काठमाडौं– निर्माणाधीन पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा दुई जना चिनियाँ कामदार बिरामी भएपछि काम प्रभावित भएको छ ।

बिरामी चिनियाँबारे व्यवस्थापनले सूचना लुकाएको भन्दै नेपाली कामदारले बिरोध गरेपछि निर्माणको ठेक्का पाएको चाइना सीएएमसी इन्जिनियरिङले भर्खरै चीनबाट आएका मजदुरहरुलाई आइसोलेसनमा राखेको छ ।

विमानस्थल निमार्णका लागि ७० जना भन्दा बढी चिनियाँहरु गत हप्तामात्र नेपाल भित्रिएका थिए ।

भित्रिनेमा ६२ जना चिनियाँ नयाँ कामदारहरु रहेपनि ९ जना बिदामा गएका मजदुरहरुपनि यही मार्च ४, ५ र ६ गते नेपाल आएका हुन् । पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निमार्णमा १ सय ९० भन्दा बढी चिनियाँ कामदारहरु कार्यरत रहेका छन् ।

शुरुमा उनीहरुलाई सोझै काम लगाएपनि नेपाली कामदारले बिरोध गरेपछि मात्र छुट्टै कपडा लगाई नयाँ स्थानमा राखिएको स्रोतले बतायो ।
आइसोलेसनमा राखिएको भनिएपनि उनीहरुले निर्वाधरुपमा बाहिर निस्कने तथा अन्यसंग भेटघाट गर्ने गरेका थिए ।

विमानस्थलमा कार्यरत नेपाली कामदारको बिरोध र सञ्चारमाध्यमहरुमा समाचारहरु सार्वजनिक भएपछि सोमबारबाट मात्र आइसोलेसनमा कडाई गरिएको छ ।

२ जना चिनियाँ ज्वरोका कारण बिरामी परेपछि विमानस्थल निमार्णमा काम गर्ने अन्य कामदारहरु त्रसित बनेका छन् ।

बिरामी परेका चिनियाँ नागरिकहरु चीनबाट आएको र नेपालमा कुनै परीक्षण नगरिएका कारण कोरोनाको संक्रमणपनि हुनसक्ने भन्दै नेपालीहरु डराएर काम गर्न छाडेका छन् ।

बिरामी हुने चिनियाँ मजदुरहरुमा बिमानस्थलको क्रेन अपरेटर र लोडर ड्राइभर रहेका छन् भने अन्य ७ जना चिनियाँ कामदारमा पनि सामन्य स्वास्थ्य समस्या देखिएको स्रोतको भनाइ छ ।

चिनियाँ कामदारहरु बिरामी पर्न थालेपछि नेपाली कामदारहरु भने बिदा बस्न थालेका छन् ।

चीनबाट नयाँ कामदार आएसंगै कोरोनाका डरले जागीर छाड्ने नेपालीपनि बढेका छन् । पछिल्लो दिनमात्र ७ जना भन्दा बढीले राजीनामा दिएका छन्, राजीनामा दिने अधिकांश टिपर ड्राइभर रहेका छन् ।

कास्कीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी चक्रबहादुर बुढाले भने विमानस्थलका कार्यरत सबै चिनियाँको अवस्था सामान्य रहेको दाबी गरे ।

‘उनीहरु चीनमै क्वारेन्टाइनमा बसेर आएको बताएपनि हामीले उनीहरुलाई अलग्गै राखेका छौं’, प्रजिअ बुढाले खबरहबसँग भने,‘ कोरोना या त्यससँग सम्बन्धित कुनैपनि लक्षण वा आशंकाले होइन, सावधानीका लागि मात्र राखिएको हो । उनीहरुमा कोरोनाको कुनै लक्षण छैन ।’

कोरोनाको परीक्षण नगरिएको भन्दै नेपाली कामदार डराएपछि काम नै प्रधावित भएको छ । आयोजना स्थलमा सोमबारसम्म स्थानीय प्रशासनको पहुँच पुगेको थिएन ।

विमानस्थल निमार्णका प्रोजेक्ट म्यानेजर विनेश मुनाकर्मीले चिनियाँ बिरामी परेको भन्ने हल्ला मात्र भएको बताए ।

‘सबै चीनको क्वारेन्टाइनमा बसेर हेल्थ सर्टिफिकेट लिएर आएका छन् । तरपनि उनीहरुलाई १० दिनका लागि कोठा बन्द गरेर क्वारेन्टाइम जसरी नै राखिएको छ’ मुनाकर्मीले खबरहबसँग भने,‘दिनको ३ पटक ज्वरो नाप लगाई स्वस्थ्य परीक्षण गरिएको छ । अहिलेसम्म केही समस्या देखिएको छैन ।’

कुनै समस्या देखिए अस्पताल भर्ना गर्ने उनले बताए ।

‘यदि समस्या देखिएमा हामीसँग प्रत्यक्ष समन्वयमा रहेका स्वास्थ्य निर्देशनालय र डब्लुएचओ सँगको सहकार्यमा तत्काल पोखरा अस्पताल भर्ना गर्छौं ’ उनले भने ।

मुनाकर्मीले सबै चिनियाँ स्वास्थ रहेको दाबी गरेपनि दुई जनामा भने ज्वरो देखिएको स्रोतको दाबी छ ।

गृहमन्त्रालयले चीनसहित पाँच देशका नागरिकलाई रोक लगाएको अघिल्लो दिन पोखरा बिमानस्थल निमार्णकालागि काम गर्ने चिनियाँहरु नेपाल भित्रिएका थिए ।

अध्यागमन स्रोतका अनुसार एक सय जनाभन्दा बढी पोखरा बिमानस्थलमा काम गर्ने चिनियाँहरु नेपाल भित्रिएका हुन् ।

उनीहरु नेपाल भित्रेको भोलिपल्टै गृह मन्त्रालयले मार्च ७ देखि मार्च ३१ सम्म लागू हुने गरी चीन, दक्षिण कोरिया, जापान, इरान र इटालीका नागरिकलाई अनअराइभल भिसामा रोक लगाएको थियो ।

कोरानाभाइसको संक्रमण अन्य देशमा पनि बढेसंगै मार्च १० देखि यूरोपेली देशहरु फ्रान्स, जर्मन र स्पेनलाई पनि अर्को सूचना जारी नभएसम्म अनअराइभल भिसा बन्द गरिएको छ ।

नेपाल भित्रिने विदेशीले आफूमा कोरोना भाइरसको संक्रमण नभएको पुष्टि गर्नुपर्ने समेत नियम लगाइएको छ । तर अध्यागमन र कास्की जिल्ला प्रशासनले उनीहरुको निरोगीताको प्रमाणपत्र हेरेको दाबी गरेपनि पोखरास्थित स्वास्थ्य संस्थानहरुले भने आफुहरुकोमा त्यस्तो प्रमाणपत्र आइनपुगेको बताए ।

सर्वोच्च अदालतले गत फागुन २९ गते कोरोना भाइरसको उद्गमस्थल चीनसहित भाइरसबाट उच्च संक्रमण रहेका देशहरुसंग रोकथामका लागि आवश्यक परे अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा समेत रोक लगाउन सरकारका नाममा परमादेश जारी गरेको छ ।

पोखरा क्षेत्रीय विमानस्थल निर्माणका लागि अधिकांस सामाग्री चीनबाटै ल्याइएको थियो भने अधिकांस कामदार पनि चिनियाँ नै छन् ।

२१ करोड ७० लाख डलर (२१ अर्ब ४७ करोड रुपैयाँ) लागत रहेको बिमानस्थल निमार्ण कार्य सन २०२१ जुलाइ १५ मा निर्माण सम्पन्न गरी नेपाल सरकारलाई हस्तान्तरण गर्नुपर्ने सम्झौता छ ।

चाइना सीएएमसी इन्जिनियरिङ र र नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणबीच ८ जेठ, ०७१ मा ठेक्का सम्झौता भएको थियो भने सरकारले १० कात्तिक ०७१ मा सम्झौतालाई स्वीकृत गरेको थियो ।

विमानस्थलको २०७३ वैशाख १ गते प्रमुख राजनीतिक दलका शीर्ष नेताहरुको उपस्थितिमा तत्कालिन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले शिलान्यास गरेका थिए ।

ऋणमा कुरा नमिलेपछि बिमानस्थल शिलन्यास भएको एक वर्षपछि मात्र सम्झौता भएको थियो । विमानस्थल निर्माणमा सबै चिनियाँ सीप र सामाग्री प्रयोग गर्ने सर्तमा चीनको एक्जिम बैंकले आयोजनाका लागि ऋण उपलब्ध गराएको थियो ।

विमानस्थलको लागत नेपालले सर्बेक्षण गरेको भन्दा निकै ठूलो र चिनियाँ ऋणका सर्तका कारण बिमानस्थल निमार्णको थालनीमा केही ढिलाई भएको थियो ।

विवाद लम्बिएपछि चिनियाँ पक्षले २५ प्रतिसत रकम अनुदान स्वरुप उपलब्ध गराउने निर्णय गरेको थियो । चीनले कर्जाको २५ प्रतिसत नेपाललाई अनुदान दिने र विमानस्थल संचालन भएपछि मात्र ऋण तिर्न शुरु गर्ने सम्झौता भएको थियो ।

अनुदानको २५ प्रतिशत बाहेकको रकम नेपालले वार्षिक दुई प्रतिशत व्याज तिनुपर्ने व्यबस्था छ । नेपालले चिनियाँ बैंकलाई २० वर्षको अवधिमा ऋण चुक्ता गरिसक्नुपर्ने सम्झौतामा उल्लेख छ । बिमानस्थल संचालन भएपछि नेपालल वर्षको दुई किस्ता ऋण भुक्तानी गर्दै जानु पर्नेछ ।

सम्झौतामा पूर्ण संचालनमा आएपछिपनि पोखरा विमानस्थलको आम्दानीले ऋण भुक्तानी गर्न असमर्थ भएमा नागरिक उड्ययन प्राधिकरणले अपुग रकम राख्नु पर्नेछ व्यवस्था छ ।