काठमाडौं– गाजा क्षेत्रमा सक्रिय लडाकु समूह हमास र प्यालेस्टाइन इस्लामिक जिहाद (पीआईजे) ले इजरायली बन्दीको भिडियो सार्वजनिक गरेपछि चिन्ता र आक्रोश निम्त्याएको छ । भिडियो सार्वजनिक भएपछि बन्धकको परिवार चिन्तित बनेका छन् भने इजरायलमाथि युद्धविराम गर्न दबाब पैदा भएको छ ।

हमास र पीआईजेले गत साता दुई बन्धकको भिडियो सार्वजनिक गरेका थिए । गत बिहीबार पीआईजेले आफ्नो कब्जामा रहेका इजरायली नागरिक २१ वर्षीय रोम ब्रास्लाभ्स्कीको ६ मिनेट लामो भिडियो जारी गरेको थियो । त्यसैगरी, हमासले पनि गत शनिबार अर्का इजरायली नागरिक २४ वर्षीय एभ्यातार डेभिडको भिडियो सार्वजनिक गरेको थियो ।

भिडियोमा दुबै बन्धक धेरै दुब्लाएको र कुपोषित देखिन्छ । उनीहरुको शरीर सुकेर करङ र हाडछाला मात्रै बाँकी रहेको देखिन्छ । उनीहरुको आँखा गाडिएका छन् । उनीहरुको अनुहारमा थकान र भोकमरीको स्पष्ट असर देखिन्छ । उनीहरु भयवित देखिन्छन् । उनीहरुलाई बोल्न पनि कठिन भइरहेको प्रतीत हुन्छ ।

भिडियोमा देखिएअनुसार डेभिडलाई कुनै अज्ञात सुरुङमा राखिएको छ । उनले आफू धेरै दिनदेखि सीमित खानेकुरा र पानीको भरमा भोकै बसेको बताएका छन् । त्यसैगरी, ब्रास्लाभ्स्कीको अवस्था पनि उस्तै छ । पीआईजेले ब्रास्लाभ्स्कीसँगको सम्पर्क टुटेको केही दिनअघि उक्त भिडियो खिचेको जनाएको छ । हाल ब्रास्लाभ्स्की र उनलाई बन्धक बनाउने लडाकुसँग सम्पर्क टुटेका कारण उनको अवस्था अज्ञात रहेको पीआईजेले उल्लेख गरेको छ ।

प्यालेस्टाइनी लडाकु समूहले जारी गरेका यी भिडियोलाई मनोवैज्ञानिक युद्धको हतियारका रुपमा हेरिएको छ । विगत लामो समयदेखि गाजा क्षेत्रमा एकोहोरो आक्रमण गर्दै आएको इजरायललाई युद्धविरामका लागि बाध्य पार्न लडाकु समूहले यस्तो भिडियो सार्वजनिक गरेको विश्लेषण गरिएको छ । आतंककारी समूहको प्रचार हुने र आफूहरुको भावनामा ठेस लाग्ने भन्दै पीडितका परिवारले उनीहरुको भिडियोको पूर्ण र सार्वजनिक प्रसारण नगरिदिन सञ्चार माध्यमसँग आग्रह गरेका छन् ।

ब्रास्लाभ्स्कीको परिवारले भिडियोको सानो अंश मात्रै सार्वजनिक गर्न अनुमति दिएको छ । परिवारले यो भिडियोमा ‘रोमलाई भाँचिएको’ अवस्थामा देखिएको भन्दै इजरायल सरकार र अन्तर्राष्ट्रिय नेताहरूसमक्ष उनको रिहाइका लागि तत्काल कदम चाल्न आग्रह गरेको छ ।

त्यसैगरी, डेभिडको परिवारले हमासमाथि ‘बन्धकलाई जानाजान भोकमरीमा राखेको’ आरोप लगाएको छ । तर, हमासले भने यस्तो आरोपको खण्डन गरेको छ । हमासले आफूहरुले खाने खाना नै बन्धकलाई दिइने गरेको भन्दै आफूहरु पनि लामो समयदेखि भोकै बस्नुपरेको टिप्पणी गरेको छ ।

हमासको सैन्य समूह अल–कसाम ब्रिगेड्सका प्रवक्ता अबु उबेइदाको भनाइ टर्किस समाचार संस्था अनादोलुले सार्वजनिक गरेको छ । आफ्नो बयानमा अबु उबेइदाले भनेका छन्, ‘हामीले बन्धकहरूलाई हाम्रा लडाकुहरू र गाजाका जनताले खाने खाना नै दिन्छौँ । गाजामा खाद्य सङ्कटको मुख्य कारण इजरायली नाकाबन्दी हो । इजरायलले गाजामा सहायता सामग्रीको प्रवेशलाई रोकेको छ ।’ त्यसैगरी, हमासको राजनीतिक ब्यूरोका सदस्य इज्जत अल–राशिकले पनि इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहूले गाजामा भोकमरीको नीति अपनाएर बन्धक र गाजावासीको जीवन जोखिममा पारेको आरोप लगाएका छन् ।

हुनपनि हाल गाजामा चलिरहेको युद्धका कारण मानवीय सङ्कट अझ भयावह बन्दै गइरहेको छ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घ र विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्ल्यूएचओ) ले गाजामा ‘भयावह भोकमरी’ को चेतावनी दिएका छन् । विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले इजरायली नाकाबन्दीका कारण गाजामा मानवीय सहायता प्रवेशमा गम्भीर अवरोध सिर्जना गरेको आरोप लगाएका छन् ।

उनीहरुका अनुसार इजरायलले गाजामा खानेकुरा, पानी र औषधिको आपूर्तिमा कडाइ गर्दै आएको छ । यसबाट लाखौँ प्यालेस्टिनीहरूको जीवन जोखिममा परेको छ । यता, इजरायलले यी आरोपहरू अस्वीकार गर्दै हमासले सहायता सामग्री लुकाएको र आफ्ना लडाकुहरूका लागि प्रयोग गरेको दाबी गरेको छ ।

डब्ल्यूएचओका अनुसार गत महिना मात्रै गाजाका ५ हजारभन्दा धेरै बालबालिका कुपोषणको उपचारका लागि अस्पताल भर्ना भएका छन् । हमासद्वारा गाजामा सञ्चालित स्वास्थ्य मन्त्रालयले जारी युद्धका कारण ९३ बालबालिकासहित १ सय ७५ जनाको भोकमरी र जलवियोजनका कारण ज्यान गएको जनाएको छ ।

यी भिडियोले इजरायलमा ठूलो आक्रोश निम्त्याएको छ । इजरायलमा हजारौँ मानिसहरूले तेल अभिभ र जेरुसेलम शहरमा विशाल प्रदर्शनको आयोजना गरेका छन् । प्रदर्शनकारीहरूले नेतन्याहुको सरकारमाथि युद्धलाई प्राथमिकता दिएर बन्धकहरूको जीवन जोखिममा पारेको आरोप लगाएका छन् ।

यसैबीच, इजरायलका सयौँ सेवानिवृत्त इजरायली सुरक्षा अधिकारीहरूले अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पलाई गाजामा युद्ध अन्त्य गर्न सहयोग गरिदिन आग्रह गरेका छन् । सुरुमा हमासविरुद्ध न्यायपूर्ण रक्षात्मक युद्ध सञ्चालन गरिएको भएपनि हाल युद्ध न्याय विपरित गएको इजरायली जासुसी निकाय शिन बेट सुरक्षा सेवाका पूर्व निर्देशक अमी अयालोनले बताएका छन् ।

शिन बेट र मोसाद जासुसी एजेन्सीका पूर्व प्रमुखसहित ५ सय ५० जनाले उक्त पत्रमा हस्ताक्षर गरेका छन् । पत्रमा प्रधानमन्त्री नेतान्याहूलाई युद्धविरामका लागि नेतृत्व गरिदिनका लागि ट्रम्पलाई आह्वान गरिएको छ ।

उता, इजरायली नेतन्याहूले भने हमास र पीआईजेले ‘अकल्पनीय क्रूरता’ देखाएको भन्दै निन्दा गरेका छन् । आइतबार अन्तर्राष्ट्रिय रेड क्रस समितिका क्षेत्रीय प्रमुख जुलियन लेरिसनसँगको भेटमा उनले बन्धकहरूको अवस्थालाई लिएर आफूलाई ‘गहिरो धक्का’ लागेको टिप्पणी गरेका थिए । उनले रेड क्रसलाई बन्धकहरूलाई तत्काल खाना, पानी, र चिकित्सा सहायता उपलब्ध गराउन आग्रह गरे । नेतन्याहुले भने, ‘हमासको क्रूरताले हामीलाई बन्धक रिहाइको महत्वबारे अझ प्रष्ट पारेको छ । हामी उनीहरूलाई घर फर्काउन हरसम्भव प्रयास गर्नेछौँ ।’

सोमबार भने हमासले इजरायलसँग नयाँ प्रस्ताव अघि सारेको छ । उसले यदि इजरायलले हवाई आक्रमण रोकेर गाजामा स्थायी मानवीय सहायता मार्ग खोलेमा बन्धकहरूलाई सहायता उपलब्ध गराउन रेड क्रसलाई अनुमति दिने बताएको छ । यो प्रस्तावले युद्धविराम वार्तालाई नयाँ गति दिन सक्ने अपेक्षा गरिएको छ । यद्यपि हालसम्म यस्ता वार्ताहरू बारम्बार असफल भएका छन् ।
भिडियोलाई लिएर अन्तर्राष्ट्रिय नेताहरुले पनि प्रतिक्रिया दिएका छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय रेड क्रस समितिले भिडियोमा देखिएको अवस्थामा बन्धकहरूको जीवन जोखिममा पर्ने जनाएको छ । रेड क्रसले आफ्ना सहायताकर्मीलाई तत्काल बन्धकहरुसम्म पहुँच दिन हमाससँग माग गरेको छ । रेड क्रसका क्षेत्रीय प्रमुख लेरिसनले भने, ‘हामी बन्धकहरूको अवस्थालाई लिएर अत्यन्त चिन्तित छौँ । उनीहरूलाई तत्काल चिकित्सा र मानवीय सहायता आवश्यक छ ।’

फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोंले पनि यी भिडियोको निन्दा गरेका छन् । म्याक्रोनले भनेका छन्, ‘हमासको यो क्रूरता अस्वीकार्य छ । बन्धकहरूको रिहाइ र गाजामा मानवीय सहायता सुनिश्चित गर्न तत्काल कदम चाल्नुपर्छ ।’ केही समयअघि मात्रै फ्रान्सले प्यालेस्टाइनलाई स्वतन्त्र राज्यको मान्यता दिने निर्णय गरेको थियो ।

जर्मन चान्सलर फ्रेडरिख मर्जले पनि युद्धविराम र बन्धक रिहाइका लागि वार्ताको आवश्यकता औँल्याएका छन् । त्यसैगरी, अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले पनि बन्धकहरूको अवस्थाप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै इजरायल र हमास दुवैलाई युद्धविराम वार्तामा लचकता अपनाउन आग्रह गरेको छ । यद्यपि, अमेरिकी र इजरायली वार्ताकारहरूले हालैका वार्ताहरू असफल हुनुको दोष हमासलाई दिँदै आएका छन् ।