मेरो सुरक्षाको जिम्मा कसले लिने ? | Khabarhub Khabarhub

मेरो सुरक्षाको जिम्मा कसले लिने ?


१७ चैत्र २०७६, सोमबार  

पढ्न लाग्ने समय : 4 मिनेट


0
Shares
  • change font
  • change font
  • change font

कोरोना भाइरसको बारेमा धेरै भनिराख्नु आवश्यक छैन । नेपालीमात्र होइन, संसारका प्रत्येक व्यक्ति यसका ज्ञाता छन् । सोसल मिडियाले होस् अथवा नेपाल सरकारद्वारा जनहितमा जारी गरिएका सूचनाले, सबै नेपाली नागरिकलाई यसबारे ज्ञान अवश्य छ ।

कोरोनासँगको लडाइँ जित्न गाह्रो होला तर असम्भव होइन रहेछ । नेपाल सरकारद्वारा जारी गरिएको लकडाउन को विकल्प शायद अरू कुनै न होला । लकडाउनको सफल नतिजा यसको कार्यान्वयनको प्रभावकारितामा भर पर्ने कुरा हो ।

लकडाउन कार्यान्वयन र अनुगमन सरकारी संयन्त्रले गरेकै छन् । यो सबै कोभिड—१९ संक्रमण रोकथामको प्रयास हो । यदि साँच्चै धेरै नेपालीहरू यो रोगबाट संक्रमित भए भने त्यसपछिको अवस्थाको कल्पना हामीले गरेको छौ ? प्रश्न सजिलो छ तर जवाफ न कसैले आकलन गरेको होला न गर्न सक्छ ।

हिजोको दिन साधारण बिरामीहरू भर्ना हुन पालो कुर्नु पर्ने हाम्रो स्वास्थ्य व्यवस्थामा कोभिड—१९ को संक्रमण फैलिँदा सजिलै भर्ना पाउलान् त ? आइसीयु र भेन्टिलेटर सेवा नपाएर बिरामी मरेको आफ्नै आँखाले देखेका छौँ । आज हामीले जति ठूलो गफ गरे पनि कोभिड—१९ संक्रमपछिको सिंगो नेपालको स्वास्थ्य अवस्था कल्पना गर्न पनि कठिन हुनेछ ।

कोभिड—१९ को संक्रमण र अरू रोगमा धेरै फरक छ । कोभिड—१९ को संक्रमित बिरामीमा उपचार गर्ने स्वास्थ्यकर्मीहरू यतिधेरै मात्रामा स्वयं संक्रमित हुनु र सोही रोगबाट मर्नु शायद इतिहासको पहिलो उदाहरण होला । हुनत, उदाहरण राम्रो कामको दिइन्छ । कहिलेकाहीँ यस्ता अकल्पनीय घटनाले भविष्यको लागि राम्रै पाठ पढाउँछ ।

अरू संक्रमित राष्ट्रमा देखिएको तथ्यांक पनि हेरौं । विश्वव्यापीरूपमा फैलिएको कोरोना भाइरस संक्रमित हुनेको संख्या हालसम्म ७ लाख २१ हजार ३३० पुगेको छ भने सोही संक्रमण बाट मर्नेको संख्या ३३ हजार ९५६ छ । चीनबाट सुरु भएको संक्रमण, त्यहाँ संक्रमितको संख्या ८१ हजार ४३९ छ, जसमध्ये स्वास्थ्यकर्मीको संख्या ३ हजारभन्दा बढी छ । मृतकको कुल संख्या ३ हजार ३०० छ । मृतकमध्ये २२ जना स्वास्थ्यकर्मी छन् ।

स्वास्थ्यमा देखिएको यस आपतकालीन परिस्थितिमा कुनै पनि स्वास्थ्यकर्मी आफ्नो पेसाप्रतिको कर्तव्य तथा जिम्मेवारीबाट पन्छिन खोजेको छैन । पन्छिनु हुन्न । तर, आफ्नो सुरक्षा अनुभूति नभएसम्म प्रतिबद्ध भई काम गर्न पनि सहज छैन ।

इटालीमा ९७ हजार ६८९ संक्रमितमध्ये ६ हजारभन्दा बढी स्वास्थ्यकर्मी छन् । सोही संक्रमणबाट इटालीमा मृतक १० हजार ७७९ मा ४५ जना स्वास्थ्यकर्मी छन् । स्पेनमा कुल संक्रमित बिरामीमध्ये स्वास्थ्यकर्मीको संख्या १४५ छ ।

इरानको स्वास्थ्य मन्त्रालयबाट आएको जानकारी अनुसार १७० जना स्वास्थ्यकर्मीमा कोरोना संक्रमण देखिएको छ, जसमध्ये ४० जना उपचारमा संग्लन चिकित्सक र १३० जना स्वास्थ्य परिचारिका छन् । हालसम्म १५ जना स्वाथ्यकर्मीको मृत्यु भएको पुष्टि गरियो । इरानमा हालसम्म ३८ हजार ३०९ व्यक्तिमा कोरोना संक्रमण देखिएको छ । यीमध्ये २ हजार ३७८ जनाको मृत्यु भयो ।

फ्रान्सजस्तो सुविधा सम्पन्न स्वास्थ्य व्यवस्था भएको देशमा पनि हालसम्म कोरोनाको संक्रमणबाट ५ जना चिकित्सक को मृत्यु भइसकेको छ । फिलिपिन्समा कुल मृतक संख्या ५४ हुँदा उपचारमा संग्लन चिकित्सक ९ जना परेका छन् ।

पाकिस्तान, बंगलादेश र बेलायतमा पनि स्वास्थ्यकर्मीहरू कोरोनाबाट संक्रमित भएर मृत्यु भएको समाचार आएको छ । स्वास्थ्य व्यवस्थामा सबभन्दा अब्बल मानिएको संयुक्त राष्ट्र अमेरिकाको पनि अवस्था दयनीय छ ।

कोभिड—१९ ले हालसम्म देखाएका यी तथ्यहरू स्वास्थ्य सम्बन्धित चासो राख्न्ने प्रत्येक नागरिक, संघसंस्था, सरोकारवाला निकाय तथा सरकारले मनन गर्न जरुरी छ । स्वास्थ्य व्यवस्थामा अब्बल मानिएका राष्ट्रहरूमा उपचारमा संग्लन चिकित्सकहरू नै संक्रमित हुनु र ज्यान गुमाउनु पर्दा हाम्रो नेपालमा कस्तो परिस्थिति सिर्जना होला, सोच्दा पनि नि आङ सिरिङ्ग हुन्छ ।

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय, नेपाल मेडिकल काउन्सिल, नेपाल चिकित्सक संघ, नेपाल नर्सिङ संघ तथा अन्य सरोकारवाला संस्थाले आफूसँग सम्बन्धित स्वास्थ्यकर्मीको सुरक्षा व्यवस्था तुरुन्त गर्न र अनुगमन गर्न जरुरी देखिन्छ । यसो गर्न नसके नेपालको सिंगो स्वास्थ्य व्यवस्था अस्तव्यस्त हुनेछ ।

एक जना स्वास्थ्यकर्मी संक्रमित हुँदा, ऊसँग उपचारमा संग्लग्न अरू स्वास्थ्यकर्मी, उपचारका लागि अस्पतालमा आएका बिरामी, बिरामीका आफन्तजन तथा उसको परिवार र छरछिमेक सबै संक्रमणको उच्च जोखिममा हुन्छन् ।

भारतमा एकजना चिकित्सक संक्रमित हुँदा, उनीसँग सम्पर्कमा आएका सम्पूर्ण चिकित्सकलाई आइसोलेसनमा राख्नु परेको छ । स्वास्थ्यकर्मी आफैँ बिरामी हुँदा र मृत्युको संघारमा पुग्दा भोलिको दिनमा उपचारमा खटिने स्वास्थ्यकर्मीको अभाव हुन सक्छ । चीन, इटाली, अमेरिकाजस्ता सुविधा सम्पन्न राष्ट्रमा धेरैजसो स्वास्थ्यकर्मीहरू संक्रमित भई आइसोलेसनमा हुँदा स्वास्थ्यकर्मीको अभाव देखिन थालेको छ ।

यसै पनि नेपालमा स्वास्थ्यकर्मीहरू अपुग छन् । भोलि धेरैजसो चिकित्सक तथा स्वास्थ्यकर्मीहरू संक्रमित भई आइसोलेसनमा बस्नु प¥यो वा ज्यान गुमाउनु प¥यो भने स्वास्थ्यकर्मीको अभाव हुन सक्छ ।

उपचार मा संग्लन स्वास्थ्यकर्मीहरू आफैं संक्रमित हुनु र अकालमा मृत्यु हुनुको केही प्रमुख तथ्यहरू देखिएका छन् ।

एक, कोभिड—१९ बाट संक्रमित बिरामीको संख्या अनियन्त्रित तरिकाले बढ्नु । बिरामीको अधिक चापले स्वास्थ्यकर्मीलाई मात्र होइन सिंगो स्वास्थ्य व्यवस्थालाई अस्तव्यस्त पार्छ ।

दुई, संक्रमित बिरामीको उपचार गर्दा स्वास्थ्यकर्मीमा पर्ने नकारात्मक असर तथा रोगबाट संक्रमित हुने सम्भावना हुन्छ ।

तीन, अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डका सुरक्षाकवचको नलगाई उपचार गर्नु पर्ने बाध्यता ।

चार, संक्रमित बिरामीहरूको पहिचान समयमै नहुनु ।

पाँच, लामो समय काम गर्दा शरीरले आवश्यक आराम नपाउँदा संक्रमणको सम्भावना बढ्नु ।

छ, विगतमा आफूसँगै काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मी साथीहरू रोगबाट संक्रमित हुनु र मृत्यु हुँदाको पीडा र त्रास ।

स्वास्थ्यमा देखिएको यस आपतकालीन परिस्थितिमा कुनै पनि स्वास्थ्यकर्मी आफ्नो पेसाप्रतिको कर्तव्य तथा जिम्मेवारीबाट पन्छिन खोजेको छैन । पन्छिनु हुन्न । तर, आफ्नो सुरक्षा अनुभूति नभएसम्म प्रतिबद्ध भई काम गर्न पनि सहज छैन ।

तसर्थ नेपाल सरकार साँच्चै नेपालको स्वास्थ्य व्यवस्थाले प्रभावकारी तथा परिणाममुखी तरिकाले काम गरोस् भन्ने चाहन्छ भने अविलम्ब स्वास्थ्यकर्मीको सुरक्षाको व्यवस्था गर्नु पर्छ । अन्यथा यसको परिणामले नेपालको स्वास्थ्य व्यवस्थालाई दीर्घकलसम्म धराशायी पार्न सक्छ ।

स्वास्थ्यकर्मीहरूले उच्च मनोबलका साथ कोरोना संक्रमित बिरामीहरूको उपचार गर्न सुरक्षासम्बन्धी अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड तुरुन्त कार्यान्वयन गर्नु पर्छ । स्वास्थ्यकर्मीको हकहितका लागि स्थापित संघसंस्थाहरूले अनुगमन गर्नु पर्छ ।

(प्रस्तुत तथ्यांकहरू यो लेख तयार पर्दासम्म इन्टरनेटमा उपलब्ध रिपोर्टमा आधारित छन्)

(डा.साह मेडिकल अंकोलोजिस्ट (क्यान्सररोग विशेषज्ञ) र डा. कार्की नाक, कान, घाँटी क्यान्सर रोग विशेषज्ञ हुन् । दुवै जना बीपी कोइराला मेमोरिअल क्यान्सर अस्पताल, भरतपुर, चितवनमा कार्यरत छन् । डा. कार्की नेपाल चिकित्सक संघका उपाध्यक्ष पनि हुन् ।)

प्रकाशित मिति : १७ चैत्र २०७६, सोमबार  ९ : ३९ बजे

अरुण नदीमा पूजा गर्ने क्रममा एक जना बेपत्ता

किमाथाङ्का – सङ्खुवासभाको चैनपुर नगरपालिका–११ खहरेस्थित अरुण नदीमा पूजा गर्ने

इराकमा भएको हवाई आक्रमणमा पाँच जना आइएस लडाकुको मृत्यु

एजेन्सी – इराकको उत्तरी प्रान्त किर्कुकमा गरिएको  हवाई आक्रमणमा इस्लामिक

काठमाडौँका विभिन्न ठाउँमा तीन जनाको शव भेटियो

काठमाडौं – काठमाडौँका विभिन्न क्षेत्रमा आजमात्रै तीन जना मृत भेटिएका

कञ्चनपुरको कलुवापुरमा बस दुर्घटना, ३१ जना घाइते

दोधारा चादनी– पूर्वपश्चिम राजमार्गअन्तर्गत कञ्चनपुरको शुक्लाफाँटा नगरपालिका–११ स्थित कलुवापुरमा यात्रुबाहक

गाजामा भएको इजरायली हमलामा १९ जनाको मृत्यु

एजेन्सी – गाजामा शनिबार भएको इजरायली हमलामा छ बालबालिकासहित १९