आज आश्विन ५ २०८० या अंग्रेजी क्यालेन्डर अनुसार सेप्टेम्बर २२ २०२३ । तपाईँले थाहा पाउनुपर्ने आज संसारभर भएका प्रमुख घटनाहरू यसप्रकार रहेका छन् ।
बङ्गलादेशी विश्वविद्यालय सुधारका लागि एसियाली विकास बैंकद्वारा १० करोड डलर ऋण स्वीकृत
एसियाली विकास बैंक (एडीबी) ले बङ्गलादेशका तीन विश्वविद्यालयमा कम्प्युटर विज्ञान, सफ्टवेयर इञ्जिनियरिङ र सूचना प्रविधि (आईटी) कार्यक्रम सुधारका लागि १० करोड अमेरिकी डलर ऋण स्वीकृत गरेको छ ।
एडीबीका सामाजिक क्षेत्रका अर्थशास्त्री रयोतारो हयाशीलाई उद्धृत गर्दै शुक्रबार जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “चौथो औद्योगिक क्रान्तिको प्रविधि अवलम्बनलाई गति दिन र डिजिटल बङ्गलादेशको परिकल्पनालाई साकार पार्न उच्च शिक्षामा सफ्टवेयर इन्जिनियरिङ कार्यक्रमलाई माथि उकास्नु समयको माग हो ।”
यो परियोजनाले बङ्गलादेशको आईटी उद्योगलाई अगाडि बढाउन मद्दत गर्न सक्ने अधिक सक्षम र प्रविधि–प्रेमी स्नातक र उद्यमीहरू उत्पादन गर्न मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
परियोजनाले बङ्गलादेशको अग्रणी सरकारी विश्वविद्यालयहरू, बङ्गलादेश युनिभर्सिटी अफ इन्जिनियरिङ एण्ड टेक्नोलोजी, ढाका विश्वविद्यालय र जशोर युनिभर्सिटी अफ साइन्स एण्ड टेक्नोलोजीको कम्प्युटर साइन्स एण्ड इन्जिनियरिङ, सफ्टवेयर इञ्जिनियरिङ र सूचना प्रविधि कार्यक्रमको उन्नयन गर्नेछ ।
यी कार्यक्रमहरूले मिश्रित शिक्षण प्रविधिहरू अपनाउनेछन् र कृत्रिम बौद्धिकता, यान्त्रिकता र इन्टरनेटबाट जोडिएका सबै ज्ञानजस्ता नवीनतम प्रविधिहरू एकीकृत गर्नेछन् । यी कार्यक्रमले विद्यार्थीले अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डहरूको पालना गर्ने अद्यावधिक पाठ्यक्रमहरू प्राप्त गर्न सुनिश्चित गर्न अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त गर्नेछन् ।
एडिबीले तीनै विश्वविद्यालयमा आधुनिक कक्षाकोठा र प्रयोगशाला स्थापना, सहकार्य र स्टार्ट–अप स्पेस र सहायक सुविधाको स्थापनामा सहयोग गर्ने जनाएको छ ।
यी सुविधाहरूमा जलवायु र प्रकोप प्रतिरोधी नमूनाहरू, ऊर्जा र पानी बचत सुविधाहरू समावेश हुनेछन् र महिला–मैत्री सुविधा र सेवाहरू समावेश हुनेछन् ।
एशियाली खेलकुदमा छनोट भएका खेलाडीलाई अनुमति नदिएपछि भारतीय खेलमन्त्रीको चीन भ्रमण रद्द
एशियाली खेलकुद प्रतियोगितामा छनोट भएका तीन जना भारतीय खेलाडीलाई चीनले खेलस्थल हाङझाउ जाने अनुमति नदिएपछि भारतका खेलकुदमन्त्रीले चीन भ्रमण रद्द गरेका छन् ।
उसु खेलमा प्रतिस्पर्धा गर्न चयन भएका अरुणाचल प्रदेशका तीन जना महिला खेलाडीले एशियाली खेलकुद प्रतियोगिता आयोजक समितिले अनुमति दिए पनि ती खेलाडीलाई चीन सरकारले खेलाडी परिचयपत्र (एक्रिडिएशन) नदिएपछि खेलमन्त्रीले भ्रमण रद्द गरेका हुन् । चीनले एक्रिडिएनलाई नै भिसाको मान्यता दिएकाले त्यसको अभावमा उनीहरू प्रतियोगितामा भागलिनबाट वञ्चित भएका हुन् ।
चीनले अरुणाचल प्रदेशलाई दक्षिणी तिब्बतका रुपमा आफ्नो भूमि दाबी गर्दै आएको छ । उक्त प्रदेशको केही भूभागलाई लिएर नयाँ दिल्ली र बेइजिङबीच विवाद जारी छ ।
यसैबीच, भारतीय विदेश मन्त्रालयले खेलाडीमाथि चीनले गरेको भेदभावपूर्ण व्यवहारको निन्दा गरेको छ ।विदेशमन्त्रालयका प्रवक्ता अरिन्दम बाग्चीले चीनको यो कदमबाट एशियाली खेलकुदको भावनामा गम्भीर आघात पुगेको बताएका छन् ।
“खेलकुदका नियमको उल्लङ्घन गरिएकाले हामीले नयाँ दिल्लीस्थित चिनियाँ दूतावास र बेइजिङस्थित भारतीय दूतावासमार्फ कडा विरोध गरेका छ,” भारतीय विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले भनेका छन् ।
आजदेखि यही असोज २१ गतेसम्म हुने उक्त प्रतियोगितामा अफगानिस्तान, बहराइन, बङ्गलादेश, भूटान, ब्रुनाइ, क्याम्बोडिया, चीन, चाइनिज ताइपेई, हङकङ, भारत, इण्डोनेशिया, इरान, इराक, जापान, जोर्डन, कजाकस्तान, कुवेत, किर्गिस्तान, लाओस, लेबनान, मकाउ, मलेसिया, मालदिभ्स, मङ्गोलिया, म्यान्मार, नेपालसहित ४५ देशले विभिन्न खेलमा प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् ।
त्यसैगरी, प्रतियोगितामा उत्तर कोरिया, ओमान, पाकिस्तान, प्यालेष्टाइन, फिलिपिन्स, कतार, साउदी अरब, सिङ्गापुर, दक्षिण कोरिया, श्रीलङ्का, सिरिया, ताजकिस्तान, थाइल्याण्ड, टिमोर लेत्से, तुर्कमेनिस्तान, संयुक्त अरब इमिरेट्स, उज्वेकिस्तान, भियतनाम र यमनका खेलाडी सहभागी छन् ।
४८ देश भएको एशिया महादेशका चार मुलुक युक्रेन, रुस, बेलारुस र इजरायल उक्त प्रतियोगितामा सहभागी छैनन् । अन्तरराष्ट्रिय ओलम्पिकक कमिटी आईओसीले युक्रेनमा रुसले आक्रमण गरेकाले मस्कोविरुद्ध प्रतिबन्ध लगाएको छ भने युक्रेन युद्धमा सघाएकाले रुसको सहयोगी बेलारुसलाई पनि प्रतिबन्ध लगाएको छ । धेरै अरब मुलुक उक्त प्रतियोगितमा सहभागी भएकाले विगतदेखि नै इजरायल एसियाली खेलकुद प्रतियोगिताबाट बाहिर रहँदै आएको छ ।
‘जासुसमाथि प्रतिजासुसी गरेपछि निज्जरको हत्यामा भारतीय संलग्नता खुल्यो’
भारतीय मूलका क्यानडाली शिखको हत्यामा भारतीय गुप्तचर संस्थाका कर्मचारीको संलग्नता रहेको विवरण गुप्तचरहरूबाटै प्राप्त भएका क्यानडाका एक जना अधिकारीले बताएका छन् ।
भारतको बाह्य जासुसी संस्थाका कर्मचारीमाथि निरन्तर गरिएको गुप्तचरीबाट उनीहरूको पोल खुलेको उनले एशोशिएटेड प्रेसलाई जानकारी दिएका छन् ।
क्यानडामा रहेका भारतीय कूटनीतिज्ञ र जासुसी एजेन्सीका अधिकारीको संलग्नतामा ४५ वर्षीय पृथकतावादी नेता हरदिपसिंह निज्जरको हत्या भएको सूचना अमेरिका, बेलायत, अष्ट्रेलिया, न्युजिल्याण्ड र क्यनाडा संलग्न साझेदार जासुसी समूह ‘फाइभ आइज्’ ले उपलब्ध गराएको नाम उल्लेख नगर्ने सर्तमा ती अधिकारीले बताए । उनले हत्याको सूचना कुन देशको जासुसी संस्थाबाट प्राप्त भएको हो भन्नेबारे भने केही उल्लेख गरेनन् ।
हत्यामा भारतीय कूटनीतिज्ञ एवं जासुसको संलग्नता रहेको समाचार सबैभन्दा पहिले क्यानडाको प्रसारण संस्था क्यानडा ब्रोडकास्टिङ कर्पोरेशनले सार्वजनिक गरेको थियो ।
भारतले क्यानडाका नागरिकलाई भिसा नदिने निर्णय गरेपछि हत्यामा भारतको हात रहेको गुप्तचर निकायबाट प्राप्त विवरण बाहिर आएको हो । भारतले नयाँ दिल्लीमा रहेका क्यानडाली कूटनीतिक कर्मचारीको सङ्ख्या घटाउन भनेको छ ।
क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले गत सोमबार पृथकतावादी नेता हरदीपसिंह निज्जरको हत्याको पछाडि भारत सरकारको हात रहेको आरोप लगाएपछि भारत–क्यानडा सम्बन्धमा तनाव उत्पन्न भएको छ ।
आतङ्कवादी गतिविधिमा संलग्न रहेको आरोपमा पक्राउ गर्नुपर्ने व्यक्तिको सूचीमा रहेका निज्जरको गत जुनमा क्यानडाको ब्रिटिश कोलम्बियास्थित गुरुद्वाराबाहिर गोली हानी हत्या गरिएको थियो । पेशाले प्लम्बर उनलाई क्यानडाले सन् २००७ मा नागरिकता दिएको थियो ।
क्यानडाको संसदमा प्रधानमन्त्री ट्रुडोले आफ्नो देशको राष्ट्रिय सुरक्षा अधिकारीहरूले निज्जरको हत्यामा भारत सरकारका ‘एजेन्ट’ हरू संलग्न रहेका विश्वसनीय प्रमाण रहेको जानकारी दिएको बताएका थिए ।
क्यानडाका प्रधानमन्त्री र विदेशमन्त्रीले लगाएको आरोपलाई भारतको विदेश मन्त्रालयले अस्वीकार गर्दै दुवै नेताका भनाइलाई ‘बेतुक’ बताएको थियो ।
संयुक्त राष्ट्रसङ्घको ७८ औँ महासभालाई बिहीबार सम्बोधन गर्दै क्यानडाका प्रधानमन्त्रीले ओटावा र नयाँ दिल्लीबीच कूटनीतिक सम्बन्ध जटिल मोडमा पुगेको स्वीकार गरे । उनले भारतसँग सम्बन्ध बिगार्न आफूले नचाहेको तर विधिको शासनको पालना तथा आफ्ना नागरिकको रक्षा आफ्नो पहिलो कर्तव्य भएको बताए ।
यसअघि क्यानडाले पृथकतावादी खालिस्तानी नेता निज्जरको हत्यामा संलग्न रहेको आरोपमा एक जना भारतीय कूटनीतिज्ञलाई निष्कासन गरेपछि भारतले पनि उही शैलीमा क्यानडाका कूटनीतिज्ञलाई निष्कासन गरेको थियो ।
भारतको विदेश मन्त्रालयले नयाँ दिल्लीमा रहेका क्यानडका उच्चायुक्तलाई बोलाएर उच्चायोगका एक जना वरिष्ठ कूटनीतिक कर्मचारीलाई निष्कासन गरिएको जानकारी दिँदै निजलाई पाँच दिनभित्रमा भारत छाड्न निर्देशन दिएको थियो ।
भारतले क्यानडाका नागरिकलाई भिसा नदिएपछि उसको पर्यटन क्षेत्रमा असर पर्ने दुवै देशका पर्यटन व्यवसायीले बताएका छन् । भारतको अध्यागमन कार्यालयका अनुसार गत वर्ष दुई लाख ७७ हजार क्यानडाका पर्यटकले भारत भ्रमण गरेका थिए ।
युक्रेन र पोल्याण्डका कृषि मन्त्रीबीच खाद्यान्न निर्यातबारे छलफल
युक्रेन र पोल्याण्डका कृषि मन्त्रीबीच खाद्यान्न निर्यातबारे छलफल भएको छ । युक्रेनी कृषि नीति तथा खाद्य मन्त्री माइकोला सोल्स्की र उनका पोल्याण्डका समकक्षी रोबर्ट टेलसले युक्रेनको अन्न निर्यातबारे बिहीबार टेलिफोन वार्ता भएको हो ।
युक्रेनको सरकारी प्रेस सेवाका अनुसार दुवै देशका मन्त्रीले दुई पक्षबीचको अनाज विवाद समाधान गर्ने प्रस्तावमा विचार आदानप्रदान गरेका तथा दुवै देशको हितलाई केन्द्रमा राखेर समस्याको समाधान खोज्ने सहमति भएको छ । पोल्याण्डले युक्रेनको निर्यात योजना अध्ययन गरी प्रस्ताव तयार गर्ने विषयमा पनि सहमति भएको छ । दुई पक्षबीचको अर्को चरणको वार्ता चाँडै हुने बताइएको छ ।
अघिल्लो दिन सरकार सञ्चालित युक्रेनफर्म समाचार एजेन्सीले युक्रेन र स्लोभाकियाबीच निर्यात प्रतिबन्ध विस्तार गर्नुको सट्टा युक्रेनको कृषि उत्पादनहरूको लागि इजाजतपत्र प्रणाली स्थापना गर्ने सम्झौतामा पुगेको बताएको थियो । गत साता, पोल्याण्ड, हङ्गेरी र स्लोभाकियाले सेप्टेम्बर १५ देखि प्रतिबन्ध हटाउने युरोपेली आयोगको निर्णयका बाबजुद युक्रेनको अन्नमा नाकाबन्दी जारी राख्ने घोषणा गरेका थिए ।
युक्रेनका प्रधानमन्त्री डेनिस श्मिहलका अनुसार युक्रेनले युक्रेनका छिमेकी युरोपेली सङ्घका सदस्य राष्ट्रमा बजार विकृति हुन नदिन कृषि उत्पादनका चार समूहको निर्यात नियन्त्रण गर्न युरोपेली आयोगलाई कार्ययोजना बुझाएको छ ।
इरानमा हिजाब नलगाउने महिलालाई १० वर्षसम्म जेल सजाय
अब इरानमा महिलाले हिजाब नलगाउने तर टाइट लुगा लगाए कारबाही हुने भएको छ । हालै इराकी संसदले पारित गरेको विधेयकले हिजाब नलगाउने महिलालाई १० बर्षसम्मको जेल सजायँको ब्यवस्था गरेको हो ।
समाचार अनुसार अब इरानी महिलाहरूलाई हिजाब नलगाएमा अब १० वर्ष जेल सजाय हुनेछ। यति मात्र होइन, यी नियम र कानुन अब पुरुषमा पनि लागू हुनेछन् ।
हिजाब बिना महिलालाई सामान बेच्ने पुरुषलाई पनि कडा सजाय हुनेछ। इरानको संसद्ले सार्वजनिक रूपमा हिजाब लगाउन अस्वीकार गर्ने महिला र उनीहरूलाई समर्थन गर्नेहरूलाई भारी जरिवाना लगाउने विधेयक पारित गरेको हो ।
हिजाबका बारेमा हालै भएको छलफलमा २ सय ९० सदस्यीय इरानी संसदमा १ सय ५२ सांसद कारबाहीको पक्षमा थिए । प्रचलित कानुनको तुलनामा प्रस्तावित कानूनमा सजायको म्याद १० वर्ष पुर्याइएको छ । त्यस्तै नियम उल्लंघन गर्नेलाई ३ लाखदेखि ६ लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना हुने व्यवस्था छ ।
हिजाबको मजाक बनाउने कुनै पनि मिडिया वा एनजीओलाई पनि जरिवाना र जेल सजाय हुनेछ।
स्विट्जरल्याण्डमा बुर्का लगाउन प्रतिबन्ध
इरानमा हिजाब नलगाउने महिलामाथि कारबाही गर्ने विधेयक पारित गरिरहेको बेला युरोपबाट अर्को समाचार आएको छ ।
स्विट्जरल्याण्डको संसद्ले हालै अनुहार छोप्ने बुर्का लगाउन प्रतिबन्ध लगाउने प्रस्तावलाई अनुमोदन गरेको छ । समाचार अनुसार विधेयकको पक्षमा १५१ र विपक्षमा २९ मत परेको थियो ।
स्वीस संसद्को माथिल्लो सदनले यसअघि नै यो विधेयकलाई अनुमोदन गरिसकेको छ । नियम उल्लंघन गरे ९२ हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना हुने व्यवस्था गरिएको अन्तराष्ट्रिय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन ।
बुर्किनाफासो आक्रमणमा १६ सर्वसाधारणको मृत्यु
बुर्किना फासोमा संदिग्ध जिहादी समूहले गरेको दुई छुट्टाछुट्टै आक्रमणमा परी सेनाका चार सहयोगीसहित १६ सर्वसाधारणको मृत्यु भएको स्थानीय तथा सुरक्षा स्रोतले बिहीबार जानकारी दिएको छ ।
बुर्किनाको मध्य–पूर्वी क्षेत्रमा पर्ने कोल्पोन्गोमा मङ्गलबार भएको झडपमा परी १२ जनाको मृत्यु भएको छ भने दुई जना घाइते भएका छन् । सुरक्षा स्रोतले पनि आक्रमण र मृतकको सङ्ख्या पुष्टि गरेको छ ।
सोही दिन अशान्त पश्चिम अफ्रिकी देश बुर्किनाफासोको पश्चिममा रहेको सिरासोमा ‘आतङ्ककारी समूहहरूले गरेको आक्रमणमा चार जनाको मृत्यु भएको’ सुरक्षा स्रोतले जनाएको छ ।
सुरक्षा स्रोतका अनुसार यी दुई आक्रमणको जवाफमा सेनाले चलाएको जवाफी कारबाहीमा करिब एक दर्जन ‘आतङ्ककारी’ पनि मारिएका छन् । जिहादीविरुद्धको लडाइँमा सेनालाई सहयोग गर्ने ‘द भोलेन्टियर्स फर द डिफेन्स अफ द फादरल्याण्ड’ एक नागरिक स्वयंसेवक बल हो ।
बुर्किना फासोले सन् २०१५ मा छिमेकी देश मालीबाट आएको जिहादी विद्रोहविरुद्ध लडिरहेको छ । गत हप्ता देशको उत्तरी क्षेत्रमा आन्तरिक रूपमा विस्थापित व्यक्तिहरूको शिविरमा भएको आक्रमणमा परी आठ जनाको मृत्यु भएको थियो ।
बुर्किना फासोमा जिहादी आक्रमणमा परी १७ हजारभन्दा बढी सर्वसाधारण र सैनिकको मृत्यु भएको ‘सशस्त्र द्वन्द्व व्यवस्थापन तथा घटना तथ्याङ्क परियोजना’ नामक गैरसरकारी संस्थाले जनाएको छ ।
देशभित्र २० लाखभन्दा बढी मानिस विस्थापित भएका छन्, जसले गर्दा यो अफ्रिकाको सबैभन्दा खराब आन्तरिक विस्थापन सङ्कटमध्ये एक हो ।