काठमाडौं- बृहस्पति अस्त शनिबारबाट शुरु भएको छ । बिहान २ बजेर ३ मिनेटमा पश्चिममा अस्ताएको बृहस्पति आगामी २४ पुसको राति १२ बजेर ४८ मिनेटमा पूर्वमा उदाउने ज्योतिषले बताएका छन् ।

बृहस्पति अस्तको समयमा कुनै पनि देव कर्म गर्दा फल प्राप्त नहुने विश्वास रहेको नेपाल पञ्चांग निर्णायक समितिका अध्यक्ष प्राडा. रामचन्द्र गौतमले जानकारी दिए ।

‘विवाह, व्रतबन्ध, सप्ताह, लाखबत्ती, यज्ञ, रुद्री आदि जुराएर र हेराएर गर्ने खाले देव कार्य गर्नु शुभ मानिँदैन,’ उनले भने, ‘देवताका गुरु बृहस्पति र दैत्य गुरु शुक्र अस्ताएका बेला कुनै धार्मिक कार्य गर्नु नहुने विश्वास छ ।’

फलदाता नै अनुपस्थित भएका बेला यज्ञलगायतका कर्म गर्न नहुने समितिका अध्यक्ष प्राडा. गौतमको भनाइ छ । वर्षको एक समय घुम्दै जाने क्रममा बृहस्पति ग्रह पृथ्वी नजिक पुगेपछि सूर्यको प्रकाशले बृहस्पतिको प्रकाशलाई ओझेलमा पार्नु बृहस्पति अस्त हो ।

‘सूर्य नजिकै बृहस्पति जाने भएकाले बृहस्पति अस्त हुन्छ,’ उनले भने, ‘धार्मिक मान्यताअनुसार बृहस्पति अस्त हुने केही दिनअघि र उदाएको केही दिनसम्म पनि विभिन्न धार्मिक क्रियाकलाप गर्नुहुँदैन ।’ यो अवधिमा नित्य रूपमा गरिने पूजापाठ र नियमित रुद्री भने गरिने पण्डितहरूले बताएका छन् ।

नित्य कर्ममा स्नान, ध्यान, जपतप, पूजापाठ आदि कर्म पर्छन् । यसैगरी, अकस्मात् हुने नैमित्यिक कर्म न्वारान, मृत्यु संस्कार तथा श्राद्ध, मासिक तर्पण आदि कर्म गर्न हुने उनले स्पष्ट पारे ।

‘बृहस्पति अस्तका क्रममा तुलसीको हवन गर्न छुटेकाहरूले यो गर्न कुनै बाधा हुँदैन,’ उनले भने, ‘कहिल्यै नगएको तीर्थ र कहिल्यै नबसेको व्रतको आरम्भ पनि यस समयमा गर्नुहुन्न ।’

‘शुक्र–बृहस्पति अस्तको बेला जन्मोत्सव र अन्नप्रासन गर्नुहुँदैन भन्ने विश्वास समाजमा मौलाउँदै गएको छ तर यो वास्तवमा गलत हो,’ संस्कृतिविद् मधुसूदन सुवेदीले भने, ‘कसैको जन्मोत्सव सारेर सार्न मिल्छ र ?’

धार्मिक मान्यताअनुसार शुक्र र बृहस्पतिलाई गुरुका रूपमा लिने गरिन्छ । देवताका गुरु बृहस्पति हुन् भने दानवका गुरु शुक्राचार्य हुन् । यसरी गुरुको उपस्थितिबिना गरिने कुनै पनि कर्मको फल प्राप्त नहुने विश्वास छ ।