काठमाडौं– रुपन्देही तिलोत्तमा नगरपालिका–४ मा वसोवास गर्दै आइरहेका गुप्ता परिवारलाई यतिबेला भ्याइनभ्याइ छ ।

विगत ५४ वर्षदेखि नर्सरी सञ्चालन गर्दै आएका उनीहरुलाई यतिबेला तिहारको चटारो बढेको छ ।

फूल टिप्न र माला गास्न गुप्ता परिवार निकै व्यस्त छन् । त्यति मात्र होइन् फूल खेतीमा ठूलो लगाव छ उनीहरुको ।

पाँच परिवार अर्थात् २८ जना सदस्य मिलेर पुष्प व्यवसाय गरिरहेका छन्, उनीहरुले ।

बाल्यकाल नै नर्सरी बिताएको अनुभव सुनाउँछन् गुप्ता नर्सरीका सञ्चालक सुरज गुप्ता । ‘परिवारमा ६ जना दाजुभाइ छौं म चाहिँ कान्छोभन्दा माथिको हुँ’सुरज भन्छन्, ‘सबैजना एउटै छानोमुनि बस्छौं मिलेर व्यवसाय गर्छौं’ ।

त्यसो त गाउँघरमै बसोवास गर्नेहरु पनि माटोसँग रमाउन चाहदैनन् । अझ पढेलेखेकाहरु त वैदेशिक रोजगारको खोजीमा खाडी मुलुक र शहरका विभिन्न कुनामा पुगिरहेका पनि छन् । तर गुप्ता परिवार भने माटोसँग प्रेम नै भएको बताउँछन् ।

तीन पुस्ताको संलग्नता

वि.स. २०२२ सालमा स्वर्गीय रघुनाथ गुप्ताले नर्सरी सञ्चालन गरेका थिए । सायद रुपन्देहीमा नर्सरी सञ्चालन गर्ने रघुनाथ नै पहिलो व्यक्ति थिए ।

उनले सुरु गरेको यो नर्सरी परिवारको तेस्रो पुस्ताले समेत निरन्तरता दिइरहेका छन् । स्वर्गीय रघुनाथका छोराहरु बिनोद, शम्भू, राजेन्द्र, राजेश, सुरज, अर्जुन गुप्ता र नातिहरु समेत अहिले नर्सरीमा काम गर्न व्यस्त छन् ।

बुबाले काम गर्दागर्दै पनि नर्सरी जाने काम गर्ने हेर्ने गर्दर्थे सुरज गुप्ता । ‘बुबाले गरेको कामलाई निरन्तरता दिने सोच पहिलेदेखि नै थियो’ उनी भन्छन्, ‘यसमा हामीसबै दाजुभाइको उलेख्य भूमिका छ’ ।

१२ लाख सयपत्री फूलको व्यापार, ५० रुपैयाँमा माला

तिहारमा अत्याधिक मात्रामा खपत हुने फूलका रुपमा चिनिन्छ सयपत्रीलाई । नेपालमा फूल फुल्ने स्थान प्रशस्त भएतापनि फूलमा आत्मनिर्भर हुन नसकेको बताउँछन् उनी । भन्छन्, ‘फूल खेतीमा लगाव भएमा राम्रो आम्दानी हुन्छ काम गर्न पनि सजिलो छ’ ।

विगतका वर्षहरुमा गुप्ता परिवारले आफ्ना लागि मात्र सयपत्री फूल लगाउने गरेको थियो ।

‘२ वर्ष पहिले बुटवलमा फूलको हाहाकार भयो एउटै मालालाई दुइ÷तिन सय रुपैयाँ पर्‍यो’ उनले भने ‘हामीले नि केही मेहनत गर्‍यौं भने केही सस्तोमा उपभोक्तालाई दिन सक्छौं भनेर सयपत्री फूलको व्यवसायिक खेती सुरु गरेको हौं’ ।

सुरजका अनुसार उनको नर्सरीबाट गत वर्ष १२ लाख रुपैयाँको सयपत्री फूलको व्यापार भएको थियो । हामीले पोहोर त प्रतिमाला ५० रुपैयाँमै विक्रि गरेका थियौं’ उनले भने ‘यसपाली चाहिं ७० रुपैयाँका दरले बेच्ने तयारीमा छौं’ ।

अहिले गुप्ताका नर्सरीमा फुलेका फूलहरु गाँस्न र टिप्नका लागि ४०÷४५ जना कामदारहरु रहेका छन् ।

गुप्ताले धेरै फूल उत्पादन भएको समयमा फूलहरु रुपन्देहीबाट सिधै काठमाडौं पठाउने गर्छन् भने कुनै समय केही समस्या आएर पठाउन नसकेमा कोल्ड स्टोरमा समेत राख्ने गरेका छन् ।

६५ रोपनी जग्गाका नर्सरी सञ्चालन

पाल्पा, भैरहवा, रुपन्देही गरेर ६५ रोपनी जग्गामा नर्सरी सञ्चालन गरिरहेका छन् गुप्ता परिवारले । ‘नर्सरीमा फूल मात्र हैन विभिन्न फ्रुट्स समेत उत्पादन गरिरहेका छौं’ उनले भने ।

नर्सरीमा विभिन्न भेराइटीका फूलहरु रहेको गुप्ता बताउँछन् । भन्छन्, ‘सिजनल, बाह्रमासे, शो प्लान्ट, ग्यालिड्यस र विभिन्न फलफूलका विरुवा गरी लगभग १ सय ८० जातका भेराइटी छन्’ ।

विभिन्न भेराइटीसँग खेल्न र नर्सरीमा रमाइरहेका गुप्ता परिवारलाई न त पैसा रोजगारीको आवश्यक छ न त पैंसाको । ‘रमाइ रमाइ काम गरिरहेका छौं सुरजले खबरहबसँग कुरा गर्दै भने ‘वार्षिक रुपमा १ करोडको व्यापार हुन्छ’ ।

नर्सरीमा फुलेका फूलहरु अत्याधिक मात्रामा विक्रि भइरहेको सुनाउँदै उनी भन्छन्, ‘कतिपय स्थानमा फूल विक्रि नभएर कुहिरहेका अवस्था छ तर हाम्रोमा त्यस्तो छैन फुलेका सबै फूल बिक्छन्’ ।

‘नर्सरी फूल र विरुवा उत्पादनसँगै पुष्प व्यवसाय र नर्सरीसम्बन्धी परामर्श सेवा र रिसर्च तथा ठूला होटल रिसोर्ट, विभिन्न कार्यालयहरुमा गार्डेनिङ पनि गरिरहेका छौं’ उनले भने ‘साथमा अर्गानिक सागपातहरु पनि लगाइरहेका छौं’ ।

निर्यातका लागि उनले यही वर्षभित्र जग्गा लिजमा लिने र सागपातको खेती गर्ने तयारीमा रहेको उनले बताए ।

अन्तराष्टिय बिमान स्थल बनेसँगै फलफूल र सागपात विदेशमा निर्यात गर्ने तयारीमा रहेको गुप्ताले सुनाए ।

उत्कृष्ट नर्सरीका रुपमा गुप्ता नर्सरी 

पुष्प क्षेत्रमा उलेख्खनीय काम गरेवापत गुप्ता नर्सरीलाई २००३ मा स्वीजरल्याण्डको जेनेभास्थित बीआईडी संस्थाले इन्टरनेशनल गोल्ड स्टार अवार्ड प्रदान गरेको थियो ।

त्यस्तै फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन नेपालले २०६४ सालमा कदरपत्र प्रदान गरेको थियो ।

विभिन्न राष्ट्रिय स्तरका कार्यक्रममा स्वागत र सजाउनका लागि गुप्ता नर्सरीबाटै फूल लाने गरेको सुरज बताउँछन् । भन्छन्, ‘औद्योगिक तथा पुष्प व्यापारिक मेलाहरुमा स्टल राख्दा मुल्यांकनका आधारमा हाम्रो नर्सरी सधै प्रथम हुने गरेको छ’ ।

नर्सरी तथा पुष्प क्षेत्रमा आउन अनुरोध

फूलमा नेपाललाई आत्मनिर्भर बनाउनका लागि सबै नेपालीको महत्वपुर्ण भूमिक रहेको र यसक्षेत्रमा लाग्न सकेमा आयत गर्नुपर्ने अवस्थाको अन्त्य हुने बताउँछन् सुरज ।

‘परिवारका सदस्यहरुको साथ र सहयोग भएमा परिवार परिवार मिलेर गर्दा पनि राम्रो हुन्छ’ अन्तमा उनले भने ‘फूलसँग काम गर्न पाउँदा रमाइलो त हुन्छ नै आम्दानी पनि राम्रो हुन्छ’ ।