काठमाडौं– आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको प्रयोग तीव्र गतिमा बढिरहेको छ । त्यस्तै एउटा पछिल्लो समय निकै लोकप्रिय बनेको प्रविधि हो एआई ।

सोही मार्फत सात देशले सीमा सुरक्षा गरिरहेका छन् । भारत, चीन, अमेरिका, बेलायत, इजरायल, क्यानडा र नाइजेरियालगायतक देशहरु हुन् ।   यी मध्ये आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको सहयोगमा देशमा अवैध आप्रवासन रोक्ने देश पनि छन् । जसका कारण मानवअधिकार उल्लङ्घन र गोपनीयतासम्बन्धी प्रश्न उठ्ने गरेको छ ।

इन्टरनेशनल जस्टिस रिसोर्स सेन्टरका अनुसार सबै आप्रवासीलाई बाँच्ने अधिकार छ । यो अधिकारबाट कुनै पनि आप्रवासी स्वेच्छाचारी रूपमा वञ्चित नहुने सुनिश्चित गर्नु राज्यको दायित्व हो । जमिन र सामुद्रिक सिमाना पार गर्दा हुने जनधनको क्षतिलाई न्यूनीकरण गर्नु राज्यको दायित्व पनि हो ।

कुन देशले सीमा सुरक्षामा एआईको सहयोग लिइरहेका छन् त ?

– भारतले पाकिस्तान र चीनको सीमामा १४० एआई निगरानी प्रणाली जडान गरेको छ भारतले पाकिस्तान र चीनको गतिविधिमाथि नजर राख्न एलओसी र एलएसीमा १४० एआई निगरानी प्रणाली स्थापना गरेको हो । यसले जमिनको अवस्थाको प्रत्यक्ष फिड दिन्छ । यो प्रणाली अन्तर्गत उच्च रिजोल्युसन क्यामेरा, ड्रोन, रोबोट, सेन्सर जडान गरिएको छ । यसबाट उनीहरूले सिमानामा हुने हरेक गतिविधिमाथि नजर राख्छन् ।

– इजरायलले प्यालेस्टाइन सीमामा तीन वटा रोबोटिक बन्दुक तैनाथ गरेको छ । ती मध्ये दुई वटा प्यालेस्टाइन र इजरायलबीचको विवादित क्षेत्र वेस्ट बैंकमा जडान गरिएको छ। यहाँ प्यालेस्टाइनीहरूले इजरायलविरुद्ध बारम्बार विरोध प्रदर्शन गर्छन् । यी रोबोट गनहरू मार्फत अश्रु ग्यास, स्मोक ग्रेनेड र स्पन्ज बुलेट छोडिनेछ। यो बन्दुकले आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) टेक्नोलोजीबाट स्वचालित रूपमा लक्ष्य निर्धारण गर्छ।  एआई मार्फत गैरकानूनी रूपमा देश प्रवेश गर्ने आप्रवासीमाथि कुन-कुन देशले नजर राखिरहेका छन् ।

– अमेरिकाले होमल्याण्ड सेक्युरिटी डिपार्टमेन्टले अमेरिका–मेक्सिको सीमामा रोबोटिक कुकुर तैनाथ गरेको छ । तिनीहरू क्यामेरा, संचार प्रणाली र कृत्रिम बुद्धिमत्तासंग सुसज्जित छन् । यसलाई अमेरिकी भन्सार विभागको शक्ति बढाउन, सीमा पार गर्ने मानिसमाथि नजर राख्न र हतियारको रूपमा पनि प्रयोग भइरहेको छ ।

स्राेत : दैनिक भास्कर