काठमाडौं–सपिङ गर्न न्युरोड नआइ चित्तै बुझ्दैन भक्तपुरकी सीमा गुरुङलाई । तीज आओस् या दशैंतिहार केही सपिङ गर्नु परेमा उनी न्युरोड नै आइपुग्ने बताउँछिन् उनी ।

‘भक्तपुरमा पनि थुप्रै सपिङ मलहरु छन् तर म सधै यही आउछु’ उनी भन्छिन्, ‘यहाँको चहलपहल नै रमाइलो लाग्छ।’

उनी मात्र होइन् धेरैलाई त्यहाँको माहोलले दशैं आएझैँ बनाउँछ । त्यसकारण पनि उनीहरु खाद्य वस्तु किन्न होस् वा लत्ता कपडा असन नै आइपुग्छन् ।

आइतबार राजधानीका अधिकांश सपिङ मल तथा बजारहरुमा किनमेल गर्नेहरुको भीड थियो । अझ असन, इन्द्रचोक, महाबौद्ध, न्युरोडमा आवतजावत गर्ने ठाउँ नै थिएन ।

साँघुरो बाटो मान्छेहरु आवतजावत गर्न निकै मुस्किल देखिन्थ्यो । ठूलाठूला भारी बोकेर हिड्ने बटुवाहरुको संख्या उत्तिकै । दुइपांग्रे सवारी आवतजावत नै बन्द थियो ।

सपिङ गर्नेहरु पसलबाट हास्दैँ बाहिर निस्किरहेका थिए भने कतिपय मानिस आफुले चाहे जस्तो कपडा नपाएर दिक्क मान्दै हिडिँरहेका पनि ।

व्यापार गर्नेहरुका लागि दशैं सबैभन्दा ठूलो सिजन पनि हो । त्यसकारण पनि उनीहरु भ्याइनभ्याई देखिन्थे । ‘किन्नेहरु भन्दा हेर्नेहरु धेरै आउँछन्’ न्युरोडका कपडा व्यवसायी सुन्दर शाहले भने ‘हेर्नेहरु आउँदा पनि खुसी लाग्छ।’

न्युरोडमा उनको ठूलो कपडा होलसेल छ । साथै इन्द्रचोकमा बुटिक सञ्चालन गरिरहेका छन् उनले । अन्य समयमा भन्दा यो बेला बढि व्यापार हुने हुँदा कामदार नै थप्नुपर्ने अवस्था रहेको उनले बताए ।

‘हामी व्यापारीको लागि त सबैभन्दा ठूलो सिजन नै यही हो’ खबरहबसँग कुरा गर्दै उनले भने ‘एक महिनाको लागि भनेर ५ जना कामदार थपेको छु मैले नि।’

दशैं मनाउन लागि काठमाडौंबाट बाहिर जानेहरुले आफ्ना परिवारका लागि केही न केही नयाँ सामान किनेर लगिदिने भएकाले पनि बजारमा भीड भएको उपभोक्ताहरु बताउँछन् ।

उनी मात्र होइन् । धेरै व्यापारीहरुले दशैंकै लागि भनेर पनि कामदार थप्ने गरेका छन् । शनिबारको दिन अझ बढि भीड हुने हुँदा परिवारका सबै सदस्य जम्मा भएर व्यापार गरिरहेको व्यापारीहरु बताउँछन् ।

सडकका पसल मात्र होइनन् । भित्री गल्लीका पसलहरुमा पनि उस्तै भीड देखिन्थ्यो । व्यापारीक मल तथा पसलले दशैंलाई लक्षित गरेर विभिन्न अफर योजना समेत ल्याएका छन् ।

पसलको बाहिर पट्टि ठूलो बोर्डमा २० देखि ५० प्रतिशत सम्म छुट भन्दै टाँसेका छन् ।

सर्वसाधरणको ध्यान खिच्नका लागि र अन्य समयमा भन्दा दशैंमा बढि व्यापार गर्ने उद्धेश्यले छुट दिएको बताउँछन् व्यापारीहरु ।

त्यस्तै भृकुटीमण्डप, चावहिल, बौद्ध, गौशाला, माछापोखरी, नयाँ बसपार्क लगायत राजधानीका अन्य स्थानहरु पनि यति भीडभाडमय बनेका छन् । सडक मल तथा सपिङ मलहरुमा मानिसको भीड उत्तिकै छ ।

दशैंको चहलपहल शुरु भएसँगै फुटपाथ व्यापारीहरु पनि रमाएका छन् । सोह्रश्राद्ध शुरु भएसँगै फुटपाथमा दशैंका लागि व्यापार गर्न लागिरहेकी कलंकीकी फूलमाया लिम्बू यति बेला निकै खुसी छिन् ।

माछापोखरीबाट नयाँ बसपार्क जानेबाटो तर्फ सडकको ओरोलो भागमा उनी व्यापार गरिहहेकी छिन् । व्यापारकै लागि कलंकीबाट बिहान छ बजेदेखि बेलुकी सात बजेसम्म सडकमै बस्छिन् उनी ।

त्यसो त कलंकीमा पनि व्यापार गर्ने ठाउँ नभएको भने होइन् । तर नयाँ बसपार्कमा बढी मानिसहरुको भीडभाड हुने हुँदा बढि व्यापार हुने आशाले आएको बताउँछिन् फूलमाया ।

‘दशैंमा टिकट लिन आउनेदेखि घर जानेसम्म यही आइपुग्छन्’ फुलमायाले खबरहबसँग कुरा गर्दै भनिन्, ‘त्यही भएर व्यापार गर्न यहाँ आइपुगेकी।’

उनी मात्र होइनन् । व्यस्त ठाउँहरुलाई लक्षित गर्दै हातमै कपडा लिएर डुलाउँदै हिड्ने व्यापारीहरु पनि सडक प्रशस्तै देखिन्छन् । दशैं खर्च जोहोका लागि हातमै कपडा बोकेर व्यापार गरिरहेको उनीहरु बताउँछन् ।

त्यसो त दशैंमा राम्रो लगाउने र मिठो खाने चाहना सबैको हुन्छ । ज्याला मजदुरी गरेर कमाउनेहरु पनि दशैंका लागि पैंसा जोहो गरेर राख्छन् ।

मजदुरलाई दशैं टार्न कठिन

काभ्रेकी माइली तामाङ विगत १२ वर्षदेखि भारी बोक्ने काम गरिरहेकी छिन् । भारी बोकेरै ३ छोराछोरीलाई पालिरहेकी माइलीलाई दशैंलाई खर्च जोहो गर्न निकै गाह्रो हुने बताउँछिन् ।

‘दशैंमा आफुलाई केही सामान नकिनेपनि छोराछोरीलाई नयाँ लुगा किन्दिने सोच छ’ उनी भन्छिन्, ‘साहुसँग ऋण मागेर भएपनि बालबच्चालाई राम्रो लुगा किनिदिन्छु।’ छोरछोरीलाई खुसी बनाउन सकेमा त्यसमै खुसी मिल्ने उनको भनाइ छ ।

उनी जस्ता थुप्रै व्यक्तिहरु छन् । जो दिनरात शहरका कुनामा भारी बोकेर हिडिरहेका छन् । उनीहरलाई कसरी दशैं टार्नु र बालबच्चालाई राम्रो र मिठो खाने कुराको कसरी जुटाउन भन्ने कुराको चिन्ता छ ।