काठमाडौं- माघ ११ मा हुने राष्ट्रियसभा निर्वाचनमा सत्ता गठबन्धन भर्सेस एमाले हुने निश्चितप्रायः भएको छ । निर्वाचन आयोगले मनोनयन दर्ताको समय पुस २३ सम्मलाई तोकेको छ ।

शनिबार बसेको गठबन्धनको बैठकमा एमालेलाई राष्ट्रियसभामा सामेल नगराउने गठबन्धनका नेताहरूका बीचमा सहमति जुटेसँगै गठबन्धनमा एमालेको प्रवेशले बढेको आशंकाको पारो शून्यमा झरेको छ । टीआरसी विधेयकमा सघाउनु परे आफूलाई ६ सिट दिनुपर्ने मोलतोलमा रहेको एमालेप्रति माओवादी लचिलो भएपनि कांग्रेस र नेकपा एकीकृत समाजवादी तयार नभएपछि अन्य सम्भावनाको ढोका बन्द भयो ।

एमालेलाई ३ सिट दिन सक्ने माओवादीले आश्वासन दिएको थियो । तर एमाले सचिवालय बैठक बसेर १९ स्थानमा उम्मेदवार खडा गर्ने निर्णय सार्वजनिक भइसकेको छ ।

कसरी हुन्छ सिटको पँजनी ?

२० सिट खाली भएपनि १ सिट मन्त्रिपरिषद्को सिफारिसमा राष्ट्रपतिले नियुक्त गर्ने संवैधानिक व्यवस्था छ । यसो हुँदा १९ सिटका लागि गठबन्धनमा भाग लाग्छ ।

१९ मध्ये नेपाली कांग्रसले ९ सिट पाउनुपर्ने अडान लिएको छ । तर उसले ७ सिट मात्र पाउने देखिन्छ । कांग्रेसलाई अध्यक्षसहित ७ सिट दिने आन्तरिक सहमति भएको बताइएको छ ।

कांग्रेस सहमहामन्त्री भीष्मराज आङ्देम्बेले खबरहबलाई भने, ‘९ सिटमा दाबी कायम छ । ठूलो पार्टी नेता मिलाएर लानुपर्छ नि । साना दललाई पनि मिलाएर लानुपर्ने भएकाले १ सिट तलमाथि होला ।’

कांग्रेसका अर्का नेताका अनुसार नागरिक उन्मुक्ति पार्टी र जनमत पार्टीलाई पनि १–१ सिट दिनुपर्ने र जसपालाई पनि मिलाउनुपर्ने भएकाले कांग्रेसको ७ सिट मात्र पर्ने सम्भावना छ ।

ती नेताले भने, ‘पाउनुपर्ने ८ हो तर जसपाले २ मागेको हुनाले राष्ट्रपतिबाट मनोनीत कांग्रेसलाई राखेर जाउँ कि भन्ने छ । फेरि अध्यक्ष पनि हामीले पाउने हो । गठबन्धनमा असर नहुने गरी मिल्छौँ । मिलाउँदै छौँ ।’

जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादव भन्छन्, ‘मिलाएर जाने हो । सबैलाई गठबन्धनमा समान व्यवहार हुन्छ । हाम्रो माग पूरा हुन्छ । नेपालमा सबैजसो निर्णय अन्तिम अन्तिममा हुने प्रचलन छ ।’ उनी २ सिट पर्नेमा विश्वस्त देखिन्छन् ।

सम्पूर्ण कुरा आन्तरिक छलफलमै भएकाले बेलुकासम्म या भोलि मात्र सिटको टुङ्गो लाग्न आङ्देम्बेले बताए । यस्तै, माओवादी केन्द्रले ६ सिटमा दावी गरेको छ । तर उसले ५ सिट मात्र पाउने छ । माओवादीका एक नेताले खबरहबलाई भने, ‘फाइनल ५ सिट हो ।’

माओवादी केन्द्रका महासचिव देव गुरुङ भन्छन्, ‘सिटमा त सबै मिलेर जाने हो । आफ्नो सिट यथावत् राखेर एमालेको ९ सिट मात्र भाग लगाउने हो । यसो हुँदा सिटमा समस्या छैन । तर छलफल त हुनुपर्छ नि । बेलुका पनि छलफल छ । भोलि पनि होला ।’

यस्तै, एकीकृत समाजवादीले ४ सिट पाउनुपर्ने अडान लिएको छ । तर उसले ३ सिट मात्र पाउने समाजवादी सचिवालयका एक नेताले बताए । उनले भने, ‘३ सिट मात्र मिल्ने जस्तो छ । राष्ट्रपति मनोनीत हुने हामीलाई चाहियो भनेका छौँ । हेरुम के हुन्छ ।’

नागरिक उन्मुक्ति पार्टीका अध्यक्ष रन्जिता श्रेष्ठ र संरक्षक रेशम चौधरी आफ्नो १ सिट सुरक्षित रहेको बताउँछन् । रेशमले भने, ‘सूदुरपश्चिममा हाम्रो १ भाग सुरक्षित छ । गठबन्धन सकारात्मक छ ।’

यस्तै, जनमत पार्टीका अध्यक्ष सिके राउत पनि आफ्नो पार्टीले मधेस प्रदेशमा १ सिट पाउनेमा ढुक्क छन् । उनी भन्छन्, ‘हाम्रो मधेसमा १ सिट पाउनुपर्ने माग हो । त्यो माग पुरा हुन्छ । गठबन्धनमा कुनै खटपट छैन ।’

सत्ता गठबन्धनमा नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र, जनता समाजवादी पार्टी र एकीकृत समाजवादी मुख्य निर्णयक भूमिकामा छन् । यसबाहेक सत्ता गठबन्धनमा नागरिक उन्मुक्ति पार्टी, जनमत पार्टी र लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी, राष्ट्रिय जनमोर्चा पनि छन् ।

फागुन २१ मा रिक्त हुने राष्ट्रियभाका २० सिटमध्ये पदावधि सकिनेमा एमालेका ९, गठबन्धनतर्फ नेपाली कांग्रेसका ४, नेकपा माओवादी केन्द्रका ३, खिमलाल देवकोटासहित नेकपा एकीकृत समाजवादीका ३ र जसपाका पनि एक जना सांसद छन् ।

कुन प्रदेशबाट कति सिट खाली ?

कोशी प्रदेशबाट कांग्रेस रमेशजंग रायमाझी, एमाले मनोनित सांसद विमला पौड्याल राई र माओवादीका बिना पोखरेलको पदावधि सकिँदैछ । यो प्रदेशमा २ जनाको निर्वाचन हुनेछ ।

बागमतीमा एमालेका दिलकुमारी रावल र रामचन्द्र राईको पदावधि सकिँदैछ । एकीकृत समाजवादीका बागमतीबाट सिंगबहादुर विश्वकर्मा पनि मुक्त हुँदैछन् । बागमती प्रदेशबाट निर्वाचित स्वतन्त्र सदस्य खिमलाल देवकोटाको पनि पदावधि सकिँदै छ । यो प्रदेशमा ४ पदका लागि निर्वाचन हुनेछ ।

मधेसबाट जसपाकी प्रमिला कुमारी र कांग्रेसका जितेन्द्रनारायण देवको पदावधि सकिँदैछ । यो प्रदेशबाट २ पदका लागि निर्वाचन हुनेछ ।

त्यस्तै, गण्डकी प्रदेशबाट एमालेका गणेश तिमिल्सेना र दीपा गुरुङको सकिँदै छ भने कांग्रेसका प्रकाश पन्थको पदावधि सकिँदैछ । गण्डकीबाट ३ सिटका लागि निर्वाचन हुनेछ ।

लुम्बिनीबाट कांग्रेसकी अनिता देवकोटा र एमालेका कुमार दसौदीको पदावधि सकिँदै छ । यो प्रदेशबाट २ पदका लागि निर्वाचन हुने छ ।
कर्णाली प्रदेशबाट एमालेका नरपति लुवार र भैरवसुन्दर श्रेष्ठ र एकीकृत समाजवादीका नन्दा चापागाईको पदावधि सकिँदैछ । कर्णालीबाट ३ पदका लागि निर्वाचन हुनेछ ।

त्यस्तै, सुदूरपश्चिमबाट माओवादीका हरिराम चौधरी, महेशकुमार महरा र एमालेका इन्दु कडरिया पनि विदा हुँदै छन् । यो प्रदेशबाट राष्ट्रिय सभामा ३ पदका लागि निर्वाचन हुनेछ ।