प्रतिबन्ध हटेपछिको टिकटक : थपिएका फिचर र सुरक्षा मामिला | Khabarhub Khabarhub

सूचना-प्रविधि

प्रतिबन्ध हटेपछिको टिकटक : थपिएका फिचर र सुरक्षा मामिला



राम्रो फलोअर भएका एकजना टिकटकर हुनुहुन्छ । उहाँलाई म्यूजिक क्षेत्रमा लागेका अधिकांशले चिन्छन् । खासमा उहाँसँग यस्तो टिकटक अकाउन्ट छ, जसले कलाकारको म्यूजिक भिडिओ हिट गराउन मद्दत गर्छ । लाखौं फलोअर रहेको उहाँको अकाउन्टमा अधिकांश फलोअर म्यूजिक मन पराउनेहरू छन् । त्यसैले सो अकाउन्टमा जोडिएकाहरूलाई उक्त अकाउन्टबाट नयाँ-नयाँ गीतहरू सुन्न पाइने अपेक्षा हुन्छ ।

टिकटकमा छोटा क्लिप राखिएको हुनाले त्यसको पूरा भिडिओ हेर्न अडियन्स युट्यूबमा जान्छन् । यसरी टिकटकमा राखेको म्यूजिकबाट पनि कलाकारलाई रोयल्टी आउँछ । त्यस्तै अडियन्स युट्यूबमा पुगेर उक्त म्यूजिक भिडिओ हेर्दा राम्रै आम्दानी पनि हुन्छ । यसरी फाइदा हुने भएपछि कलाकारहरू उक्त टिकटक अकाउन्टका सञ्चालकलाई भिडियो बन्नेबित्तिकै पोस्ट गरिदिन अनुरोध गर्थे ।

केही समयअघि उहाँको टिकटक अकाउन्टमा एक व्यक्तिबाट मेसेज आयो । उक्त मेसेजमा सो व्यक्तिले आफू अस्ट्रेलियामा बस्ने र टिकटक मोनिटाइज गरेर आम्दानी गर्ने भन्दै टिकटक खरिद गर्ने प्रस्ताव थियो । अस्ट्रेलियामा बस्ने नेपाली भनेपछि सो अकाउन्ट सञ्चालन गर्ने व्यक्तिलाई पनि उनको कुरा जायज लाग्यो । उताबाट टिकटक किन्ने भनेको व्यक्तिले अकाउन्ट कुन नम्बर र ईमेलमा छ भनेर सोध्यो ।

अकाउन्टमा परिवर्तन गर्न मिल्ने वा नमिल्ने के रहेछ हेरौं, मिल्ने रहेछ भने राम्रो पैसा पठाउँछु भनेपछि त्यो व्यक्तिले कल गरेर स्क्रिन शेयर गर्न अनुरोध गर्‍यो । उक्त व्यक्तिलाई विश्वास गरेर उहाँले मेसेन्जर कलमार्फत स्क्रिनशेयर गर्नुभयो । स्क्रिन शेयर गर्दै जाँदा मोबाइलमा अचानक कोड आयो । स्क्रिन शेयर भइरहेकाले उहाँले ओटीपी नदिए पनि उक्त व्यक्तिले देखिहाल्यो । त्यसको केही समयमै लगइन क्रेडेन्सियल परिवर्तन गरेपछि ब्लक गरिदियो । उहाँको अकाउन्ट गुमेपछि टिकटक सपोर्टको मद्दतले अहिले अपरिचित ठग व्यक्तिको हातमा पुगेको अकाउन्ट फिर्चा ल्याउने प्रयास भइरहेको छ । तर हालसम्म सो प्रयास सफल हुन भने सकेको छैन ।

त्यस्तै अर्का एक व्यक्तिको फेसबुक पेज पनि ह्याकरले त्यसरी नै कब्जामा लिएको छ । उहाँको करिब दुई लाख लाइक भएको फेसबुक पेजको पेज क्वालिटी ठीक भए पाँच लाख रुपैयाँ दिएर खरिद गर्ने भनिएको रहेछ । पछि क्वालिटी हेर्ने भन्दै स्क्रिन शेयर गर्न लगाएर त्यसैगरी ओटीपी कोड लिई मुख्य अकाउन्ट नै आफ्नो कब्जामा लियो ।

अनि उक्त अकाउन्टमा भएको बिजनेस अकाउन्टलाई आफ्नोमा सारेर पुरानो अकाउन्ट नै डिलिट गर्न लगाइदियो । मेल एड्रेस सबै अपडेट भएकाले प्रोफाइल रिकभर गर्न त सकियो । तर त्यति बेलासम्म सो प्रोफाइलमा रहेका पेज भने जाली फटाहाको हातमा पुगिसकेका थिए । राम्रै फलोअर भएका उहाँका तीन चार वटा पेज नै ह्याकरको हातमा पुगेका छन् । फेसबुकलाई यससम्बन्धी जानकारी गराइएको छ । सम्भवतः अकाउन्ट छिट्टै फिर्ता हुन सक्छ ।

यी दुईवटा प्रतिनिधि घटनामात्र हुन् । पछिल्लो समय मसँग यस्तै समस्या लिएर आउनेहरू बढेका छन् । यसरी नै लाखौं फलोअर भएका अकाउन्टलाई ह्याकरले आफ्नो कब्जामा लिने र नाम तथा युजरनेम परिवर्तन गरी बिक्रीमा राख्ने गरेको देखिन्छ । माथि उल्लेख गरिएको तरिका ह्याकरले अपनाउने सयौं तरिकामध्ये एउटा नयाँ तरिका हो । उनीहरू अनेकन् नयाँ विधि र ट्रिक अपनाइरहेका हुन्छन् ।

त्यसबाट बच्ने आवश्यक सावधानी अपनाउनुहोस् र आफैंलाई नपरेसम्म नचेत्ने बानी हटाउनुहोस् । पेज ह्याक गर्न ह्याकरले अपनाउने नयाँनयाँ तरिकाबारे सजग हुनुहोस् । तपाईंले चलाइरहेको फेसबुक, इन्स्टाग्राम र टिकटक जस्ता सामाजिक सञ्जाल अहिले भर्खरै ह्याक भयो भने के होला भनेर कल्पना गर्नुहोस् । तपाईंको आम्दानी गर्ने, तपाईंलाई धेरै मानिसहरू माझ चिनाउने, तपाईंलाई रचनात्मक बनाउन प्रेरित गर्ने अकाउन्ट नै गुम्न सक्छन् ।

त्यसपछि फेरि शून्यदेखि सुरु गर्ने जोश र जाँगर नहुन सक्छ । त्यसैले आफूलाई पर्न सक्ने आपत कल्पना गरेर आफ्ना सामाजिक सञ्जालमा रहेका ईमेलमा आफूले चलाइरहेका मोबाइल नम्बर राखेर अपडेट गर्नुहोस् । त्यस्तै टु फ्याक्टर अथेन्टिकेसनको सुविधा भएको प्लेटफर्ममा उक्त फिचर अन गर्नुहोस् । अधिकांश प्लेटफर्ममा यस्तो सुविधा हुने भएकाले तपाईंले आफूलाई उपयुक्त हुने माध्यम छानेर मल्टी फ्याक्टर अथेन्टिकेसन सक्रिय पार्नुहोस् ।

फेसबुक, टिकटक र इन्स्टाग्राम जस्ता सामाजिक सञ्जालमा आफ्नै ईमेल र आफूले हाल प्रयोग गरिरहेकै मोबाइल नम्बर रहेको छ कि छैन चेकजाँच गरिहाल्नुहोस् । छैन भने अपडेट गर्न अबेर नगर्नुहोस् । सबै सामाजिक सञ्जालमा टु फ्याक्टर अथेन्टिकेसन अन गर्नुहोस् । ह्याक भएपछि रिकभर गर्ने मुख्य आधार तपाईंको ईमेल एड्रेस र मोबाइल नम्बर नै हो ।

यी सबै पूर्णतः आफ्नो नियन्त्रणमा रहेका र आफूसँग भएका मात्रै राख्नुहोस् । कतिपय अवस्थामा तपाईंका आफन्त कसैको अकाउन्ट ह्याक भएको हुनसक्छ । त्यस्तोमा पनि कल गरेर स्क्रिन शेयर गर्न लगाई तपाईंको अकाउन्ट नै कब्जामा लिने सम्भावना पनि उत्तिकै रहन्छ । त्यसैले तपाईंले कसलाई अनि किन स्क्रिन शेयर गर्दै हुनुहुन्छ भन्ने ख्याल गर्नुहोस् । कोही अपरिचित व्यक्तिले लाखौं रकम दिने आश्वासन दियो भने उसको स्वार्थ चिन्नुहोस् र त्यसलाई बेवास्ता गर्नुहोस् ।

यसरी तपाईं सचेत हुनु भयो भने मात्रै तपाईंको अकाउन्ट पनि सुरक्षित हुन्छ । नेपालमा केही समयअघि टिकटकमाथि लगाइएको प्रतिबन्ध हटेको छ । यो प्रतिबन्ध हटेसँगै टिकटक पुनः चर्चामा छ, र यसले नेपालमा इन्टरनेट प्रयोगकर्ताबीच निकै चर्चा बटुलिरहेको छ । टिकटकको पुनः आगमनसँगै कम्पनीले नयाँ नयाँ फिचरहरू पनि ल्याएको छ, जसले अन्य सामाजिक सञ्जालहरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने सम्भावना देखाएको छ । टिकटकले हालसालै ‘टिकटक नोट्स’ नामक नयाँ फोटो शेयरिङ्ग एप ल्याउने घोषणा गरेको छ ।

यो एपलाई इन्स्टाग्रामसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने उद्देश्यले बजारमा ल्याउन लागिएको हो । यसमा प्रयोगकर्ताले फोटो शेयर गर्न, स्टोरी राख्न, र साथीहरूसँग अन्तरक्रिया गर्न सक्छन् । इन्स्टाग्रामको प्रयोगकर्ताबीच लोकप्रियता कम गर्न यो एपले कति प्रभाव पार्ला भन्ने कुरा हेर्न बाँकी छ, तर यसले नेपालमा टिकटकको प्रयोग अझै व्यापक हुने संकेत देखाएको छ । साथै, टिकटकले हालसालै ३२ जनासम्म समूह च्याट गर्न मिल्ने नयाँ फिचर पनि ल्याएको छ ।

यस फिचरले टिकटकलाई केवल मनोरञ्जनको माध्यमबाट एक शक्तिशाली संचार उपकरणको रूपमा समेत परिणत गर्न सक्ने अनुमान गरिएको छ । यसले म्यासेन्जर र ह्वाट्सएपजस्ता एपहरूमा प्रभाव पार्न सक्छ र नेपालमा टिकटकको लोकप्रियता अझै बढ्न सक्छ । यी नयाँ फिचरहरू र टिकटकको पुनः आगमनले नेपाली इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूमा नयाँ उत्साह पैदा गरेको छ । अब टिकटकले नेपाली बजारमा कस्तो स्थान बनाउँछ र प्रयोगकर्ताहरूमा कस्तो प्रभाव पार्छ भन्ने कुरा समयले बताउला ।

‘जस्ट गिभ मी माई मनी’ ट्रेन्ड

टिकटकमा नयाँ ट्रेन्डले प्रयोगकर्ताहरूको ध्यान खिच्दैछ । यसको नाम हो ‘जस्ट गिभ मी माई मनी’ । यो ट्रेन्ड छोटो समयमा निकै भाइरल भएको छ र यसले संसार भरका मानिसहरूमा मनोरञ्जन र सन्देश दुबै फैलाइरहेको छ ।

तर, आखिर किन यो ट्रेन्ड यति लोकप्रिय भइरहेको छ ? यसको पछाडि के कारणहरू छन्ः

ट्रेन्डको उत्पत्ति

‘जस्ट गिभ मी माई मनी’ ट्रेन्डको सुरुवात एक हास्यजनक भिडियोबाट भएको हो । यस भिडियोमा एक व्यक्तिले आफ्नो पैसा पाउन नसकेको गुनासो गर्दै रमाइलो तरिकाले ‘जस्ट गिभ मी माई मनी’ अर्थात् ‘मलाई मेरो पैसा दिनुस्’ भनेर बोलेको देखिन्छ ।

यो संवादको प्रस्तुति शैलीले धेरैलाई हँसाएको मात्र नभई, यो संवादलाई अन्य सन्दर्भहरूमा प्रयोग गर्ने गरी टिकटकमा ट्रेन्ड सुरु भयो ।

ट्रेन्ड कसरी भाइरल भयो ?

टिकटक प्रयोगकर्ताहरूले यस ट्रेन्डलाई विभिन्न सिर्जनात्मक तरिकामा प्रयोग गर्न थाले । कतिपयले यसलाई पैसासँग सम्बन्धित हास्यजनक भिडियोहरू बनाउन प्रयोग गरे भने अन्यले यसलाई आफ्नो दैनिक जीवनका सामान्य परिस्थितिहरूमा पनि उपयोग गरे ।

यसले गर्दा यो ट्रेन्ड छिट्टै लोकप्रिय हुन पुग्यो । साथै, यो ट्रेन्डमा सहभागी भएर भिडियो बनाउनेहरू धेरैको ध्यानाकर्षण गर्न सफल भए, जसले गर्दा थप मानिसहरू यो ट्रेन्डमा सहभागी हुन थाले ।

सांस्कृतिक प्रभाव

यो ट्रेन्डले केवल मनोरञ्जनको रूपमा मात्र नभई, समाजमा पैसाको महत्व र यससँग सम्बन्धित समस्याहरूलाई पनि झल्काउने काम गरेको छ ।

यसले समाजमा पैसाको आवश्यकता र मानिसहरूको यसप्रतिको सोचलाई सरल र रमाइलो ढंगले प्रस्तुत गरेको छ । कतिपयले यसलाई आर्थिक असमानता र वित्तीय तनावको प्रतीकको रूपमा पनि लिएका छन् ।

निष्कर्ष:

टिकटकको ‘जस्ट गिभ मी माई मनी’ ट्रेन्ड केवल एउटा रमाइलो संवादको मात्र उपज होइन, यो सामाजिक र सांस्कृतिक सन्देशको वाहक पनि बनेको छ । यसले हँसाउने मात्र नभई, मानिसहरूलाई गम्भीरताका साथ पैसाको महत्वलाई पुनर्विचार गर्न प्रेरित गरिरहेको छ । यसको लोकप्रियता हेर्दा, यो ट्रेन्ड अझै केही समय टिकटकमा सक्रिय रहने देखिन्छ ।

काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रमुख बालेन्द्र शाह (बालेन)को फेसबुक पेजबाट हटेको पोस्ट फिर्ता आएको छ । नेकपा (एमाले)की लुम्बिनी प्रदेश सांसद रेखा शर्मालाई कारवाही गर्न माग राख्दै बालेनले आइतबार राखेको पोस्ट फेसबुकले सोमबार हटाएको थियो ।

‘हामीले रिभ्यु रिक्वेस्ट गरेपछि फेसबुकले माफी मागेर पोस्ट फिर्ता गरेको छ,’ यी नयाँ फिचरहरू र टिकटकको पुनः आगमनले नेपाली इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूमा नयाँ उत्साह पैदा गरेको छ ।

अब टिकटकले नेपाली बजारमा कस्तो स्थान बनाउँछ र यसको प्रयोगकर्ताहरूमा कस्तो प्रभाव पार्छ भन्ने कुरा समयले बताउला । यसको साथसाथै, टिकटकको विकास र प्रतिस्पर्धी फिचरहरूले यसलाई नेपालमा अझ बलियो बनाउन सक्ने सम्भावना देखिन्छ ।

(ई. कार्की विद्यावारिधी शोधकर्ता हुन्‌ ।)

प्रकाशित मिति : २३ भाद्र २०८१, आइतबार  ३ : ०६ बजे

हुलाक सेवालाई विद्युतीय व्यापार केन्द्र बनाउन सरकार प्रतिबद्ध : सञ्चारमन्त्री

काठमाडौं– सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री पृथ्वी सुब्बा गुरुङले नेपाल हुलाक

पाँच सडकखण्ड अझै अवरुद्ध, आठ खण्डमा एकतर्फी

काठमाडौं– यही असोज १० देखि १२ गतेसम्मको अविरल वर्षाका कारण

साउनयता गण्डकीमा डेङ्गुबाट सातजनाको मृत्यु

गण्डकी– डेङ्गु सङ्क्रमणबाट गण्डकी प्रदेशमा हालसम्म तीन पुरुष र चार

कस्तो रहला आजको मौसम ?

काठमाडौं– जल तथा मौसम विज्ञान विभाग मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले कोशी

हेलेनपछि अमेरिकामा मिल्टन आँधी : फ्लोरिडा छोड्न चाहनेका लागि उडान थपिए

फ्लोरिडा – केही दिन अघि हेलेन आँधीले वितण्डा मच्चाएको अमेरिकामा