क्यान्सर भन्ने वित्तिकै हाम्रो मुटु ढक्क फुल्छ । आफूलाई क्यान्सर लागेके थाह हुने वित्तिकै जो कोही पनि व्यक्ति छाङ्गाबाट खसे जस्तो हुन्छ । डर र त्रासले उसलाई सताउछ ।

संसारमा प्रत्येक वर्ष यो रोगका कारणले ९६ लाख मानिसहरूको मृत्यु हुने गरेको छ जसमध्ये ७० प्रतिशत मान्छेहरू निम्न र मध्यम आमदानी भएका देशहरूका बासिन्दाहरू हुन् ।

आज हरेक छैठौँ व्यक्तिको मृत्यु क्यान्सरको कारणले हुने गरेको छ । संसारमा यति धेरै मानिसहरू मर्ने प्रमुख रोगको कारण भने हाम्रो आनिबानी र खानपानसंग सम्बन्धित छ । हामीले जानी–जानी वा नजानीकन खाइरहेको खानेकुराहरूले त कतै क्यान्सर लागिरहेको त छैन ? आउनुहोस हामी पनि जानौँ यी क्यान्सर कारक केही खानेकुराहरू-

१. सेकुवा र रातो मासु : जनावरको फल मासुलाई आगोमा सेकाएर वा घाममा सुकाएर पछिसम्म खान मिल्ने गरि संरक्षण गरेर राखिएको खाने कुरालाई सेकुवा भनिन्छ । सेकुवा मुख्य रूपमा रातो मासु बाट बनाइन्छ । रातो मासुलाई सेकुवा बनाउने क्रममा पोल्दा, तेलमा तारदा, घाममा सुकाउँदा वा प्रशोधन गर्दा धेरै प्रकारका क्यान्सर कारक तत्वहरू (कार्सिनोजीन) उत्पादन हुने हुँदा सेकुवा स्वास्थ्यका लागि राम्रो खाने कुरा हैन । यस्तै धुवाँमा सेकाएको सुकुटी, तेलमा तारेको तास, सेकुवा र मासु प्रशोधन गरेर रसायन मिसाइ बनाइएका परिकारहरू क्यान्सर रोगका प्रमूख कारणहरूमा पर्दछन् । यस्तै सेकुवा बनाउने क्रममा मासुलाई ग्यास वा दाउरामा पोल्दा हाइड्रोकार्बन उत्पन्न हुने हुँदा हाइड्रोकार्बनले पेट, आन्द्रा र छालामा क्यान्सर हुन सक्छ । मासुलाई आगोको ज्वाला र धुवाको मुस्लोमा सिधै सेकाउँदा यसभित्रको गुलियो पदार्थ र प्रोटिन उच्चतापक्रले गर्दा परिवर्तित भई एक्रिल्यामाइड्स उत्पन्न गर्छ जुन क्यान्सर रोग गराउन सहयोगी हुन्छ । एक्रिल्यामाइड्स क्यान्सर कारक यौगीक हो ।

२. जङ्कफूडः  हामीले मिठो मानि–मानि खाने गरेको जङ्कफूड एवं प्रशोधित खानेकुराहरूके सेवनलाई पनि क्यान्सर कारक खाने कुरा मानिएको छ । जङ्कफूड एवं प्रशोधित खानेकुराहरूमा उच्च मात्रामा नुन, चिनी र तेल हालिएको हुँदा उच्च मात्रामा प्रशोधित खानेकुराको सेवनले क्यान्सर हुन सक्छ। यसैगरी अन्तर्राष्ट्रिय क्यान्सर अनुसन्धान संघका अनुसार मासुलाई प्रशोधन गरेर बनाईएको जङ्कफूडमा हालिएको प्रशोधित मासुलाई क्यान्सर कारक मानेको छ भने अलु, चामल वा प्रशोधित गहूँको पिठो
(मैदा)लाई तेल वा ध्यूमा तारेर बनाइएको खाने कुराहरू पनि उच्च क्यान्सर कारक खानेकुरा हुन् । यी खानेकुराहरूमा उच्च् मात्रामा चिनी, सोडा, सुगन्घकारक तत्वहरू कृतिम रंग, तेल अदि चिजहरू हाल्ने गरिन्छ ।  उच्च तापमा पकाइएको हुनाले खानेकुरामा धरै ईन्फ्लामेटरी योगीक हरू छन । यसमा अलावा जङ्कफूडके पौष्टिक मुल्य पनि अत्यन्त न्यून हुन्छ । रेशा र चोकरको मात्रा त हुँदै हुँदैन । यसर्थ जङ्कफूड खादाँ क्यान्सरको उच्च जोखिम रहन्छ ।

३.रक्सी: अन्तर्राष्ट्रिय क्यान्सर अनुसन्धान एजेन्सीले  रक्सीलाई समूह-१ को क्यान्सर कारक तत्वमा वर्गीकृत गरेको छ । यसको मतलब के हो भने रक्सीले मानिसमा क्यान्सर गराउदछ भनेर यथेष्ट प्रमाणहरू जुटिसकेको छ। रक्सीको सेवनले विशेष गरेर मुख, घाँटी, अन्न नली स्तन, कलेजो, पेट र ठूलोआन्द्राको क्यान्सर हुने गर्दछ।

४.केल्डड्रिङ्कस एवं चिनी हालिएका खानेकुराः उच्च मात्रामा चिनीको सेवन क्यान्सरको कारण हो । उच्च मात्रामा चिनी हालिएको, रेशा र चोकर निकालिएको कम पौष्टिक मुल्यको प्रशोधित खानेकुराहरू को क्यान्सर संग गहन सम्बन्ध छ । अनुशन्धानहरूले प्रकाशित पारे अनुरूप रक्त ग्लूकोजलाई ह्वात्तै बढाउने खालका खानेकुराहरूले पेट, ठूलो आन्द्रा र स्तनलगायत अन्य धरै प्रकारका क्यान्सरहरूको जोखिम बढाउँदछ । चिनी हालिएको खानेकुरा खाइरहदा रगतमा ग्लूकोज र ईन्सुलिन दुबै बढ्दछ। उच्च रक्त ईन्सुलिनले कोषहरूको अनियन्त्रित बृद्धिलाई सहायता गर्नुको साथै ईन्फ्लामेसनलाई समेत बढाउँदछ।

५. तेलमा तारेका खानेकुराः खानेकुराहरूमा पोषक तत्वहरू मौजुद हुन्छन् । यी पोषक तत्वहरू सूक्ष्म पोषकतत्व र स्थुल पोषक तत्व गरेर दुई प्रकारका छन । खानेकुरालाई तेलमा तारदा तेलको उच्च तापले खानामा विद्यमान धेरै पौष्टिक तत्वहरू नष्ट गरिदिन्छ । हामीले खाने वनस्पती तेलहरूको क्वाथनाङ्क (उम्लिने)२५० डिग्री सेल्सियस देखि ३०० डिग्री सेल्सियसबीचको  छ भने अझ धेरै बेर सम्म तेलमा तारदा यो ताप अझै बढ्दछ फलतः उच्च तापक्रमका कारण खानेकुराहरूका धेरै पौष्टिक तत्वहरू नष्ट भएर जन्छन् । यसो हुँदा खानेकुरा कम पौष्टिक हुन पुग्दछन । यसका अलावा उच्च तापकै कारणले हेटेरो साईक्लिन अमाईन र एडभान्स ग्लाईकेसन ईण्ड प्रोडक्ट जस्ता रसायनहरू निस्कने गर्दछन् । यी यौगिकहरूको उत्पादन धेरैमात्रामा भयो भने शरीरमा ईफ्लामेसन र क्यान्सरको जोखिम उच्च हुन्छ ।

 लेखक भरतपुर–१ वागीश्वरी स्थित योगी नरहरिनाथ योग तथा प्रकृतिक चिकित्सालयका मेडिकल डाइरेक्टर हुन् ।