क्यान्सर एक प्रकारको प्राणघातक रोग हो । यसबाट पीडित बिरामीको संख्या दिनानुदिन बढ्दो छ । तर प्राणघातक भन्दैमा यसको उपचार नै सम्भव छैन भन्ने हुँदैन ।

क्यान्सरको उपचार सम्भव छ । तर सुरुवाती चरणमा मात्र । तसर्थ क्यान्सरको लक्षण समयमै थाहा पाउन जरुरी छ ।

यस्ता छ क्यान्सरका लक्षणहरु :
१. स्तनमा परिवर्तन
स्तन क्यान्सर महिलामा मात्र नभई पुरुषमा पनि हुन सक्छ । यसका लक्षणमा स्तनमा गाँठो आउनु, निप्पलको रंगमा परिवर्तन हुनु, निप्पल चिलाउनु, निप्पलभित्र गाढिनु लगायत छन् । तर यति हुदैमा स्तन क्यान्सर भएको नहुन पनि सक्छ । त्यसैले डाक्टरको परामर्श लिनु राम्रो हुन्छ ।

२. दिसा पिसाबमा रगत आउनु
दिसा वा पिसाब गर्दा रगत निस्कियो भने किड्नी वा पिसाबको थैलीमा क्यान्सरको संकेत हुन सक्छ । यस अलावा लामो समयसम्म कब्जियत, डायरिया वा अधिक दिसा भएमा कोलोन क्यान्सरको लक्षण हुन सक्छ ।

३. तौल अचानक घट्नु
बिना कुनै कारण अचानक धेरै तौल घटेमा अन्नाशय, फोक्सोका वा पेटको क्यान्सर हुनसक्छ ।

४. मुखमा कत्ला आउनु
यदि अनुहारमा आएको कत्ला दुई साताभन्दा बढि समयसम्म रहि रहेमा, आवाजमा परिवर्तन आएमा, निल्नमा समस्या भएमा, मुखभित्र सेतो वा रातो रंगको निसान देखिएमा मुखको क्यान्सर हुनसक्छ ।

५. ज्वरो
लामो अवधीसम्म ज्वरो ठिक नभएमा ब्लड क्यान्सरको सुरुवाती लक्षण हुन सक्छ ।

६. रुघा
एक महिनाभन्दा लामो समयसम्म लगातार खोकि लाग्यो, खोक्दा रगत आयो, सास फेर्न ग्राहो भयो भने क्यान्सरको लक्षण हुन सक्छ ।

७. दुखाई
बिना कुनै कारण एक महिना वा सोभन्दा बढि समयसम्म दुखाई रहेमा हड्डी, ब्रेन वा अन्य क्यान्सरको संकेत हुन सक्छ ।

८. टाउको दुखाई
लगातारको टाउको दुखाइ ब्रेन टय्ूमरको लक्षण हुन सक्छ । जबकि कोलोन, रेक्टम वा ओवरीमा क्यान्सरका कारण पिठ्यूमा दुखाई हुन्छ । लंग क्यान्सरबाट पिडित केही रोगीमा छातिमा दुखाई हुन्छ ।

९. थकान
बिना परीश्रम थकाईको महसुस हुन्छ भने ब्लड क्यान्सरको लक्षण हुन सक्छ ।

१०. रक्तश्राव
महिलामा महिनावारीका अलाव रगत आएमा कार्विनल क्यान्सरको संकेत हुन सक्छ । मासिक धर्मका दौरान सामान्यभन्दा अत्यधिक रक्तश्राव भयो भने यो चिन्ताको विषय हुन्छ ।

११. पेट फुल्नु
लगातार दुई हप्ताभन्दा बढि समयसम्म पेट फुलिरह्यो, रगत आयो, वा तौल कम भयो भने ओवेरियन क्यान्सरको संकेत हुन सक्छ ।

१२. अन्डकोष सुन्निनु
पुरुषको अन्डकोषमा गाँठो, सुन्निएको, दुखाई वा कुनै प्रकारको अन्य बदलाव वा समस्या आएमा टेस्टिकुलर क्यान्सर हुन सक्छ ।

१३. पिसाबमा समस्या
पिसाब फेर्न समस्या, लगातार पिसाब आउनु जस्ता समस्या उत्पन्न भए प्रोस्टेट क्यान्सरको सुरुवाती संकेत पनि हुन सक्छ ।

१४. निल्नमा समस्या
मुख वा गलाको क्यान्सरका कारणले गला सुक्दा वा सुन्निदा खाना खान र पानी पिउन समस्या हुन्छ ।

१५. मुसा वा कोठी
कोठी वा मुसाको रंग वा आकारमा अचानक परिवर्तन आएमा छालाको क्यान्सर हुन सक्छ । यसका साथै छाला कालो वा पहेँलो हुनु, चिलाउनु वा एकदमै छिटो कपाल बढ्नु पनि क्यान्सरको लक्षण हुन सक्छ ।

१६. भोक नलाग्नु
लामो समयसम्म भोकै रहदा पनि भोक लागेन र पेट हमेशा भरिएको महसुस भइरह्यो भने ओवेरियन क्यान्सरको लक्षण हुन सक्छ ।

१७. नङमा परिवर्तन
नङमा कालो वा खैरो धब्बाले स्किन क्यान्सरलाई संकेत गर्छ । यसै प्रकारले नङको अन्तिम सिरा ठूलो हुनुले लंग क्यान्सरलाई संकेत गर्छ ।

१८. अनुहार सुन्निनु
अनुहार सुन्निए, रातो भए फोक्सोको क्यान्सर हुन सक्छ ।

१९. मुखभित्र दाग
मुखभित्र वा जिभ्रोमा सेतो दाग भएमा मुखको क्यान्सर हुन सक्छ । यो धुम्रपान वा सुर्तिको सेवनले गर्दा हुने गर्दछ ।

२०. असामान्य बदलाव
यी बाहेक शरीरमा अन्य कुनै प्रकारको बदलाव अचानक आएमा वा असामान्य लागेमा त्यो पनि क्यान्सरका लक्षण हुनसक्छ ।