दक्षिण चीन सागरमा जारी विवादको शान्तिपूर्ण समाधान खोजिनुपर्छ : भारत

भारतले दक्षिण चीन सागरमा जारी विवादको शान्तिपूर्ण समाधान खोजिनुपर्ने बताएको छ । भारतीय विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता अरिन्दम बागचीले दक्षिण चीन सागरको विवादको शान्तिपूर्ण समाधान खोजिनुपर्ने जनाएका हुन् ।

हालै दक्षिण चीन सागरमा चिनियाँ तटरक्षक पानीजहाजले फिलिपिनी आपूर्ति जहाजमा पानीको फोहोरा प्रहार गरेको घटनाबारे टिप्पणी गर्दै बागचीले सबै पक्षलाई अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको पालना गर्नसमेत आह्वान गरे ।

उनले यस्ता विवादमा शान्तिपूर्ण समाधान खोजिनुपर्ने भारतको लामो समयदेखिको धारणा रहेको उल्लेख गरे ।

चीनले दक्षिण चीन सागरमा आफ्नो सार्वभौमिकताको दाबी गर्दै आएको छ । दक्षिण चीन सागरमा सार्वभौमिकताका विषयमा चीन र अन्य दक्षिण पूर्वी एसियाली मुलुकबीच लामो समयदेखि विवाद जारी छ ।

मलेसियामा विमान दुर्घटना हुँदा १० जनाको मृत्यु

मलेसियाको मध्य सेलान्गोर राज्यमा बिहीबार एक सानो विमान सडकमा ठोक्किँदा विमानमा सवार आठ जना र सडकमा मोटरसाइकल र कारमा सवार दुई जनाको घटनास्थलमै मृत्यु भएको स्थानीय प्रहरी प्रमुखले बताएका छन् ।

स्थानीय प्रहरी प्रमुख मोहम्मद इक्बाल इब्राहिमले भने, “दुर्घटनामा विमानमा सवार आठ जनासँगै कारमा र मोटरसाइकलमा सवार एक–एक जना गरी १० जनाको मृत्यु भएको छ ।”

मलेसियाको नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै विमानमा छ जना यात्रु र दुई जना चालक दलका सदस्य रहेको जनाएको छ ।

नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका प्रमुख नोराजमान महमुदका अनुसार विमान उत्तरी रिसोर्ट टापु लाङकावीबाट राजधानी क्वालालम्पुरको पश्चिममा रहेको सुल्तान अब्दुल अजिज शाह विमानस्थलतर्फ उडेको थियो ।

हवाई दुर्घटनाबारे ब्युरोले तत्बाल अनुसन्धान सुरू गर्ने उनले बताए ।

मलेसियाली वायु सेनाका पूर्व सदस्य मोहम्मद स्याहमी मोहम्मद हाशिमले भने, “विमान अनियमित रुपमा उडिरहेको आफूले देखेको र त्यसको केही समयपछि ठूलो आवाज सुनिएको थियो ।”

उनले भने, “म घटनास्थलतर्फ गएँ र एउटा विमानको अवशेष देखेँ । मैले एउटा मानव शरीरमा आगो लागेको पनि देखें । तर आगो जलिरहेकोले मैले केही गर्न सकिनँ ।”

अन्य प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार विचक्राफ्ट मोडेल ३९० शाह आलमको उपनगर नजिकै एल्मिना इस्टेटको जमिनमा ठोक्किँदा आगो लागेको थियो । विस्फोटको ठूलो आवाज पनि सुनिएको प्रहरीले जनाएको छ ।

एक्स (ट्वीटर) का एक प्रयोगकर्तामार्फत् दुर्घटना स्थलबाट आगो र कालो धुवाँ निस्केको एक छोटो भिडियो सार्वजनिक भएको छ ।

भिडियोमा भग्नावशेष चारैतिर छरिएको थियो र पृष्ठभूमिमा घरहरू देख्न सकिन्थ्यो ।

अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेन अग्निपीडितलाई भेट्न हवाई जाने

अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेन र प्रथम महिला जील बाइडेन हवाई राज्यको भ्रमणमा जाने भएका छन् ।

विपक्षीहरूको तीक्ष्ण आलोचनापछि राष्ट्रपति अग्निपीडितलाई भेट्न तथा हालैको भीषण डढेलोबाट भएको वस्तुस्थितिबारे जानकारी लिन आगामी सोमबार हवाई भ्रमणमा जान लागेका हुन् । आगामी साता आगालागी भएको स्थलबाट भग्नावशेष हटाइसकिने अपेक्षा गरिएको छ ।

हवाई टापुको माउई जङ्गलमा लागेको डढेलो यही साउन २३ गते बस्तीसम्म फैलिँदा एक सय छ जनाको मृत्यु भएको छ भने केयौँ घाइते भएका छन् । सबै मृतकको सनाखत हुन सकेको छैन । पर्यटकीयस्थल लहाइना र मौवीका भौतिक संरचना खरानीमा परिणत भएका छन् ।

डढेलोका कारण झण्डै १३ हजार घरमा क्षति भएको छ । दुई हजार दुई सयभन्दा बढी भौतिक संरचना नष्ट भएका तथा पाँच अर्ब ५० करोडभन्दा अधिकको धनमाल नोक्सानी भएको सरकारी अधिकारीहरूले बताएका छन् ।

सङ्घीय सरकारले छ सयभन्दा अधिक कर्मचारी परिचालन गरेर प्रभावित स्थलमा आवश्यक व्यवस्था गरिरहेको छ भने पचास हजारभन्दा बढी अग्निपीडितलाई भोजनको प्रबन्ध गरिएको, ७५ हजार लिटर स्वच्छ पेयजल, पाँच हजार खाट र दश हजार सिरक डसनाको प्रबन्ध गरिएको राष्ट्रपति कार्यालयका प्रवक्ताले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।

प्रचण्ड गर्मीमा ठूलो विपत्ति बनेर आउने वन डढेलो टापुराज्य हवाईका निम्ति अभिषाप बनेको छ । दशकौँमा हुने यो प्राकृतिक विपत्तिमा सुनामीमा भन्दा धेरैले ज्यान गुमाएका छन् । सन् १९६० को सुनामीमा ६१ जनाको मृत्यु भएको थियो भने त्यसको १४ वर्षअघिको सुनामीमा भने एक सय ६० जनाले ज्यान गुमाएका थिए ।

श्रीलङ्कामा खडेरीको प्रकोप

पचास हजारभन्दा बढी श्रीलङ्काली परिवार खडेरीको चपेटामा परेका छन् ।श्रीलङ्काका नौ प्रान्तमध्ये आठ प्रान्तका ५० हजारभन्दा बढी परिवार खडेरीको चपेटामा परेका विपद् व्यवस्थापन केन्द्र (डिएमसी) ले जनाएको छ ।

डिएमसीले आज सार्वजनिक गरेको पछिल्लो प्रतिवेदनमा सुक्खा मौसमका कारण खानेपानीको अभावमा एक लाख ८० हजारभन्दा बढी प्रभावित भएका उल्लेख गरिएको छ । सुक्खाबाट उत्तरी र पूर्वी प्रदेश सबैभन्दा बढी प्रभावित भएका छन् ।

यसअघि कृषिमन्त्री महिन्दा अमरवीराले खडेरीका कारण ३७ हजार एकड धान खेती नष्ट भएको बताएका थिए । कृषकलाई क्षतिपूर्ति दिनुपर्ने भन्दै कृषि अधिकारीहरूले क्षतिको मूल्याङ्कन गरिरहेका छन् । श्रीलङ्काको मौसम विज्ञान विभागका अनुसार दक्षिणपश्चिम मनसुन असफलताका कारण सुक्खा मौसम सेप्टेम्बरको अन्त्यसम्म जारी रहनेछ ।

सहायताकर्मीमाथिको हिंसा नरोकिएकामा राष्ट्रसङ्घ चिन्तित

संयुक्त राष्ट्रसङ्घले मानवीय सहायताकर्मीमाथिको हिंसा नरोकिएकामा चिन्ता व्यक्त गरेको छ । इराकको राजधानी बग्दादस्थित राष्ट्रसङ्घीय कार्यालयमा २० वर्षअघि भएको घातक हमलाको सन्दर्भमा उक्त संस्थाले सहायताकर्मीमाथि आक्रमण नरोकिएकामा चिन्ता व्यक्त गरेको हो ।

यो वर्ष संसारभर ६२ जना मानवीय सहायताकर्मीले विभिन्न आक्रमणमा परी ज्यान गुमाएको राष्ट्रसङ्घले जनाएको छ । राष्ट्रसङ्घले हरेक वर्ष अगस्ट १९ मा बग्दादमा भएको आत्मघाती बम विष्फोटको सम्झनामा विश्व मानवीय दिवस मनाउँदै आएको छ ।

उक्त आक्रमणमा २२ जनाको ज्यान गएको थियो । आक्रमणमा तत्कालीन मानवअधिकारका लागि संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय उच्चायुक्त र इराकका लागि राष्ट्रसङ्घका प्रमुख सर्जियो भिइरा डे मेलोले ज्यान गुमाएका थिए ।

यस वर्ष विश्वका द्वन्द्वग्रस्त क्षेत्रमा ६२ जनाको मृत्यु हुनुका साथै अन्य ८४ सहायताकर्मी घाइते भएका र ३४ जना अपहरणमा परेका छन् ।केही वर्षयता अफ्रिकी मुलुक दक्षिण सुडान सहायता कार्यकर्ताका लागि विश्वको सबैभन्दा जोखिमपूर्ण स्थान बनेको छ । त्यहाँ मानवीय सहायता कर्मचारीहरूमाथि ४० पटक आक्रमण भएको र २२ जनाको ज्यान गएको मानवीय मामिलासम्बन्धी राष्ट्रसङ्घीय कार्यालयले जनाएको छ । मध्य अफ्रिकी गणतन्त्र, माली, सोमालिया, युक्रेन र यमनमा पनि मानवीय सहायताकर्मी मारिएका छन् ।

यसरी मारिनेमा ९० प्रतिशतभन्दा बढी स्थानीयवासी हुन् । तत्कालीन राष्ट्रपति सद्दाम हुसेनलाई सत्ताच्युत गर्ने अमेरिकी नेतृत्वको आक्रमणको अराजकताको बीचमा सन् २००३ मा भएको त्यो विस्फोटमा ब्राजिलका भिइरा डे मेलो सहित २२ जनाको ज्यान गएको थियोभने करिब १५० स्थानीय र अन्तरराष्ट्रिय सहायताकर्मी घाइते भएका थिए ।

विद्यार्थी, पर्यटक र कामदारको भेषमा चिनियाँ जासुस

चीनले पर्यटक, कामदार र विद्यार्थीको प्रयोग गरी अन्य मुलुकमा जासुसी गर्ने गरेको पाइएको छ । विद्यार्थी, पर्यटक र कामदारका रुपमा अन्य देशमा रहेका चिनियाँ नागरिकले जासुसी गर्ने गरेको खुलासा भएको हो ।

हालै पर्यटकको भेषमा रहेका चिनियाँ जासुसले अमेरिकाको अलास्कामा रहेको फोर्ट वायनराइट सैन्य आधारमा घुसपैठको प्रयास गरेका थिए । उनीहरुको साथमा ड्रोनसमेत रहेको पाइएको छ । उनीहरुले त्यहाँ राखेको उपकरणबाट संवेदनशील जानकारी हासिल गर्न सकिने अमेरिकी सेनाका पूर्ववरिष्ठ अधिकारी डेभिड डेम्टुलाले जनाएका छन् ।

त्यस्तै, केही समयअघि हङकङमा जारी चिनियाँ दमनबारे बेलायतको संसदीय समितिमा सुनुवाइ भइरहँदा एक जना चिनियाँ पर्यटक बैठक कक्षमा देखा परेका थिए । हङकङका मानवअधिकारवादी अभियन्ता फिन लाउले ती व्यक्ति चिनियाँ जासुस रहेको भनी दाबी गरेका थिए ।

त्यसैगरी, सन् २०११ मा भारतीय सैन्य शिविरको तस्वीर लिइरहँदा तीन जना चिनियाँ पर्यटकहरु पक्राउ परेका थिए । भारतीय अधिकारीले उनीहरुसँग वैध राहदानी र भिसा नभएको जनाएका थिए । अनुसन्धानबाट उनीहरु चिनियाँ प्रविधि कम्पनी हुवावेमा कार्यरत रहेको पाइएको थियो ।

सन् २०२२ मा भारतमै जासुसीको आरोपमा सोङ सिआओलान नाम गरेका चिनियाँ पर्यटक पक्राउ परेका थिए । बोध गयामा पक्राउ परेका उनी जासुस रहेको र उनले तिब्बती धर्मगुरु दलाई लामाको सुरक्षामा जोखिम उत्पन्न गरेको भारतीय सुरक्षा अधिकारीको ठहर छ ।

चीनले पर्यटकमात्रै नभएर विद्यार्थी र वैज्ञानिकहरुलाई पनि विदेशमा जासुसीका लागि प्रयोग गर्दै आएको पाइएको छ । हालै जर्मन आन्तरिक मामिलामन्त्री न्यान्सी फासेरले चिनियाँ वैज्ञानिकहरुले संवेदनशील सूचना प्राप्त गरेकोप्रति चिन्ता जाहेर गरेकी थिइन् । त्यसबाहेक चिनियाँ जासुस र गुप्तचर अधिकारीहरुले अमेरिकी विश्वविद्यालयलाई पनि निशाना बनाइरहेको पाइएको छ ।

चीनले आफ्ना नागरिकलाई जासुसीका लागि प्रोत्साहन गर्दै आएको छ । चीनले जासुसी गर्नेलाई पुरस्कारको व्यवस्थासमेत गरेको बताइन्छ । चीनले आफ्ना नागरिकलाई एक अर्काविरुद्ध जासुसी गर्न प्रोत्साहन गरेको भन्दै हालै अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता म्याट मिलरले चिन्ता व्यक्त गरेका थिए ।

केही समयअघि बेलायतले संवेदनशील सूचनाको चुहावट र जासुसी रोक्न भन्दै ५० जना चिनियाँ विद्यार्थीलाई देशनिकाला गरेको थियो । त्यस्तै, अमेरिकाको इलेनोई इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजीमा इलेक्ट्रिकल इन्जिनियरिङ अध्ययन गरिरहेका जी चाओचुन नामक एक जना चिनियाँ विद्यार्थीलाई गोप्य जानकारी संकलन गरेको आरोपमा ८ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको थियो ।

चीनले जासुसलाई विद्यार्थीका रुपमा परिचालन गरी प्रविधि चोरी गर्दै आएको अमेरिकी संघीय जाँचबुझ ब्युरो एफबीआईका निर्देशक क्रिस्टोफर रेले बताएका छन् । उनका अनुसार दीर्घकालका लागि अमेरिकाको राष्ट्रिय सुरक्षा र अर्थतन्त्रमा चीनबाट सबैभन्दा ठूलो जोखिम रहँदै आएको छ ।

अमेरिकाको वाशिङ्टनमा रहेको सेन्टर फर स्ट्राटेजिक एण्ड इन्टरनेशनल स्टडिज (सीएसआईएस) को तथ्यांकअनुसार सन् २००० यता २२४ वटा सैन्य, राजनीतिक र व्यापारिक जासुसीका घटनामा चिनियाँ संलग्नता रहेको छ । पछिल्ला केही वर्षयता चीनले ठूलो परिमाणमा आम नागरिकको व्यक्तिगत जानकारी चोरी गरेको सीएसआईएसले जनाएको छ ।

पश्चिम अफ्रिकाको केपवर्डेमा डुंगा दुर्घटना, ६० जनाको मृत्यु

पश्चिम अफ्रिकी देश केपवर्डेको समुद्री तटमा आप्रवासी चढेको डुंगा पल्टिँदा पानीमा डुबेर ६० जनाको मृत्यु भएको छ ।

बीबीसीका अनुसार उक्त दुर्घटनामा बालबालिकासहित ३८ जनालाई जिवितै उद्धार गरिएको छ । १ सय जना बोकेको डुंगा केपवर्डे नजिक आन्द्र महासागरमा पल्टिएको थियो ।

दुर्घटनामा पर्नेहरु सेनेगल र सिएरालियोनका नागरिक भएको जनाइएको छ । अन्टार्टिका नजिकको समुद्री तटमा सोमबार डुंगा दुर्घटना भएको अनुमान गरिएको छ ।

स्पेनिसहरुको माछा मार्ने टोलीले दुर्घटना भएको थाहा पाएपछि उद्धार तथा खोजी सुरु गरिएको थियो । उक्त समुद्री मार्ग हुँदै युरोप जाने क्रममा गत वर्ष मात्रै ५ सय ६० जनाको मृत्यु भएको थियो ।