काठमाडौं- पछिल्लो समय सार्वजनिक यातायातमा यात्रा गर्दा दिनँहुजसो यात्रुहरु चोरको शिकार बन्न पुगेका छन् । सुरक्षित तवरले गन्तव्यमा पुग्न सकिन्छ कि सकिदैँन भन्ने त्रासमा यात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।

सार्वजनिक यातायातबाटै धेरैको पकेटमा राखेको पैसा, मोवाइल फोन, गरगहना लगायतका सामान हराउन थालेपछि यात्रुहरुको बाध्यताले त्रासपूर्ण यात्रा गरिरहेका छन् ।

तर, भदौको दोस्रो साताबाट राजधानीमा गुड्ने तयारीमा रहेका विद्युतीय बसमा यात्रुले त्यस्तो कुनै त्रास भोग्नुपर्ने छैन । किनकी ‘एउटै बसमा ७ वटा सिसि टिभि क्यामेरा जडान भएका छन् ।’

सुन्दर यातायात प्रालिले राजधानीमा पहिलोपटक सुविधासम्पन्न विद्युतीय बस सञ्चालनमा ल्याउन लागेको छ । राजधानीलाई सुन्दर बनाउनकै लागि विद्युतीय बस सञ्चालन गर्न थालिएको प्रालिका अध्यक्ष भेषबहादुर थापाले जानकारी दिए ।

थापाका अनुसार ती बसहरु चिनियाँ कम्पनी ‘सिचुवान गुअहङ अटो मोवाइल्स्’ ले निर्माण गरेका हुन् । त्यसको ब्रान्ड नाम ‘बिएके’ राखिएको छ ।

कम्पनीले ११ करोड ३४ लाख लागानीमा ७ वटा विजुली बस खरिद गरेको छ । जसअनुसार १ करोड ६२ लाख रुपैयाँ प्रति बसको मूल्य परेको र १० लाख बराबरको चार्जिङ मेशिन निशुल्क दिएको कम्पनीले जनाएको छ ।

सञ्चालनमा आउन लागेका बसहरु विकसित मुलुकको जस्तै सुविधासम्पन्न हुने थापाले बताए । उनी भन्छन्, ‘हामीले ल्याएका बस विकसित मुलुकमा चलिरहेका छन्, नेपालमा भने पहिलो पटक हो, राम्रोसँग चल्न सक्छन्’ ।

विकसित मुलुकमा गुडिरहेका यी विद्युतीय बस काठमाडौंको सडकमा टिक्लान् त भन्ने प्रश्नमा थापा भन्छन्, ‘चीन नेपाल दुवै देशका प्राविधिक टोलीले सडकको अध्ययन गरेरै यी बस निर्माण गरिएका हुन् । त्यसैले बस सहज रुपमा चल्नेमा हामी विश्वस्त छौं ।’

उनका अनुसार नेपालमा चलिरहेका बस गाडीको जस्तै डिजाइन रहेका छ भने बसमा प्रयोग हुने टायर काठमाडौंका जुनसुकै स्थानमा पाउन सकिनेछ ।

‘कम्पनीले पहिलो चरणमा ७ वटा बस काठमाडौंका सडकमा गुडाउने तयारी गरेको छ’ खबरहबसँगको कुराकानीमा उनले भने ‘२ वटा बस काठमाडौं आइसकेका छन् भने बाँकी ५ बसहरु केही दिनभित्रै आइपुग्छन्’ ।

कम्पनीले भदौ ११ गतेदेखि सडकमा गुडाउने तयारी थालेको छ । त्यसका लागि सरकारलाई चार्जिङ स्टेशन बनाउन पटकपटक आग्रह समेत गरिरहेको छ ।

यसअघि कम्पनीले नयाँ वर्षको सुरुवातसँगै विद्युतीय बस सडकमा गुडाउने भनेको थियो चार्जिङ स्टेशनकै अभावमा बस गुड्ने मिति सारिरहेको उनी बताउँछन् ।

‘हामीले तत्कालका लागि सुकेधारा र सितापाइलामा चार्जिङ स्टेशन राख्न अनुरोध गरेका छौँ’ थापाले भने ‘अब पनि स्टेशन तयार नभएको खण्डमा हामी ग्यारेजबाटै भएपनि चार्ज गरेर बस गुडाउनेछौँ’ ।

भाडाका लागि अनलाइन प्रणाली र कार्डको प्रयोग

सुन्दर यातायातले सञ्चालनमा ल्याउन लागेका यी बसहरुमा यात्रुले इ-सेवा, खल्ती, यूआर कोड, प्रभु पे, रिचार्ज कार्ड, आइएमई पे र मोवाइल गेट वे प्रयोग गरी मोवाइलबाटै भाडा तिर्न सकिन्छ ।

कार्डको प्रयोग गर्नका लागि पनि यो सुविधा ल्याइएको छ । बस सञ्चालनमा आएसँगै कम्पनीले ल्याएका ५ वटा सिस्टम लागू हुनेछन् । जसअन्तर्गत साधरण, विद्यार्थी, जेष्ठ नागरिक, कम्पनी, अस्थायी र एकल कार्ड छन् ।

शुरुमा कार्ड लिँदा यात्रुले २ सय १५ रुपैयाँ तिर्नुपर्ने हुन्छ जसमा ५० रुपैयाँ बोनस समेत उपलब्ध हुनेछ । यी कार्डको अवधि २ वर्ष रहनेछ भने यात्रुले समय सकिएपछि नवीकरण गर्न सक्नेछन् । साथै यात्रुले नगद तिरेको खण्डमा बोनस सेवा उपभोग गर्न पाउने छैनन् ।

त्यस्तै अस्थायी कार्डको पनि सुविधा रहनेछ । अस्थायी कार्ड लिँदा ५० रुपैयाँ लाग्ने बताउँदै सञ्चालक दिनेश डीसीले भने ‘यो कार्डको अवधि भने ३ दिनको हुनेछ।’

डीसीका अनुसार ३ दिनको अवधिमा ५० रुपैयाँको यात्रा नगरेको खण्डमा सुपरमार्केटमा गइ विभिन्न सामान खरिद गर्न पाइने छ ।

२५ प्रतिशतसम्म भाडादर घट्ने

डिजेलबाट चल्ने गाडीभन्दा विद्युतीय बसको भाडा कम गर्ने कम्पनीको तयारी छ । अहिले चलेको भाडा भन्दा २० देखि २५ प्रतिशतसम्म सस्तो गराउन पहल भइरहेको कम्पनीको दाबी छ । सञ्चालक थापाका अनुसार सरकारले विद्युतीय बसको मुल्य निर्धारण नगरेकाले भाडा यत्ति नै हो भन्ने निश्चित हुन सकेको छैन ।

विद्युतीय बसका विशेषताहरु

सुन्दर यातायातले ल्याएका यी बसहरु ‘युरो ७’ मापदण्डका छन् । १० दशमलव ५ मिटर लामा यी बसहरु ४० सीटे क्षमताका छन् । यी बसमा ३० जना यात्रुले उभिएर यात्रा गर्न सक्नेछन् । बसमा ४ वटा एसी छन् ।

बसमा अपाङ्गता व्यक्तिहरुका लागि ४ वटा सीट छुट्याइएको छ भने ती सीटमा फरक रंग लगाइएको छ । पछाडी बस्ने यात्रुलाइ लक्षित गरी बसमा पछाडी सिट प्लानिङ गरिएको छ जसकारण अगाडी होचो र पछाडी अग्लो बनाइएको छ । जसका कारण पछाडी बस्ने यात्रुले सहजै रुपमा अगाडीको दृश्य देख्न सक्छन् ।

विद्युतीय बसका रुट

सुन्दर विद्युतीय बस काठमाडौंका ५ रुटमा गुड्नेछन् । पहिलो रुटमा बसहरु चक्रपथ परिक्रमा गर्नेछन् । दोस्रो रुटमा नारायणथान, जावलाखेल-मेडिसिटी अस्पताल पुग्नेछन् ।

साथै तेस्रो रुटमा गोगंवु-सामाखुसी-गौशला-कोटेश्वर हुँदै सल्लाघारीसम्म पुग्नेछन् ।

चौथो रुटअन्र्तगत सुन्दर बसहरु ढुंगेअड्डा-कलंकी-त्रिपुरेश्वर-वीर अस्पताल-जमल-कृष्णपाउरोटी-रातोपुल-गौशला-चावहिल-बौद्ध-जोरपाटीस्थित अत्तरखेलसम्म पुग्नेछन् ।

त्यसैगरी अन्तिम अर्थात् अन्तिम रुट रहेको छ-सूर्यविनायक-कोटेश्वर-बानेश्वर-वीरअस्पताल र जमल रहेको छ ।

थप ११ बस ल्याइने

थापाका अनुसार कम्पनीले दोस्रो चरण अन्तर्गत ११ बसहरु खरिद गर्नेछ ।

‘काठमाडौंमा सञ्चालन भएसँगै हामीले ती बसहरु खरिद गर्ने छौँ’ उनले भने ‘जसमध्ये ४ वटा बसहरु प्रदेश नम्बर ५ मा जान्छन् भने बाँकी ६ बसहरु काठमाडौंमा गुड्नेछन्’।

त्यस्तै तेस्रो चरणमा प्रदेश नम्बर १ मा सञ्चालन गर्न १० वटा बस खरिद गर्नेछ । दुइ महिनामा चार्जिङ स्टेशन बनाउन प्रदेश सरकारले चासो देखाएको खण्डमा दुई महिनाभित्र आइपुग्ने उनको भनाइ छ ।