बुद्ध तामाङ

दिङ्ला– भोजपुरको षडानन्द नगरपालिकाले नगर क्षेत्रमा रहेका ऐतिहासिक, धार्मिक तथा साँस्कृतिक सम्पदाहरुको संरक्षण थालेको छ ।

षडानन्द अधिकारीले स्थापना गरेका विभिन्न मन्दिर, पाटी, पौवा तथा कुण्डहरुको संरक्षणमा नगरपालिकाले तीव्रता दिएको हो । नगरपालिका क्षेत्रभित्र रहेका पुरातात्विक तथा मौलिक सम्पदाहरुका समष्टिगत संरक्षण तथा विकास गर्ने उदेश्यले काम शुरु गरिएको नगरपालिका उपप्रमुख मेरीका राईले बताइन् । उनले दिङ्लामा रहेको षडानन्द अधिकारीले स्थापना गरेको राम चन्द्र मन्दिरबाट संरक्षण अभियान थालिएको बताइन् ।

मन्दिरको संरक्षणको लागि षडानन्द नगरपालिकाको पहलमा प्रदेश सरकारको ४० लाखको लागतमा मन्दिरको वरीपरि ढुङ्गा छाप्ने काम भएको छ । त्यस्तै नगरपालिकाको ८ लाख लागतमा मन्दिरको वरीपरी रथ घुम्ने मिल्ने गरी पक्कि बाटो निमार्ण गरिएको उपप्रमुख राईले बताइन् ।

उपमेयर राईले भनिन् “राम मन्दिरमात्र हैन कैलास मन्दिर जानको लागि समेत नगरपालिकाकै लगानिमा रेलिङ सहित सिडि निमार्ण गरेका छौँ र पुरानो भत्किएको पाटीलाई पुनः निमार्ण गर्नको लागि कामको थालनी भइसकेको छ ।”

सिँढी निर्माण सम्पन्न भएपछि मन्दिरसहित कैलासमा पूजाआजा गर्न जाने भक्तजन तथा घुम्न आउने पर्यटकलाई समेत सहज हुने नगरपालिकाले जनाएको छ । बाल ब्रह्मचारी षडानन्द अधिकारीले डेढ सय वर्षअघि मन्दिरको स्थापना गरेका थिए ।

लामोसमयदेखि संरक्षणविहीन अवस्थामा रहेको यी ऐतिहासिक सम्पदाको संरक्षणमा स्थानीयले समेत तदारुकता देखाएका छन् । षडानन्द नगरपालिका क्षेत्रभित्र रहेका पुराना ऐतिहासिक सम्पदा संरक्षण गरी पर्यटकीय गन्तव्य निर्माण गर्न जीर्ण सम्पदा संरक्षण गर्न लागिएको नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत विष्णु प्रसाद कोइरालाले बताए ।

प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत कोइरालाले भने, “पछिल्लो समय पर्यटक हेर्न आउदा समेत हेर्न सक्ने स्थिति थिएन अब त पर्यटक दिङ्ला आए एक हप्ता रमाउने अवस्था बनेको छ ।”

प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत कोइरालाका अनुसार रामचन्द्र मन्दिरको आसपासमा रहेका सीता कुण्ड, हनुमान कुण्ड लगायत कुण्डहरु स्थापना गर्नको लागि नक्सासहित योजना बनिसकेको र काम समेत सुरु भइसकेको छ ।

१९३२ सालमा षडानन्दले खोलेको संस्कृत पाठशाला सञ्चालनका लागि गुठीको नाममा राखिएको जग्गा खोजी गर्ने काम समेत नगरपालिको अगाडि बढाएको छ । जसको लागि गुठिको जग्गा अतिक्रमण गरी बनाएका घर टहराहरु नगरपालिकाकै सक्रियतामा भत्काउन शुरु गरेको छ ।

बालागुरु षडानन्द अधिकारीले दिङ्ला बजार आसपासमा नर्मदेश्वर शिवालय, रामचन्द्र मन्दिर, सीता कुण्ड, हनुमान पोखरीलगायत १०८ विभिन्न प्रजातिका वनस्पति रहेको बगैंचा निर्माण गरेका थिए । ति सम्पदाहरुको संरक्षण गर्नको नगरपालिकाले शुरु गरेको छ । जसमा सीता कुण्ड, हनुमान कुण्ड लगायत संरक्षणको लागि नक्सा तयार भई सकेको समेत नगरपालिकाले जनाएको छ ।

दस वर्षे द्वन्द्वको चपेटामा परेको गुठी संरक्षणमा कसैले ध्यान नदिएका कारण जीर्ण बनेका भौतिक संरचना २०७२ सालको भूकम्पले भत्काएपछि संरक्षण विहिन जस्तो बनेको मन्दिर परिषरमा भौतिक संरचना पुनर्निर्माण कार्य थालिएको छ ।