ढाका- बङ्गलादेशका अन्तरिम नेता मुहम्मद युनुसले मङ्गलबार मानिसहरूलाई सुधारको ‘अवसर’ लिन आह्वान गर्दै शेख हसिनाको निरङ्कुश शासनको पतन भएको एक वर्षको वार्षिकोत्सव मनाएका छन् ।

तर चुनाव नभएसम्म कार्यवाहक सरकारको मुख्य सल्लाहकारका रूपमा नेतृत्व गरिरहेका ८५ वर्षीय नोबेल शान्ति पुरस्कार विजेता युनुसले प्राप्त उपलब्धिहरूलाई पछाडि धकेल्न खोज्नेहरूविरुद्ध पनि चेतावनी दिए ।

“आज बङ्गलादेशको इतिहासमा एक अविस्मरणीय अध्याय हो”, ‘लामो समयदेखिको फासीवादी शासनको पकडबाट हाम्रो प्रिय राष्ट्रलाई मुक्त गरेको दिन’ लाई अङ्कित गर्दै उनले भने ।

युनुसले साँझ संसद् भवन बाहिर आशा गरिएका भीडलाई सम्बोधन गर्नेछन् । त्यहाँ उनले मुख्य राजनीतिक दलका नेताहरूसँगै ‘घोषणापत्र’ जारी गर्ने तालिका छ ।

करिब १७ करोड जनसङ्ख्या भएको दक्षिण एसियाली यो राष्ट्र विद्यार्थी नेतृत्वको विद्रोहले सन् २०२४ अगस्ट ५ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको १५ वर्षको शासनलाई अन्त्य गरेदेखि राजनीतिक उथलपुथलमा परेको छ ।

वार्षिकोत्सव सार्वजनिक बिदा हो र छिटपुट राजनीतिक र्‍यालीहरू बाहेक राजधानी ढाकाका सडकहरू शान्त थिए ।

सक्ने सामान्य बङ्गलादेशीहरूले आराम गर्ने अवसर लिए भने अरूले कामको दैनिक काम जारी राखे ।

“मजदुर वर्गका मानिसहरूले ठूलो सङ्ख्यामा आफ्नो जीवन बलिदान गरे र त्यसपछि आफ्नो नियमित काममा फर्किए”, सडकको छेउमा चिया पसल चलाउने ४० वर्षीय रफिकुल इस्लाम हेलालले भने, “राजनीतिले हामीलाई बिल तिर्न मद्दत गर्दैन, त्यसैले हामीले कुनै कार्यक्रममा भाग लिएनौँ ।”

हसिनाको शासनमा व्यापक मानवअधिकार हनन देखियो । उनको शासनमा उनका राजनीतिक विरोधीहरूको सामूहिक हिरासत र गैरन्यायिक हत्याहरू समावेश थिए र युनुसले लोकतान्त्रिक संस्थाहरूलाई सुधार गर्ने वाचा गरेका छन् ।

“हजारौँको बलिदानले हामीलाई राष्ट्रिय सुधारको यो दुर्लभ अवसर उपहार दिएको छ र हामीले यसलाई जुनसुकै मूल्यमा संरक्षण गर्नुपर्छ”, युनुसले वार्षिकोत्सव मनाउन जारी गरिएको पत्रमा भने, “पतित तानाशाहहरू र तिनीहरूका स्वार्थी सहयोगीहरू सक्रिय छन्, हाम्रो प्रगतिलाई पटरीबाट हटाउन षड्यन्त्र गरिरहेका छन् ।”

तर उनले अन्तरिम सरकारले ‘व्यापक सुधार प्रयासहरू’ गरे पनि अधिनायकवादी शासनको फिर्तीलाई रोक्ने उपायहरूमा सम्झौता अझै पनि पहुँचबाहिर रहेको बताए ।

सन् २०२६ को प्रारम्भमा तोकिएको चुनावअघि राजनीतिक दलहरूले सत्ताका लागि सङ्घर्ष गर्दा प्रयासहरूले ढिलो प्रगति गरेको छ ।

“राजनीतिक र चुनावी प्रणाली सहित आवश्यक सुधारहरूमा राजनीतिक दलहरू र सरोकारवालाहरूसँग संवाद जारी छ”, उनले भने ।

उनले मानिसहरूलाई गत वर्षका बलिदानहरू सम्झन र सँगै काम गर्न आह्वान गरे ।

“हामी यी खतराहरूको सामना गर्न र पराजित गर्न सबै विभाजनभन्दा बाहिर एकजुट भएर उभिऔँ”, उनले भने, “सँगै मिलेर, हामी यस्तो बङ्गलादेश निर्माण गर्नेछौँ जहाँ अत्याचार फेरि कहिल्यै उठ्न पाउनेछैन ।”

विश्वविद्यालयका विद्यार्थीहरूले सार्वजनिक क्षेत्रको जागिरका लागि कोटा प्रणालीमा सुधारको आह्वान गर्दै सन् २०२४ जुलाई १ मा विरोध प्रदर्शन सुरु भएको थियो ।

सन् २०२४ अगस्ट ५ मा विरोध प्रदर्शन चरम अवस्थामा पुगेपछि हजारौँ प्रदर्शनकारीहरूले हसिनाको दरबारमा आक्रमण गरे र उनी हेलिकप्टरबाट भागिन् ।

सतहत्तर वर्षीया हसिना भारतमा छिन् । उनले मानवता विरुद्धको अपराधको आरोपमा चलिरहेको मुद्दामा उपस्थित हुन अदालतको आदेशको अवज्ञा गरिरहेकी छिन् ।