काठमाडौं- नेपाली कांग्रेसका नेता डा. शेखर कोइरालाले सन् १९५५ देखिको पञ्चशीलका पाँच सिद्धान्तहरूमा आधारित नेपाल-चीन सम्बन्धले आपसी सम्मान, सहयोग र शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वको अनुपम उदाहरण प्रस्तुत गरेको बताएका छन् ।

नेपाल र चीनबीच कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना भएको ७० वर्ष पुगेको अवसरमा सोमबार काठमाडौंमा गरिएको कार्यक्रममा उनले यस्तो बताएका हुन् ।

गिरिजाप्रसाद कोइराला फाउन्डेसनद्वारा आयोजित उक्त कार्यक्रममा कोइरालाले नेपालको दीर्घकालीन ‘एक चीन नीति’प्रतिको प्रतिबद्धता पुनः दोहोर्‍याएका छन् ।

उनले नेपालले कहिल्यै पनि आफ्नो भूमि छिमेकी राष्ट्रविरुद्ध प्रयोग हुन नदिने बचन पनि दिए । सन् २०१५ को विनाशकारी भूकम्प र कोभिड-१९ महामारीमा चीनले पुर्‍याएको सहयोगप्रति उनले विशेष आभार प्रकट गरे ।

कोइरालाले तत्कालीन प्रधानमन्त्री बीपीले जुलाई सन् १९६० मा चीनका प्रधानमन्त्री चाउ एन लाईलाई लेखेको पत्रको पनि स्मरण गरे । बीपीको उक्त पत्र उद्धृत गर्दै शेखरले भने, ‘नेपाल-चीन मित्रता एशियाली शान्तिको लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण छ । यो सम्बन्धले अन्ततः विश्व शान्तिको लागि पनि भूमिका खेल्छ ।’

बीपीको यो भावना पछि गिरिजाप्रसाद कोइरालाले पनि मजबुत बनाउँदै लगेको पनि शेखरले बताएका छन् । नेपाल र चीन सधैँ एकअर्काको साथमा रहँदै आएका उनले बताए । आवश्यकता र कठिन समयमा पनि दुवै देशबीच मित्रता रहेको उनको भनाइ थियो ।

सन् १९६० मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री बीपी कोइरालाले संयुक्त राष्ट्रसंघको १५ औं महासभामा बोल्दै जनवादी गणतन्त्र चीनलाई राष्ट्रसंघमा स्थान दिनुपर्ने बलियो माग राखेको उनले स्मरण गराए ।

‘हाम्रो विचारमा, जनवादी गणतन्त्र चीनलाई यसको उचित स्थान नदिई संयुक्त राष्ट्रसंघ न त विश्वव्यापी हुन सक्छ न त हालको राजनीतिक यथार्थ प्रतिबिम्बित गर्न सक्छ’, बीपीको भनाइ उद्धृत गर्दै शेखरले भने । नेपालसमेतको जोडबलमा चीनलाई सन् १९७१ मा राष्ट्रसंघमा स्थान दिइएको उनले बताए ।

नेपालले घरमा लोकतान्त्रिक बहुलवाद र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा बहुध्रुवीयतालाई प्राथमिकता दिएको कोइरालाले बताए । चीनले नेपालका सामाजिक, सांस्कृतिक, धार्मिक र भौगोलिक यथार्थलाई स्वीकार गरेकोमा उनले खुसी व्यक्त गरे ।

‘नेपालले व्यावहारिक परराष्ट्र नीति अवलम्बन गर्छ, जसले हरेक मुद्दालाई निष्पक्षरूपमा मूल्याङ्कन गर्छ । नेपाली जनताको हितमा निर्णय लिन्छ’, उनले भने ।

नेपालको वैदेशिक नीतिको प्राथमिकता छिमेकी राष्ट्रहरूबाट सुरू हुने उनले बताए । ‘नेपाल-चीनबीच विभिन्नस्तरमा भइरहने नियमित भ्रमणहरूले परम्परागत सम्बन्धलाई सुदृढ बनाएका छन्’, उनले भने, ‘यसले आपसी विश्वास, सम्मान, समझदारी र सहयोगमा आधारित सम्बन्धलाई बलियो बनाएको छ ।’

कार्यक्रमका अन्य वक्ताले नेपालले अवलम्बन गरेको सन्तुलित र व्यावहारिक परराष्ट्र नीतिलाई पुनर्पुष्टि गरेको बताउँदै दुई देशबीचको जनस्तरको सम्बन्धको सुदृढीकरणमा जोड दिए ।

कार्यक्रममा दुई देशबीचको ऐतिहासिक सम्बन्ध झल्काउने दुर्लभ तस्वीरहरूको प्रदर्शनी पनि गरिएको थियो।