूलो भूमिका हुने विभिन्न अध्ययनले पुष्टि गरेको छ । हाम्रो रक्तअल्पताको उपचारमा पनि यसले योगदान गर्दछ । फोलिक एसिडले बच्चामा पनि कुनै समस्या आउन दिँदैन ।

अरू खानाबाट पनि यो पाउन सकिन्छ ?

हरियो साग सब्जी, दूध, दही तथा अन्डाबाट पनि यो भिटामिन पाइन्छ । सीमित मात्रामा खाने गर्दा राम्रो हुन्छ ।

गर्भवती महिलाले आफ्नो बच्चा राम्रो होस् भनेर के के खाने त ?

पोषण भएको खाना खानुपर्छ । ब्यालेन्स डाइट खाना, माछामासु दूध दही, सिजन अनुसारको फलफूल, सागसब्जी खाने गर्नुपर्छ । साथै प्रयाप्त मात्रामा सुत्ने गर्नुपर्छ र मोटोपन घटाउनुपर्छ ।

अन्त्यमा के भन्न चाहनुहुन्छ ?

सबै परिवारले छोरीलाई गर्भमा हुँदादेखि नै विशेष ध्यान दिनुपर्छ । उसको न्युट्रेसनको विचार गर्नु पर्दछ । सबैले गर्भवती महिलालाई सर्पोट गर्नुपर्छ र महिला पनि आफ्नो खुट्टामा उभिने र आफ्नो स्वास्थ्यप्रति विशेष ध्यान दिने गर्नुपर्छ । घरपरिवारले पनि महिलाको स्वास्थ्यमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । प्रस्तुति: पुष्पाञ्जली बस्नेत