गाजा सिटी – युद्धलाई स्थायी रूपमा अन्त्य गर्ने उद्देश्यले नाजुक युद्धविराम दोस्रो हप्तामा प्रवेश गरेको बेला आइतबार अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले गाजालाई ‘सफा’ गर्ने योजनाको हमास र यसको सहयोगी इस्लामिक जिहादले अवज्ञा गरेका छन् ।

इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुको तत्काल कुनै प्रतिक्रिया आएको थिएन, तर एकजना अति दक्षिणपन्थी मन्त्रीले ट्रम्पको विचारलाई ‘राम्रो’ भन्दै स्वागत गरे ।

यसैबीच सम्झौता अन्तर्गत भएको अन्तिम बन्दी–कैदी आदान–प्रदानसँग जोडिएको विवादका कारण प्यालेस्टिनीहरूको विशाल भीडलाई क्षेत्रको उत्तरमा फर्कनबाट रोकेपछि तटीय सडक अवरुद्ध गरायो ।

सम्झौताले शनिबार चार इजरायली महिला बन्धक, सबै सैनिक र दुई सय प्यालेस्टिनी कैदीलाई हर्षोल्लासपूर्ण दृश्यमा रिहा गरिएको देखियो । यस्तो आदान–प्रदान अहिलेसम्म दोस्रो थियो ।

पन्ध्र महिनाको युद्धपछि ट्रम्पले गाजा ‘विध्वंस स्थल’ बनेको बताए । उनले जोर्डनका राजा अब्दुल्लाह द्वितीयसँग प्यालेस्टिनीहरूलाई क्षेत्रबाट बाहिर निकाल्ने बारेमा कुरा गरेको बताए ।

“म इजिप्टले मानिसहरूलाई लैजाओस् र जोर्डनले मानिसहरूलाई लैजाओस भन्ने चाहन्छु”, ट्रम्पले पत्रकारहरूलाई भने । उनले आइतबार इजिप्टका राष्ट्रपति अब्देल फताह अल–सिसीसँग कुरा गर्ने अपेक्षा गरेका छन् ।

अधिकांश गाजावासीहरू प्यालेस्टिनी शरणार्थी वा तिनका सन्तानहरू हुन् ।प्यालेस्टिनीहरूका लागि उनीहरूलाई गाजाबाट सार्ने कुनै पनि प्रयासले अरब विश्वले ‘नकबा’ वा विनाश–७५ वर्ष पहिले इजरायल निर्माणका क्रममा प्यालेस्टिनीहरूको सामूहिक विस्थापनको कालो ऐतिहासिक सम्झनाहरू जगाउनेछ ।

इजिप्टले पहिले गाजाबाट सिनाई मरुभूमिमा प्यालेस्टिनीहरूको कुनै पनि ‘जबरजस्ती विस्थापन’ विरुद्ध चेतावनी दिएको छ । यसलाई राष्ट्रपति सिसीले सन् १९७९ मा इजिप्टले इजरायलसँग हस्ताक्षर गरेको शान्ति सम्झौतालाई जोखिममा पार्न सक्ने बताए ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घका अनुसार जोर्डनमा २३ लाख दर्ता भएका प्यालेस्टिनी शरणार्थी छन् ।“तपाईँ सायद १५ लाख मानिसका बारेमा कुरा गर्दै हुनुहुन्छ र हामी त्यो सबै ठाउँलाई सफा गर्नुपर्छ”, ट्रम्पले गाजाको बारेमा भने । गाजाको जनसङ्ख्या लगभग २४ लाख छ ।

हमासको राजनीतिक ब्युरोका सदस्य बसीम नइमले एएफपीलाई जसरी ‘उनीहरूले दशकौँदेखि विस्थापन र वैकल्पिक मातृभूमिहरूका लागि’ यस्तै योजनाहरू गरेका छन्, प्यालेस्टिनीहरूले ‘त्यस्ता परियोजनाहरू विफल पार्ने’ बताए ।

“अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पद्वारा प्रस्तावित पुनर्निर्माणको ब्यानरमा उनीहरूको स्पष्ट अभिप्राय राम्रो भए तापनि गाजाका मानिसहरूले कुनै पनि प्रस्ताव वा समाधान स्वीकार गर्दैनन्”, उनले भने।

गाजामा हमासको साथमा लडेको इस्लामिक जिहादले ट्रम्पको विचारलाई ‘निन्दनीय’ भनेको छ र यसले ‘हाम्रा जनतालाई आफ्नो भूमि छोड्न बाध्य पार्दै युद्ध अपराध र मानवता विरुद्धको अपराध’ लाई प्रोत्साहित गरेको बताएको छ ।

तर गाजा सम्झौता विरोधी अतिवादी दक्षिणपन्थी इजरायली वित्तमन्त्री बेजलेल स्मोट्रिचले ट्रम्पको सुझावलाई ‘उनीहरूलाई अर्को राम्रो जीवन सुरु गर्न मद्दत गर्ने’ राम्रो विचार भन्दै स्वागत गर्नुभयो ।

संयुक्त राष्ट्रसंघका अनुसार सन् २०२३ अक्टोबर ७ मा दक्षिणी इजरायलमा हमासको आक्रमणपछि सुरु भएको युद्धबाट लगभग सबै गाजाबासी विस्थापित भएका छन् ।

राष्ट्रसङ्घले क्षेत्रका करिब ७० प्रतिशत भवन क्षतिग्रस्त वा नष्ट भएको बताएको छ ।