काठमाडौं– सरकारले रोजगारीका लागि इराक र युद्धग्रस्त लिबिया जान नेपालीहरुलाई प्रतिबन्ध लगाएको छ । सरकारले प्रतिबन्ध लगाएको इराक र लिबियामा नेपाली युवा भारत हुँदै तस्करमार्फत रोजगारीका लागि पुग्ने गरेका छन् ।

पछिल्लो समय लिबियाको राजधानी त्रिपोली द्वन्द्वग्रस्त छ । यहाँ रोजगारीका लागि नेपाली रहेको हुनसक्ने सरकारको अनुमान छ । सरकारले लिविया रोजगारीमा जान प्रतिबन्ध लगाएको छ । तर, लिवियामा रोजगारीका लागि भारत हुँदै नेपाली पुगिरहेका छन् । त्यहाँ कति नेपाली छन् भन्ने विषयमा सरकार नै बेखबर छ । हाल, लिवियाका युद्धग्रस्त क्षेत्रमा १२ नेपाली फसेको परराष्ट्र मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

ती कामदारलाई उद्धार गर्न पहल भइरहेको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ । लिबियाको युद्धग्रस्त क्षेत्रमा फसेका नेपाली भारत हुँदै दलालमाफर्त त्यहाँ पुगेको पाइएको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।

२०६१ साल भदौ १६ गते रोजगारीका लागि इराक पुगेका १२ जना नेपालीको मुश्लिम अतिवादी आंतककारीले हत्या गरेपछि त्यहाँ रोजगारीमा जान नेपाली युवालाई सरकारले प्रतिबन्ध लगाएको थियो । इराक नेपाली अवैध बाटो भएर गइरहेका छन् । नेपाली युवालाई तस्करले भारतबाट इराक रोजगारीमा पठाउँदै आएका छन् ।

नयाँ दिल्लीस्थीत नेपाली दूतावासका एक कर्मचारीका अनुसार भारत हुँदै इराक मासिक ३ सयभन्दा धेरै नेपाली तस्करले पठाउने गरेको जानकारी दिएका छन् । ती कर्मचारीका अनुसार अन्य देशको भिसा लगाएर नेपाली युवालाई तस्करले इराक र लिविया पुराउने गरेका छन् । अन्य देश पठाउने भनेर दलालले झुकाएर लिविया र इराक तस्कर गरि पठाउने गरेको पाइएको छ ।

लिबियामा नेपाली कुटनीतिक नियोग छन् । लिबियालाई इजिप्टस्थित नेपाली दूतावासले हेदै आएको परराष्ट्र मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ । युद्धग्रस्त लिविया नेपाली रहेको सूचना परराष्ट्र मन्त्रालयमा आएको मन्त्रालयका प्रवक्ता भरतराज पौडेलले जानकारी दिए ।

इजिप्टस्थित नेपाली दूतावास र शान्ति सेनामा खटिएका नेपालीमार्फत ती कामदारलाई स्वेदश फर्काउन प्रयास भइरहेको प्रवक्ता पौडेलले बताए । ‘राम्रो रोजगारी र त्यहाँबाट अन्य मुलुक लैजानका लागि नेपाली लिबिया पुराउन गरिएको छ । लिविया नेपाली दलालमार्फत पुग्ने गरेका छन् । यो विषयमा मन्त्रालयले जानकारी लिइरहेको छ’ उनले भने, ‘इराकमा कसरी नेपाली पुग्छन् भने विषयमा पनि मन्त्रालयलले सम्बन्धीत निकायमार्फत परामर्श लिइरहेको छ । सरकारले प्रतिबन्ध लगाएका देश नै नेपाली कहाँबाट पुगिरहेका छन् । यो विषयमा सरकारले खोजी गर्नुपर्ने देखिन्छ ।’
लिबिया रहेका कामदारसँग सम्र्पक गर्न प्रयास गरिरहेको र सम्पर्क हुन नसकेको उनको भनाइ छ ।

सरकारले प्रतिबन्ध लगाएको इराकमा करिब २० हजार नेपाली रोजगारीमा कार्यरत रहेको हुनसक्ने सरकारी अनुमान छ । इराक रोजगारीमा गएका धेरै महिला समस्या पर्ने गरेका छन् । इराक रोजगारीका लागि दलाल र म्यानपावरमार्फत पुगेका कामदार समस्यामा परेमा स्वदेश फकाउन कठिन भइरहेको छ ।

पछिल्लो समय लिबियाको विद्रोही समूह ‘द लिबिया नेसनल आर्मी’ले राजधानी त्रिपोलीलाई कब्जा गर्ने उद्देश्यले आक्रमण गरिरहेको छ । उक्त स्थानमा रहेका विदेशी कामदार धेरै जोखिम रहेको विदेशी सञ्चारमाध्यहरुले जनाएका छन् ।

राजधानी त्रिपोलीमा करिब ५ हजारभन्दा धेरै एसियाली मूलका नागरिकरहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरुले जनाएका छन् ।

राष्ट्रसंघ अन्तर्गत नै नेपाली सेना पनि शान्ति सेनाका रुपमा लिबियामा छन् । त्यहाँ २ सय ३१ सैनिक कार्यरत रहेको सैनिक मुख्यालयले जनाएको छ ।