काठमाडौं– पर्वतारोहणका क्षेत्रमा काम गर्ने र सहासिक व्यक्तिका लागि सगरमाथाको शिखरमा पुग्नु जीवनभरको सपनाजस्तै हुन्छ । साँच्चै भन्दा नेपाल भ्रमण गर्न आउने पर्यटकमध्ये धेरैको सपना सगरमाथा पुग्ने नै हुन्छ ।

सन् १९५३ को मे २९ मा तेन्जिङ नोर्गे शेर्पा र एडमण्ड हिलारीले पहिलोपटक सगरमाथाको आरोहण गरेयता हालसम्म ९ हजारभन्दा धेरै आरोही संसारकै सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको चुचुरोमा पुगिसकेका छन् ।

सगरमाथाले हरेक वर्ष ठूलो सङ्ख्यामा पर्यटक र आरोहीलाई आकर्षित गर्ने गरेको छ । यसका लागी उनीहरु हिमआँधी, हुरी, मृत्युरेखा र कठोर तापक्रमको जोखिम मोल्न समेत तयार हुन्छन् ।

पर्यटक गाइड मिङ्गमा ग्याबु शेर्पा आजकल आरोहणमा सहयोग गर्ने अनुभवी शेर्पाहरुको कारणले गर्दा सगरमाथा आरोहणमा सफलता प्राप्त गर्ने मानिसहरुको सङ्ख्या बढ्दै गइरहेको दाबी गर्छन् ।

सन् १९८९ मे १६ मा ताप्लेजुङमा जन्मेका मिङ्गमाले सन् २००९ बाट भरीयाको काम शुरु गरेका हुन् । हौसला र आत्मविश्वासका साथ उनी सन् २०१० मा सगरमाथाको शिखरमा पुग्न सफल भएका थिए ।

खबरहबसँगको कुराकानीका क्रममा उनले आफ्ना साथी र छिमेकी दोर्जे खत्रीलाई सम्झे । खत्रीको सन् २०१४ मा सगरमाथामा आएको हिमपहिरोमा परी मृत्यु भएको थियो । खत्रीले नै शेर्पालाई सगरमाथा आरोहण गनै हौसला दिएका थिए । ‘साँच्चै भन्दा खत्रीले मेरो आत्मविश्वास बढाएका हुन् ।’ खत्रीलाई सम्झदै उनी भन्छन् । ‘कहिल्यै पछाडि नहेर’ भनेर उनैले मलाई हौसला दिएका थिए । उनको एकमात्र उद्देश्य सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको आरोहण थियो । र उनले त्यसो गर्ने सफलता पनि पाएरै छाडे । त्यसपछि उनले साँच्चै नै पछाडि फर्केर हेर्नुपरेन ।

‘१९ वर्षको उमेरमा सगरमाथाको चुचुरोमा पुग्दाको क्षण बयान गर्ने मसँग शब्द नै छैन ।’ त्यो खुशीको क्षण सम्झँदै उनी भन्छन् ।

सगरमाथाको चुचुरोमा पाइला टेक्दा आरोहीलाई कस्तो महशुस हुन्छ भन्ने कुरा बयान गर्दै उनी भन्छन्, ‘त्यसबेला तपाईं निशब्द बन्नुहुन्छ, त्यस क्षणको बयान गर्ने शब्द नै तपाईसँग हुन्न ।’

मिङ्गमा र अरु ५ शेर्पाहरुले सन् २०१६ मा ८६०० मिटरको उचाईमा उद्धार अभियान सञ्चालन गरेका थिए । त्यसबेलाको उनको अनुभव पनि स्मरणीय छ । त्यसबेला उनको टोलीले घण्टौंको मिहिनेतपछि ज्यान जोगाउन संघर्ष गरिरहेका फुर्बा शेर्पा र भारतको उडिसा राज्यमा बसोबास गर्ने ४३ वर्षीय चेतना साहुको उद्धार गरेका थिए ।

‘उनीहरुसँग भएको अक्सिजन सकिन लागेकाले दुबैको अवस्था नाजुक नै थियो । हामीले उनीहरुलाई सगरमाथा र ल्होत्सेको बीचमा रहेको दक्षिण कोलतर्फ लग्यौँ । उनीहरु खुशी हुँदै हामीले उनीहरुलाई नयाँ जीवन दिएको कुरा गरे ।’ गौरवका साथ उनी सुनाउँछन् ।

समयक्रममा मिङ्ग्मा पाओलेट डे ओर एशियाबाट शेर्पा विधातर्फबाट पनि सम्मानित भइसकेका छन् । एशियाली पर्वतारोहीलाई उर्जा प्रदान गर्नका लागि दिइँदै आएको अवार्डका साथै उनी वर्ष २०१९ का लागि ‘शेर्पा अफ द इयर’ पनि हुन् ।

‘मैले जीवनमा पछाडि फर्केर हेर्नुपर्ने त्यस्तो कुनै घटना छैन, जसले ममा पर्वतारोहण चटक्कै छाड्ने सोच पलाएको होस् । यो मेरो सपना थियो, मैले मेरो सपना साकार गर्न गरेका हरेक प्रयासमा म सफल भएको छु,’ खबरहबलाई उनले सुनाए ।

उनले सरकारसँग पर्वतारोही गाइडहरुको वर्गीकरण गर्न र उनीहरुलाई सामाजिक सुरक्षा उपलब्ध गराउन आग्रह गर्छन् ।

पछिल्लो समय सगरमाथा आरोहण गर्नका लागि कठिनाई उत्पन्न भएकोमा पनि उनी चिन्तित छन् । ‘आजकल विश्व तापक्रम बृद्धिका कारण सगरमाथा चढ्न झन्–झन् गाह्रो पर्दै आएको छ । उनले भने, ‘विश्व तापक्रम बृद्धिका कारण खुम्बुको हिमझरना खुम्बु आईसफल (सगरमाथा वेसक्याम्पवाट क्याम्प १ जाँदा आरोहण कठिन पर्ने भाग) एकदमै छिटो पग्लिरहेको छ । तैपनि अनुभवी गाइडहरु र उनीहरुले प्रयोग गर्ने औजारहरुले सगरमाथाको जस्तो सुकै कठिन आरोहणलाई पनि सहज पारेको छ ।’

अफगानिस्तानमा दुबै खुट्टा गुमाएका बेलायती गोर्खा सैनिक हरिबहादुर मगरले सन् २०१७ को शरद् ऋतुमा मेरा शिखर (६४७६ मिटर) मा पुगेर कीर्तिमान कायम गरे । यससँगै मगरले घुँडा भन्दा माथि अपाङ्ग रहेका आरोहीले शरद ऋतुमा मुलुकको सबैभन्दा उच्च स्थानमा रहेको पदमार्गको आरोहण गर्ने कीर्तिमान राख्न पनि सफल भए । यसमा हरिबहादुर मगरलाई मिङ्ग्माले नै साथ दिएका थिए ।

मिङ्ग्मा भन्छन्, विदेशीहरु कीर्तिमान राख्न र आफ्नो इच्छा पूरा गर्न हिमालको आरोहण गर्छन् । सगरमाथाको आरोहण गर्न उनीहरु सहासी शेर्पाहरुको भर पर्छन् ।

यस वर्ष मिङ्ग्माले आइल्याण्ड पिकको सफल आरोहण गरिसकेका छन् । हाल उनी अन्नपुर्ण (८०९१ मिटर) को आरोहणको तरखरमा छन् । त्यसपछि उनी धौलागिरी (८१६७ मिटर) र कञ्चनजङ्घा एकै सिजनमा आरोहण गर्नेछन् । उनी पाकिस्तानमा रहेका ४ हिमालहरुको आरोहण गर्नेबारे पनि योजना बनाइरहेका छन् ।

आफू कीर्तिमान राख्नका लागि हिमालहरुको आरोहण नगर्ने मिङ्ग्मा दाबी गर्छन् । मिङ्ग्माको सपना ७ हिमाल र १४ शिखरको आरोहण गर्ने हो ।