काठमाडौं- यतिबेला काठमाडौंको मौसम चिसो छ । संघीय संसद प्रतिनिधिसभामा पनि कुनै चर्काचर्की र गर्मागर्मी छैन । किनभने, संसदको बैठक चलिरहेको छैन । तैपनि कतिपय संसदीय समितिका बैठकहरु चलिरहेको सुनिन्छ । यो चिसो वातावरणमा सांसदहरु कहाँ के गर्र्दै होलान् ? काठमाडौंमै चिसो खाँदैछन् या आ–आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रको दौडधूपमा छन् ?

संघीय सांसदको मुख्य काम नयाँ कानून निर्माण गर्ने वा भएकै कानूनहरुलाई संशोधन वा परिमार्जन गर्ने हो । कानून बनाउने जिम्मेवारी पाएका सांसदहरु अधिवेशन नचलेका बेला फुर्सदमा घाम ताप्दै पढिरहेको अवस्थामा भेटिनुपर्ने हो । तर, सिंहदरबारमा रहेको संसदको पुस्तकालय लगभग चकमन्न छ । सांसदहरु लेखाइ–पढाइमा भन्दा अरु नै काममा दत्तचित्त देखिन्छन् ।

आखिर एकजना सांसदको दैनिकी के गरेर बितिरहेको छ त ? कानून बनाउने जिम्मेवारी पाएता पनि संसदहरुले दैनिकरुपमा कस्ता–कस्ता काम गरिरहनुपरेको छ ? सांसदहरुलाई पुस्तकालयमा बसेर र अध्ययन गर्ने वातावरण कत्तिको छ?

यिनै प्रश्नहरुको सेरोफेरोमा हामीले विभिन्न दलका ६ जना सांसदलाई सोधेका छौं– माननीयज्यूको दिनचर्या कसरी बितिरहेको छ ?

सांसदलाई तीनखाले फोन आउँछन्

ज्ञानेन्द्रबहादुर शाही, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा)

संसद् नचल्दा के–के काम भन्नु ? बरु संसद् चल्दा काम गरेजस्तो हुँदैन । नचल्दा ज्यादा काम हुन्छ । किनभने संसद् नचलेपछि जिल्ला जानुपर्‍यो, जिल्लामा बस्नु पर्‍यो । जिल्लाका जनताको कुरा सुन्नु पर्‍यो ।

म संसद्को‍ अर्थ समितिमा छु । समितिका बैठक बसिरहेका छन् । बैठकमा सहभागी हुँदै आएको छु । अघिल्लो बैठकख म जिल्ला हुँदा राखियो, सहभागी हुन सकिएन । पुस ७ गते अर्को बैठक बस्यो ।

हामी अर्थ समितिमा विशेष गरी धितो सम्बन्धीको कानुन बनाइरहेका छौँ । वास्तवमा त्यो नामै गलत लेखिएको छ । सुरक्षित व्यापारी भनिएको छ, विधेयकको त्यो नाम नै भएन । भित्र कामचाहिँ सबै धितोको छ । त्यससम्बन्धी संशोधनलगायत काम भइरहेको छ ।

एउटा दुःख लाग्दो कुरो के हो भने पुस १५ भन्दा अगाडि नै हिउँदे अधिवेशन बोलाइसक्नु पर्ने हो । तर, माघभन्दा अगाडि अधिवेशन सुरु गर्न सकिन्छ कि सकिँदैन भन्ने लाइनमा अर्थमन्त्री हुनुहुन्छ । यसले गर्दा हामीलाई गाह्रो भइराखेको छ । अधिवेशनबारे सभामुखसँग पनि अस्ति मैले कुरो गरेको थिएँ ।

अघिल्लो अघिवेशन सकिएपछि अहिलेसम्म म तीनपटक आफ्नो निर्वाचन क्षेत्र (जुम्ला) गएँ । यसपटक क्षेत्रमै बसेँ । दसैं–तिहारभन्दा अगाडि दुईपटक गइसकेको थिएँ । म फेरि कात्तिक ३ देखि मंसिर ४ सम्म जिल्लामै बसेँ ।

सांसद भइसकेपछि सबै काम गर्नुपर्छ भन्ने जरी जनताका फोन आउँछन् । हामी गणतन्त्रका सांसदहरू हौँ, अधिकांश जनताको बुझाई अलिक फरक छ । उहाँहरू हामीलाई पञ्चायतकालकै सांसद जसरी फोन गरिराख्नुहुन्छ । बजेट मागी राख्नुहुन्छ । कहीँ दुःख पर्‍यो, गाह्रो–अप्ठ्यारो पर्‍यो भने पनि हामीलाई फोन आइरहेको हुन्छ ।

मेरो त मुख्य गरी तीनवटा मात्रै ज्यादा काम भइरहेको छ । एउटा– जिल्लाबाट विदेश गएर अलपत्र पारिएका हुन्छन्, उनीहरूलाई नेपाल ल्याउने काम भइरहेको छ । एक महिनामै हामीले जुम्ला जिल्लाका मात्रै विदेशमा दलालका कारण अलपत्र परेका ६ जनालाई नेपाल ल्याएका छौँ । उनीहरूलाई ठगी गरेका म्यानपावर व्यवसायी, एजेन्टबाट रकम असुल गर्न प्रहरीको सहयोग लिने काम पनि गरिरहनुपरेको छ ।

अर्को काम भनेको विशेष गरेर बिरामीसम्बन्धी हो । किनभने, बिरामी काठमाडौं ल्याइएपछि अस्पतालमा भन्दिनुपर्‍यो ।

यी दुईवटा काम त भइहाले, अर्को फोन आउने भनेको अन्यायमा परेका मान्छेहरूको हो । जस्तो– कसैलाई कुटपिट भयो, त्यसका लागि पनि फोन आउँछ । तर, त्यो हाम्रो अधिकारक्षेत्रभित्रको कुरो होइन । तर, जननिर्वाचित प्रतिनिधि भइसकेपछि सबैको कुरा त सुन्दिनुपर्छ । यस्ता फोनहरू नै सबैभन्दा बढी आउने गर्छन् ।

अहिले हामीले त्यहाँको बाटोघाटो सबै कुराको निगरानी गर्नुपर्ने हुन्छ । गणतन्त्रले हामीलाई अधिकार त दिएको छ । त्यो अधिकार नदिएर त हामीलाई जनताले भोट पनि नदिएको होइन फेरि । तर, साह्रै गाह्रो छ ।

अहिले हामी हराएका मान्छेहरू खोजी रहका छौँ । जनु नियम–कानुनअनुसार जानु पर्दा हाम्रो क्षेत्राधिकार भित्रै पर्दैन । तर, गर्नु पर्छ । जस्तो कि– भारतमा मेरो जिल्लाका एकजना मान्छे हराउनुभयो । उहाँलाई खोज्न भारत सरकारसँग गरेर त्यहाँ रहेका नेपालीसँग सहजीकरण गरेर उहाँलाई घर फिर्ता ल्यायौँ । अहिले पनि एकजना अर्का हराइरहनुभएको छ । उहाँको खोजीका लागि म लागिरहेको छु । यस्ता कामहरू महिनामा ३–४ वटा भइराखेका हुन्छन् ।

अर्को काम-जनताले धारो, पँधेरो मागेका हुन्छन् । हामीलाई संविधानले त्यो अधिकार दिएको छैन । तर, त्यो गरिदिनुपर्छ । कतै फोन गरेर हुन्छ कि, कोही निजी दाताबाट हुन्छ कि, गाउँपालिकालाई भनेर हुन्छ कि ।

संसद् नचलेको पछिल्लो समयमा म कृषि विधेयक लेखिरहेको छु । त्यो गैरसरकारी विधेयक हो, विधेयक दर्ता गर्नुपर्ने छ । संसद् खुल्नेबित्तिकै हामी त्यो दर्ता गर्छौँ  ।

संसदको लाइब्रेरीमा म अहिलेसम्म गएको छैन । किनभने हामीलाई पहिलाको जस्तो किताबबाट भन्दा पनि डिजिटलाइजेसनबाट बढी प्रभावकारी बन्दै गएको छ । जस्तो कि– कुनै विधेयक चाहियो भने अनलाइनमै पाइन्छ । अनलाइनमा भयो भने गाडीमा हिँड्दा हिँड्दै पनि पाइयो ।

पुस्तकालय बनाएर भौतिक संरचनामा खर्च गर्नुभन्दा डिजिटल लाइब्रेरी बनायो भने अझै प्रभावकारी हुन्छ । अस्ति सभामुखमार्फत् यो प्रस्तावलाई हामीले अगाडि बढाएका छौँ ।

उहाँलाई बैठकअघि कार्यसूची भनेर पेपर बाँडिन्छ नि, त्यो नबाँड्ने भनेका छौँ । विधेयकहरू छापेर संसद्मा नल्याउने भनेका छौँ । बरु त्यसलाई संसदको वेबसाइटमा राख्ने व्यवस्था गर्नुपर्‍यो भनेका छौँ । र, सबै सांसदलाई ह्वाट्स एपमा पठाइदिने । यसो गरे घरमा मजासँग अध्ययन गर्न पाइन्छ ।

झगडाका मुद्दासमेत आइपुग्छन्

हरि ढकाल, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)

विगत दुई वर्षको मेरो अनुभव अनुसार सदन नियमित रुपमा नै चल्यो । सरकारले कुनै गैर उद्देश्य राखेन । सदनहरू समय मै सञ्चालन भए । यसपल्टका लागि सरकारको उद्देश्य भरसक छिटो नखोल्ने नै देखिन्छ । बिजनेस छैन भनेर देखाइरहेको छ, बिजनेस त सरकारले ल्याउने हो नि ।

सरकारले कसरी काम गरिरहेको छ भने हामीलाई पानीजहाजको आवश्यकता हो र ? होइन नि । यो चैं समितिमा छलफल गराइन्छ । अति आवश्यक संघीयता कार्यान्वयनका पक्षमा अथवा लगायतका संविधान संशोधन गर्नुपर्ने कानुन ०१२ सालको प्रहरी कानुन छ, ०२९ सालको वन ऐन संशोधन नहुँदाका समस्याहरू यस्तै छन् । यस्ता कुरामा सरकार फोकस छैन ।

पछिल्लो समय सरकारका विपक्षमा उठाइने मुद्दाहरू थुप्रै छन् । सदन तात्ने मुद्दाहरू धेरै छन् । त्यही भएर सरकार विलम्ब गरिरहेको छ सदन खोल्नमा नै ।

म सार्वजनिक लेखा समितिमा हो । अरु समितिहरू चल्न चलिरहेका छन् । लेखा समिति चल्न सकेको छैन । बैठक नै बस्न सकेको छैन । अहिले अन्य समितिका बैठकहरू बसिरहेका छन् ।

म निर्वाचन क्षेत्र मै छु । हाम्रो पार्टीको महाधिवेशनको तयारी चलिरहेको छ । त्यही भएर पनि म महाधिवेशनको तयारी र निर्वाचन क्षेत्रमा हुने पार्टीका भेलाहरूमा बिजी छु ।

विधायकी कामका लागि मात्रै सांसद हुन् भन्नेखालको बुझ्ने आमनागरिक पनि हुनुहुन्न । हामी सांसदले विधायकी काममात्रै गर्नुपर्ने हो, तर सम्भव छैन । विकास निर्माणका काममा अघिल्लो वर्ष हाम्रो प्रयत्नले निर्वाचन क्षेत्रमा लगिएको बजेटको कार्यान्वयनको पाटोमा निगरानी गरिराखेको छु । त्यसमा लागिराखेको छु ।

आम नागरिकमा जनप्रतिनिधि कसको भूमिका के भन्ने बुझाइमा पनि कमी छ । जस्तो वडाध्यक्षले गर्न पर्ने काम सांसदसम्म, सांसदको सचिवालयमा आइपुगेको हुन्छ । स्थानीय तहका प्रमुखले गर्नुपर्ने काम पनि हामीसम्मै आइपुगेको हुन्छ ।

झगडाका मुद्दाहरू समेत पनि सांसद कहाँ आइपुगेको हुन्छ । कसको भूमिका के भन्ने कुराको नागरिकमा चेतना कमी छ । त्यसले गर्दा समग्रमा एउटा वडा सदस्य, वडा अध्यक्षको क्षेत्राधिकारमा पर्ने कामहरू पनि हामीबाटै अपेक्षा गरिराखेका हुन्छन् ।

अर्को, विकास निर्माणसँग सम्बन्धितका फोनहरू बढी आइरहेका हुन्छन् । बाटो, पुल, पुलेसा निर्माणमा नै बढी आमनागरिकले बजेट हाली दिनुप¥यो भनिरहनुभएको हुन्छ । उहाँहरूमा हाम्रो सांसद विकास निर्माण नै बढी क्रिय भइदिने हुन्थ्यो भन्ने खालको अपेक्षा हुन्छ ।

संसद् नचलेको समयमा पाइने फुर्सदमा गर्ने भनेको पहिलो मैले अलि अध्ययनको समय पाएको हुन्छु । दोस्रो भनेको आफ्नो क्षेत्रका कामहरू र पार्टी निर्माण र संगठनको काममा बढी व्यस्त भइरहेको हुन्छु ।

मैले पछिल्लो समय दर्शनसँग सम्बन्धित किताबहरू पढिरहेको छु । बीचमा आएका विधेयकहरूको पनि अध्ययन गरिरहेको छु । संसदको लाइब्रेरी अध्ययन गर्नेहरूका लागि ठीकै छ । अध्ययन नै नगर्नेहरूका लागि त्यस्तै हो । मैले लाइब्रेरी त्यतिविधि बिजी (व्यस्त) देखेको छैन ।

बिहे, ब्रतबन्धमा पनि सांसद आइदेओस् भन्ने चाहना हुन्छ

प्रतिमा गौतम, सांसद, नेपाली कांग्रेस

संसद चल्दा संसद्को जिम्मेवारी र संसद्को कामलाई नै मुख्य जिम्मेवारीका रुपमा हेरेर संसद्लाई नै समय दिने भएकाले हाम्रो क्षेत्रका जनताले अपेक्षा धेरै राख्ने, तर जिल्ला आएन, निर्वाचन क्षेत्र आएन भनेर धेरै गुनासो आइरहन्छन् । किनभने हामी संसदै बस्नुपर्ने हुन्छ ।

अब संसद् नहुँदा हामीले विशेषरुपमा चाडपर्वहरू यही बीचमा परे । यसबीचमा क्षेत्रसँग जोडिने प्रयत्न गर्दा, क्षेत्रका जनताका कुरालाई सम्बोधन गर्नतिर सबै माननीयहरू उन्मुख हुँदा फुर्सद नभएको देखिन्छ ।

त्यसपछि अहिले समितिका कामहरू भइरहेको हुँदा माननीयहरू फुर्सदमा हुनुहुन्न । हामीले क्षेत्रलाई पनि, अन्य सामाजिक कामहरूलाई पनि, हाम्रो पार्टीको कामहरू पनि, सबै जिम्मेवारीका लागि समय मिलाएर अगाडि बढ्नुपर्ने अवस्था छ ।

मेरो क्षेत्र काठमाडौंभित्रै पर्ने भएकाले यहाँ विशेष गरेर विकास निर्माणकै कुरामा मतदाताको जोड हुन्छ । हामी सामाजिक प्राणी पनि भएको हुनाले समाजिक कार्य विवाह, ब्रतबन्ध, मानिसहरूको दुःख–सुखमा जोडिने भएकाले सांसद त्यो दुःख–सुखमा आइदेओस् भन्ने चाहना पनि उहाँहरूको हुन्छ । विशेष गरी काठमाडौंमा, हामी त्यहाँ पुग्नै पर्ने हुन्छ । म जनताका घरमा पुग्ने प्रयत्न गरिरहेकेकै हुन्छु ।

मेरो निर्वाचन क्षेत्र काठमाडौं–२ हो । काठमाडौं भए पनि यो क्षेत्रमा विकासले पछि परेका ठाउँहरू छन् । विशेषगरी शंकरापुर नगरपालिका क्षेत्र । त्यो क्षेत्रमा अहिले पनि बाटोघाटोकै विकास निर्माणमा जनताको जोड छ । स्वास्थ्य सामग्रीहरू चाहियो भनेर मलाई फोनहरू आइरहेका हुन्छन् । अस्पतालमा रगत चाहियो भनेर पनि मेरो निर्वाचन क्षेत्रका नागरिकले सम्पर्क गरिराख्नुहुन्छ ।

धेरै कुरा अध्ययन भन्दा पनि हामी अहिले विधेयककै जोड दिएका छौँ । विधेयकहरू अन्तिम–अन्तिम चरणमा भएकाले यसलाई फाइनल गर्ने क्रममा समिति अगाडि बढेको हुँदा पनि अन्य विषय अध्ययनका लागि समय नमिलेको अवस्था छ।

संसद्को लाइब्रेरीमा खासै धेरै पुग्न पाएको छैन । व्यवस्थित त व्यवस्थित नै छ । तर, धेरै समय दिन सकिएको छैन ।

संसद् नचले पनि म समितिको बैठकमा व्यस्त नै छु । म भौतिक पूर्वाधार समितिमा छु । भौतिक पूर्वाधार समितिमा दुईवटा विधेयक छन् । एउटा जलस्रोत विधेयक, अर्को विद्युत विधेयक । हामी लगातार यी विधेयकमाथि छलफल गरिराखेका छौँ ।

हामीले विशेषज्ञहरूसँग, सरोकारवालाहरूसँग लामो समय छलफल गरेर अहिले संशोधनकर्ता मानानीयज्यूहरूसँग दैनिक छलफल भइरहेको छ । अहिले हामी छलफलमै छौँ । संसद् नचले पनि हामी खाली छैनौँ । व्यस्त नै छौँ । विधेयकहरू छिटोभन्दा छिटो पास गराएर संसद्तिर लैजाने हाम्रो ध्यान केन्द्रित छ ।

जनताका समस्या सुन्दा पढ्न भ्याइएन

तारा लामा तामाङ, नेकपा एमाले

अहिले हाउस चलेको छैन । धेरैजसो सांसदहरू जिल्लामा भएर होला, म भएको समितिको पनि बैठक प्रभावित भएको छ । म लेखा समितिमा छु । लेखा समितिका उपसमितिको बैठकहरू भने भइराखेका छन् भन्ने सुनेको छु ।

म अहिले आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रबाटै तपाईंसँग कुरा गरिराखेको छु । यतिबेला म कञ्चनपुरको पुनर्बास नगरपालिका–९ बिचफाँटामा छु । यहाँको जिरो प्वाइन्टबाट मेरो पालामा सुरु भएको पिच बाटो हेर्न आएको छु ।

निर्वाचन क्षेत्रका जनताले विशेष गरी विकास निर्माणको कुराहरू मसँग गर्दै आउनुभएको छ । अहिले मेरो क्षेत्रमा विगतमा पनि हो हुन त, तर, यसपाली लालझाडी गाउँपालिका क्षेत्रमा जंगली हात्तीले साह्रै आतंकित गराएको छ ।

विगतमा भारतको उत्तर प्रदेशमा पर्ने दुधुवा नेशनल पार्कबाट निस्कने हात्तीले लालझाडी हुँदै भारतकै उत्तराखण्ड पग्ने र यही रुट भएर फर्किने थियो । योपालि विगत दुई महिनादेखि लालझाडी जंगलमा नै हात्तीको ठूलो झुण्ड बसेर दिानुदिन त्यहाँका जनतालाई दुःख दिइराखेको छ ।

स्थानीयको कुरा तत्काल त्यसको समाधानमा केन्द्रित छ । अर्को भनेको मेरो क्षेत्रमा दुईवटा चिनी मिलहरू छन् । ती मिलमा किसानले उखु बेच्न ३–४ दिन लग्नु परेको छ, यसलाई कसरी न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ, कसरी व्यवस्थित गर्न सकिन्छ, गरिदिनुपर्‍यो भनेर भन्नुभएको छ । मैले चिनी मिलका सञ्चालकहरूसँग बस्न खोजेको छु । तर सम्पर्कमा हुनुहुन्न । मैले चिनेका जति सञ्चालकहरूको मोबाइल अफ छ । म प्रयास गरिराखेको छु । समाधानका लागि प्रयासरत छु ।

मेरो निर्वाचन क्षेत्रमा दोदा नदीको कटानले गर्दा समस्या आएको हुनाले यसलाई कसरी समाधान गर्न सकिन्छ भन्ने छ । लोकतान्त्रिक मार्ग, बोर्डर करिडोरको समस्या छ । बाढीले बेलडाँडी क्षेत्रको झण्डै ८ सय मिटर नहर बगाएको छ । त्यसलाई चौधर नदीमा बाँध बाँधेर नहरलाई पक्की बनाउने भन्ने कुराहरू तत्कालका लागि निर्वाचन क्षेत्रका जनताबाट बढी आइराखेको छ ।

संसद् नचल्दा हामी सांसदहरू जनताका प्रतिनिधि हौँ । जनताकै कामहरू आइरहेका हुन्छन् । तर, संसद् चल्ने बेलामात्रै होइन, राज्यले खर्च गरेपछि संसद्लाई सरकारले बिजनेस दिनसक्नुपर्छ । संसद्लाई स्रोत, साधानको हिसाबले सुविधा सम्पन्न पनि बनाउनुपर्छ ।

जनताबाट निर्वाचित सांसदबाट हरेक कुरामा जनताले सहयोग गरेहुन्थ्यो भन्ने अपेक्षा राख्छन् । उनीहरूले गाह्रो पर्दा कुन अस्पताल जाने, कुन डाक्टर कहाँ जाने भनेर सोध्छन् । आर्थिक रुपमा समस्या पर्दा कसरी समाधान गर्ने भनेर सोध्छन् । अरु त अरु वैदेशिक रोजगारमा जानका लागि पनि सांसदलाई सोध्ने पनि छन् ।

अध्ययन आदिका लागि अहिलेसम्म आफूलाई व्यवस्थित गर्न सकेको छैन । जनताको प्रतिनिधि भएको हुनाले बिहानदेखि साँझसम्म जनताकै समस्या सुन्नुपर्ने, समाधानका लागि पहल गर्नुपर्ने भएकाले खासै अध्ययन गर्न सकिदैन । म प्रायः फिल्डतिरै हुन्छु । फिल्डतिर पुस्तकालय हुँदैनन् । त्यही इन्टरनेटको सहायतामा राति अध्ययन गर्नुबाहेक अरु त्यस्तो खासै केही छैन ।

संसद् भवनको लाइब्रेरीका बारेमा सबै सांसदलाई थाहा नहुन पनि सक्छ । यो व्यवस्थित छैन । फेरि जनताको समस्यामा नै सांसदहरूले बढी समय दिँदा आफैं अव्यवस्थित जस्ता भइसकेका छौँ । केही सांसदमात्रै हुनुहोला अलिकति व्यवस्थित ।

विषयगत समितिहरूका काम महत्वपूर्ण हुन्छन्

शेरबहादुर कुँवर, नेकपा एकीकृत समाजवादी

संसद् नचलेको बेलामा एउटा सांसद त्यत्तिकै बसेको हुँदैन । संसद् नभएको बेला जिल्लामा जाने, पार्टीका बैठकहरूमा सहभागी हुने, अरु भेटघाटका कार्यक्रमहरू गर्ने, आफ्ना व्यक्तिगत कामहरू पनि हुन्छन् ।

संसद् नभएको यो समयमा २–३ पटक म जिल्लामा पुगिसकेको छु । संसदीय समितिको अनुगमनमा मधेश प्रदेश पुगेँ । सुदूरपश्चिम पनि गएँ । सुदूरपश्चिमका केही सामाजिक संघसंस्थाले आयोजना गरेका कार्यक्रमहरूमा पनि सहभागी भएको छु । फुर्सदको समयमा काठमाडौंमा घाम तापेर बस्ने कुरा हुँदैन ।

विकास निर्माणको बारेमा, बाटोघाटोको बारेमा, खानेपानीका बारेमा, सिंचाईंका बारेमा जनताबाट सल्लाह, सुझाव, आग्रहआदि आउने गर्छन् । पहिलाजस्तो सामुहिकभन्दा पनि अहिले व्यक्तिगत कुराहरू बढी आउँछन् । पहिलाको र अहिलेको त फरक छ । पहिला स्थानीय तह थिएन, प्रदेश सरकार थिएन । सबै कुराहरू संघले हेथ्र्यो ।

अब अहिले तीनै तहलाई छुट्याइएको छ । ठूला योजनाहरू केन्द्रले हेर्छन । अरु साना कुराहरू स्थानीय र प्रदेशले हेर्छ । त्यसकारण पहिला सबै संघमा केन्द्रिकृत हुन्थ्यो, सानो खानेपानीदेखि सय मिटर पाइपको लागि पनि हामीलाई फोनहरू आउने गथ्र्यो । अहिले त्यस्तो छैन ।

स्थानीय पालिकाहरूले पनि अहिले जनताका धेरै समस्याहरू समाधान गर्छन् । केही प्रदेशले पनि गर्छ । बाँकी हामीले गर्ने ठूला कामहरू माथिबाट पनि प्रयत्न गरिराखेका हुन्छौँ ।

संसद् नचल्दा के गरिन्छ भन्दा संसद्मात्रै सबै कुरा होइन । संसद् त बिजनेस हुँदा चल्ने हो । संसद्मा अहिलेसम्म बिजनेस केही पनि छैन । विधेयकहरू पनि समितिले पास गरेका छैनन् । कोरम नपुगेर बैठक बसेका छैनन्, विधेयकहरू थन्किएर बसेका छन् ।

यो बीचमा हामीले समितिका केही बैठकहरू बसाल्यौँ । हामीले विधायन व्यवस्थापन समितिको विधेयक पास गर्‍यौँ । अब केही नेपाल ऐन संशोधन गर्ने गरी बनेको विधेयकलाई दफावार छलफलका रुपमा अगाडि बढिरहेको छ । केही मन्त्रालयका दफाहरू बाँकी छन् ।

संसद् नबस्दा पनि सांसदका धेरै कामहरू हुन्छन् । संसद्का विषयगत समितिहरू काम महत्वपूर्ण हुन्छन् । संसद् नभएको बेला ती समितिका काम गर्नुपर्ने हो । संसद् नबसेको लामो समय भइसकेको छ । यो बीचमा हामीले केही समितिका बैठकहरू बसाल्यौँ ।

बैठक बसाल्ने कुरामा हाम्रो अधिकार क्षेत्रभित्र रहेका कामहरू पनि हामीले गर्‍यौँ । जस्तै मानवअधिकार आयोगसँग हामीले अन्तरक्रिया गर्‍यौँ । त्यसैगरी हामीले कारागारको अनुगमन गर्‍यौँ । हामी लुम्बिनीका बाँके–बर्दिया, मधेस प्रदेश गएर कारागारको अवस्थाबारे बुझ्यौँ । सबै कुराको अध्ययन गरेर हामीले गृह मन्त्रालयलाई कारागारको अवस्थाका बारेमा सचेत गरायौँ । यो–यो सुधार गर्नुपर्छ भनेर हामीले प्रतिवेदन पनि दियौँ ।

म कानुन, न्याय तथा मानवअधिकार समितिमा छु । संक्रमणकालीन न्यायसम्बन्धी विधेयक हामीले नै पास गरेका हौँ । यो अवधिको चर्चित विधेयक भनेको त्यही हो ।

संसद्मा विधेयकहरू आउँछन् । ती विधेयकहरू हामीलाई वितरण हुन्छन् । वितरण गरिएका विधेयकहरू अध्ययन गर्छौँ । विज्ञसँग परामर्श गर्छौँ । त्यसपछि दफावार छलफलमा जान्छ ।

छलफलमा जाँदा समितिमा जान्छ । समितिमा संशोधनको समय हुन्छ । ७२ घण्टाभित्र हामीले संशोधन हाल्छौँ । संशोधन हालिसकेपछि सम्बन्धित समितिले संशोधनकर्ताहरू लाई बोलाउँछ । संशोधनकर्ताहरूले आफ्नो राय–धारणा दिन्छन्।

संसद्को लाइब्रेरी छ । जति व्यवस्थित हुनुपथ्र्यो त्यति छैन । तर, भएको लाइब्रेरीको सदुपयोग सांसदहरुले गर्न सक्नुभएको छैन । म त पहिला नियमित जाने गर्थें । पछिल्लो समय केही पातलिएको छ । त्यहाँ पत्रपत्रिकाहरू राखेकै छन् दैनिक निस्कने । किताबहरू पनि छन् । तर, संसद र राष्ट्रसँग सम्बन्धित किताबहरू पनि ल्याउनुपर्‍यो भन्ने गरेका छौँ ।

मन्त्रीलाई समस्या राख्दा सुनुवाइ हुँदैन

रामप्रकाश चौधरी, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा)

मेरो निर्वाचन क्षेत्रमा कृषक दाइभाइहरू बढी बस्ने हो । उनीहरूको समस्या भनेकै कृषिसम्बन्धी हो । किसानलाई सिंचाईंको सुविधा छैन । मल, खाद्यको समस्या त्यस्तै छ । विद्युतीकरणको समस्या छ । बाटोघाटोको समस्या, पुल–पुलेसाको समस्या छ । सरकारले बजेट राखिदिएको छैन । पुल पास गरिएको छ, बजेट नै राखिदिन्नन् । वर्षौंअघि पास भएका पुलहरू अहिलेसम्म ठेक्का लगाएको छैन । धेरै समस्याहरू छन् ।

संसद नचल्दा हामी सांसदले आफ्नो क्षेत्रका जनताको समस्या राख्न पाउँदैनौँ । सांसद् लामो समयसम्म बन्दा हुँदा धेरै कुराहरू राज्यसम्म पुग्न सक्दैनन् । संसद्‍मार्फत् हामीले जनताका समस्या राज्यसम्म पुर्‍याउने हो । संसद् नै नभएपछि कसलाई भन्नु ?

एकल–दुकल गएर मन्त्रीलाई भेटेर समस्या राख्दा सुनुवाइ हुँदैन । संसदमा हामीले जनताका समस्या राख्दा सरकारको ध्यानाकर्षण हुन्छ । सबैले सुनिरहेका हुन्छन् । सबैको ध्यानाकर्षण हुन्छ । संसद् भएका बेलामा हामी डाइरेक्ट संसदमै जनताका समस्या रखने गरेका छौँ । बन्द हुँदा मार्का नै हुन्छ ।

म शिक्षा समितिमा छु । संसद नचले पनि हामी समितिको बैठकमा व्यस्त नै छौँ । अस्तिमात्रै शिक्षामन्त्रीलाई समितिको बैठकमा बोलाएर हामीले छलफल गर्‍यौँ । विद्यालय शिक्षा ऐनमा काम भइरहेको छ ।

संसद् चलेको समयमा निर्वाचन क्षेत्र गएको पनि छु । त्यहाँ गएर ठाउँ–ठाउँमा जनताका समस्या सुन्ने काम भएको छ । मेला–पर्वहरू पनि थिए । यस्तै त हो, जहाँ पनि बजेट छैन । थोरै बजेट छ । जनताका माग धेरै छन् । समस्या धेरै छन् ।

संसद्को लाइब्रेरी खासै व्यवस्थित छैन । लाइब्रेरी सिंहदरबारमा छ । संसद चलेको बेला हामी संसद् भवन मै बैठकमा हुन्छौँ । संसद् नहुँदा समितिका बैठकहरू मै व्यस्त भइन्छ । फेरि कार्यकर्ताहरू समस्या लिएर आइरहेका हुन्छन् । लाइब्रेरीमा सांसद्हरु जाने कमै हुन्छन् । आवश्यकै पर्‍यो भने मात्रै हो लाइब्रेरी गइने ।