बेइजिङ। देशभर मानव मेटाप्न्यूमोभाइरस (एचएमपीभी)का केसहरूमा भएको वृद्धिका कारण २०२५ को सुरुवातले पाँच वर्षअघि चीनमा कोभिड–१९ प्रकोपको भयानक सम्झनाहरू फिर्ता ल्याएको छ। चीनका अस्पतालहरू सङ्क्रमित बिरामीहरूले भरिएका छन् र मानिसहरूले मास्क लगाएका छन्। जबकि सामाजिक सञ्जालमा लकडाउनको सम्भावनाको बारेमा छलफल भइरहेको छ। यो कोभिड१९ महामारीको सुरुवात र त्यसपछि गरिएको लकडाउनको एउटा गम्भीर सम्झना हो। केवल चिनियाँ जनताका लागि मात्र होइन, विश्व जनसङ्ख्याका लागि पनि।

सामाजिक सञ्जालमा धेरै भिडियोहरू देखा परेका छन् जसमा चिसो र खोकी जस्ता लक्षण भएका चिनियाँ मानिसहरू अस्पताल जाँदै गरेको देखाइएको छ। केही बिरामीहरू गम्भीर फोक्सोको सङ्क्रमणबाट मर्ने जोखिममा देखिन्थे। फ्लिन्डर्स विश्वविद्यालयका भाइरोलोजिस्ट प्रोफेसर जिल कारले भने कि ‘एचएमपीभीले निश्चित रूपमा मानिसहरूलाई धेरै बिरामी बनाउन सक्छ’यद्यपि वैज्ञानिक समुदायलाई यसको आनुवंशिक विविधता र महामारी विज्ञानको बारेमा थाहा छ।

जनवरीको पहिलो हप्तामा चीनमा एचएमपीभी सङ्क्रमण ५२९ प्रतिशतले बढ्यो। जसले सबै उमेर समूहका मानिसहरूलाई असर गर्‍यो। यो बेइजिङ, चोङकिङ र ग्वाङडोङ लगायत चीनको लगभग हरेक भागमा पत्ता लागेको छ। यसले पाँच वर्षअघि चीनमा सुरु भएको कोभिड(१९ महामारीको पुनरावृत्तिको सम्भावनालाई लिएर विश्वलाई चिन्तित बनाएको छ। केही देशहरूले चीनबाट आउने उडानहरूको निगरानी गर्न थालेका छन्।

विज्ञहरूले एचएमपीभीबाट उत्पन्न खतराहरूलाई कम आङ्कलन गरेका छन्। तर, चीनमा यो भाइरस डढेलो जस्तै फैलिँदै जाँदा मानिसहरूमा डर बढेको छ। चीनबाट आएको ूरहस्यमयू भाइरसको विचारले विश्वभरका मानिसहरूलाई सतर्क बनायो। ूमलाई लाग्छ चिन्ताको एउटा अंश यो हो कि कोभिड(१९ चीनबाट सुरु भएको थियो,ू डब्लुएचओका सल्लाहकारको रूपमा पनि काम गरिसकेका व्यवहार वैज्ञानिक डा। साइमन विलियम्सले भने।

चीनको राष्ट्रिय सरुवा रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम संस्थानका प्रमुख कान बियाङले यो रोग अझ व्यापक हुने अपेक्षा गरिएको र १४ वर्ष र सोभन्दा कम उमेरका बालबालिकामा एचएमपीभीको दर बढ्दै गएको बताए। एचपीएमभी सङ्क्रमणमा तीव्र वृद्धि भएपछि वुहानका विद्यालयहरू बन्द गरिएका छन्, जसमा ३० बालबालिका बिरामी परेका छन्। रोचक कुरा के छ भने, २०१९–२० मा वुहान घातक कोरोनाभाइरस प्रकोपको स्रोत थियो।

चिनियाँ स्वास्थ्य विज्ञहरूले एचएमपीभीलाई कोरोनाभाइरस भन्दा कम गम्भीर रूपमा वर्णन गरे तापनि, यसले शिशुहरू, वृद्ध वृद्धाहरू र कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका मानिसहरूका लागि गम्भीर खतरा निम्त्याउँछ। यसका साथै, अन्य भाइरसहरू भन्दा यसलाई पत्ता लगाउन गाह्रो छ।

इम्पेरियल कलेज लन्डनका फ्लू र रेस्पिरेटरी सिन्सिटियल भाइरस (आरएसभी)का विशेषज्ञ डा. पिटर ओपनशाले भने। ‘यो एक धेरै महत्त्वपूर्ण रोगजनक हो जुन पत्ता लगाउन धेरै गाह्रो छ र अस्पताल प्रयोगशाला परीक्षणहरूमा प्रायः पत्ता लाग्दैन,’उनले भने। विलियम्सले भने कि मानिसहरूलाई डर छ कि भाइरसले अर्को महामारी निम्त्याउन सक्छ, चिनियाँ सरकारको गोप्य व्यवहार र पहिले नै कोरोनाभाइरस नियन्त्रण गर्न असफलताको पृष्ठभूमिमा। अनि केही रहस्यमय मृत्युहरूले मानिसहरूलाई आतङ्कित बनाएका छन्।

चिनियाँ रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम केन्द्रका अनुसार, एचएमपीभीले अस्पताल भर्नाको ५।४ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ, जुन कोरोनाभाइरसको भन्दा बढी हो। चिनियाँ मानिसहरू श्वासप्रश्वास प्रणालीसँग सम्बन्धित समस्याहरू अनुभव गर्दा चिकित्सा सहायता लिन हतारिन्छन्।

चीनका अस्पतालहरू मास्क लगाएका मानिसहरूले भरिएका छन्, जबकि प्रतीक्षा सूचीहरू बढ्दै गइरहेका छन्। बालबालिकाका अस्पतालहरू सबैभन्दा बढी प्रभावित भएका छन्। चीनमा शवदाह गृह र अन्त्येष्टि गृहहरूमा भिडभाड छ, जबकि बेइजिङ सरकारले सबै कुरा नियन्त्रणमा रहेको बताएको छ। सुश्री वाङ थरकी एक अन्त्येष्टि निर्देशकले भनिन्, ‘अहिले दाहसंस्कारका लागि लामो लाइनहरू छन्, आज तीन वटा भिआइपी भट्टीहरू खोलिएका छन्।’

फ्लिन्डर्स विश्वविद्यालयका वरिष्ठ व्याख्याता डा। ज्याकलिन स्टीफन्सले अब मानिसहरू प्रकोपको बारेमा बढी सतर्क भएको बताइन्। ूसबै जना अत्यधिक सतर्क छन्, र जब तपाईँ मानव मेटाप्न्यूमोभाइरस शब्द सुन्नुहुन्छ यो डरलाग्दो सुनिन्छ,ू उनले भने। उल्लेखनीय कुरा के छ भने, एचएमपीभीलाई निष्क्रिय पार्न कुनै खोप उपलब्ध छैन, जबकि सङ्क्रमणका घटनाहरू उल्लेखनीय रूपमा बढिरहेका छन्, मेटर हेल्थका सङ्क्रामक रोग निर्देशक प्रोफेसर पल ग्रिफिनले भने। भिडभाड भएका अस्पतालहरू, सार्वजनिक स्थानहरूमा मास्क बिनाका मानिसहरू, चिकित्सा समाधानहरूको बारेमा अनिश्चितता र चीनमा भिडभाड भएको शवदाह गृहहरू भयानक कोभिड(१९ महामारीको सम्झना गराउँछन्।