काठमाडौँ– शक्ति राष्ट्रहरू अबको तीन सातामा आयोजना हुने ओलम्पिक खेलकुदको तयारीमा कम्मर कसेर लागेका छन् । सबै देशले छनोट चरण सकेर खेलाडी टुङ्गो लगाएका छन् । ओलम्पिक खेलकुदको इतिहासमा पकड जमाउँदै आएको अमेरिकाका लागि यसपटकको ओलम्पिक निकै फरक हुनसक्ने देखिएको छ ।

कोभिड महामारीका कारण एक वर्ष धकेलिएको यो ओलम्पिकको पौडीतर्फका प्रतिस्पर्धामा अमेरिकाको पुरानो पकड फुस्कन सक्ने देखिएको छ । अर्को महत्वपूर्ण खेल एथलेटिक्समा भने अमेरिकी टोली झन् उत्कृष्ट लयमा आउन सक्नेछ । अमेरिकाको एथ्लेटिक्स छनोट गत साता सकियो । छनोटमा पुरुष सट पुटमा क्यान क्रुजर र महिला ४०० मिटर हर्डल्समा सिड्नी म्यागगालनले विश्व कीर्तिमान बनाए ।

युसेन बोल्ट युगको अन्त्यपछि पुरुषको स्प्रिन्ट स्पर्धामा अमेरिकाले पुरानो पकड र दबदबा फर्काएको छ । विगतका ओलम्पिकमा फिल्डमा कमजोर देखिने अमेरिकाका केही खेलाडीहरू उत्कृष्ट लयमा छन् । महिला ह्यामर थ्रोमा अमेरिका क्लीन स्वीपको लक्ष्यमा छ । महिला ४०० मिटर हर्डल्समा पनि क्लीन स्वीपकै लक्ष्य छ ।

हर्डल्सकी पूर्व विश्वकीर्तिमानधारी डालिया मुहम्मद कोभिड संक्रमण र त्यसपछिको चोटको कारण लामो समय मैदान बाहिर थिइन् । यस पटकको छनोट उनको चोटपछिको तेस्रो स्पर्धा थियो । यसमा उनले विश्व बरियताको दोस्रो स्थानमा आफूलाई उभ्याइन् । ओलम्पिकमा पनि म्याकगालन र मुहम्मदका बीचमा स्वर्ण पदकका लागि प्रतिस्पर्धा हुने अनुमान छ । तेस्रो अमेरिकी धाविकाले कास्य पदक जिते क्लीन स्वीप हुने आशा अमेरिकी वृत्तको छ ।

ओलम्पिकमा पुरुष सट पुटमा पनि अमेरिकाको स्वर्ण र रजत जित्ने लक्ष्य छ । घरेलु छनोटमा अमेरिकीहरू यस्तो लयमा देखिए कि एकै दिन सात वटा स्पर्धामा छनोट कीर्तिमान भङ्ग भए । जुनियर विश्व कीर्तिमान र विश्व कीर्तिमान पनि छनोटको अन्तिम दिन भङ्ग भए ।

ह्यामर थ्रोमा अमेरिकी डाना प्राइसले ८० दमलव ३१ दूरी फ्याँकिन् । यो पोल्यान्डकी लोडर ज्याकको विश्व कीर्तिमान पछिको दोस्रो उत्कृष्ट प्रदर्शन तथा सन् २०१७ यताको सबैभन्दा उत्कृष्ट थ्रो हो ।

यसै छनोट चरणमा अमेरिकाका एरियन निङटनले पनि जुनियर विश्व कीर्तिमान बनाएका छन् । उनले विश्व खेलकुदका महान् खेलाडी युसेन बोल्टको कीर्तिमान भङ्ग गरेर १९ दशमलव ८४ सेकेन्डको नयाँ कीर्तिमान बनाएका हुन् । गत साता २२ वटा छनोट खेलमा पनि कीर्तिमान कायम भयो ।

महिला २०० मिटरमा गेबी थोमसले २१ दशमलव ६१ सेकेन्डका साथ आफूलाई ओलम्पिकको दाबेदार बनाइन् । सुडानी आप्रवासी बाबुआमाकी छोरी एथेन मु १ मिनेट ५६ दशमलव ०७ सेकेन्डमा ८०० मिटरमा पहिलो भइन् । यो प्रदर्शन वर्षको उत्कृष्ट र अमेरिकाको दोस्रो उत्कृष्ट हो ।

आसन्न ओलम्पिकमा अमेरिकाका तीन खेलाडी पदक जित्न लायक देखिएका छन् । गत विश्व च्याम्पियनसिपमा रजत र कास्य विजेता खेलाडी पनि यस टोलीमा समावेश छन् ।

सय मिटरकी धाविका साकारी रिचर्डसनले आफू छनोट भएपछि ओलम्पिकका पुरानो विश्व कीर्तिमान भङ्ग हुने प्रतिक्रिया दिइन् । परन्तु उनको डोपिङ स्क्यान्डलले सहभागिता अनिश्चित छ ।

दुई सय मिटर पुरुषमा विश्व च्याम्पियन नोह लोयस्ल पुरानै लयमा फर्केका छन् । उनले छनोट चरणमा १९ दशमलव ७४ सेकेन्डमा यस वर्षको द्रुत दौड गरे । यस स्पर्धामा पनि अमेरिकी लक्ष्य क्लीन स्वीप हो ।

पुरुषको सयदेखि ४ सय मिटरसम्म अमेरिकीहरूको दबदबा रहनेछ, ८ सय मिटरमा सन् २०१६ का ओलम्पिक कास्य विजेता क्लायन्ट मर्फी लयमा फर्केका छन् । उनले अमेरिकी छनोटमा १ मिनेट ४३ दशमलव १७ सेकेन्डमा दौड पूरा गरे । यो पनि वर्षको उत्कृष्ट दौड हो ।

हर्डल्सको सय मिटरमा अमेरिकी धाविका केन्द्रा ह्यारिसनका लागि यो ओलम्पिक महत्वपूर्ण हुनेछ । पहिलो ओलम्पिक सहभागिताको क्रममा रहेकी केन्द्राका लागि उपाधिमा प्युरेटीकाकी जस्मिन कमाचो बाधा हुन सक्छिन् । यस वर्ष कमाचोले १२ दशमलव ३२ सेकेन्डमा दौड पूरा गरेकी छन् । केन्द्रा १२.४७ सेकेन्डमा छिन् ।

यसै वर्ष केन्द्राभन्दा छिटो दौडेकी टोनिया मार्सल अमेरिकी छनोटमा चौथो स्थानमा सीमित भइन् । एक स्पर्धामा एक देशले अधिकतम तीन जना छनोट गर्न सक्ने भएकाले मार्सलले यस पटकको ओलम्पिक गुमाएकी छन् ।

पुरुष ११० मिटर हर्डल्समा विश्वविजेता ग्रान्ड होलवेले छनोटको सेमिफाइनलमा १२ दशमलव ८१ सेकेन्डमा दौड पूरा गरे । उता जमैकाको छनोटमा ओमर म्याकलोयडले १३ दशमलव ०१ सेकेन्डमा पूरा गरे । यी दुईको प्रतिस्पर्धा हुनसक्ने र होलवे बलियो हुने अनुमान छ । यस स्पर्धामा १२ दशमलव ८० सेकेन्डको विश्वकीर्तिमान ओलम्पिकमा भङ्ग हुने अनुमान छ ।

राजनीतिमा झैँ खेलमा पनि शक्ति राष्ट्रकै प्रतिस्पर्धा चल्छ । पाँच वर्षको अन्तरालमा हुन लागेको ओलम्पिक महोत्सवका धेरै विशेषता हुनेछन् । बोल्ट युगपछिको पहिलो ओलम्पिकमा स्प्रिन्ट स्पर्धामा अमेरिकाको पकड मुख्य चासोको विषय हुनेछ ।

ओलम्पिक खेलकुदमा एथलेटिक्सको स्प्रिन्ट स्पर्धामा अमेरिकाको दबदबा थियो । अनेक कालखण्डमा धावकहरूले उक्त उत्कृष्ट प्रदर्शनलाई निरन्तरता दिए, सन् ८० को दशकमा कार्ल लुइस होऊन् वा सन् ९० को दशकका माइकल जोन्सन । जोन्सनले एटलान्टा ओलम्पिकमा २०० र ४०० मिटरमा स्वर्ण जितेर एउटै ओलम्पिकमा यी दुवै स्पर्धामा स्वर्ण जित्ने कीर्तिमान पनि बनाएका थिए ।

महिलातर्फको अमेरिकी प्रदर्शन पनि सनसनीपूर्ण नै छ । वर्तमान पुस्ताले फ्लोरेन्स गिफ्थ जोयनर र उनको समयको पिक फर्म सधैँ सम्झन्छ । जोयनरले सय मिटरमा राखेको १० दशमलव ४९ सेकेन्ड र २०० मिटरमा राखेको २१ दशमलव ३४ सेकेन्डको कीर्तिमान भङ्ग भएको छैन ।

जोयनर युगपछि पनि अमेरिकाको त्यो साख सन् २००४ सम्म कायम थियो तर बेइजिङ ओलम्पिकमा जमैकाका सामु अमेरिका निरीह साबित भयो । महिला र पुरुषको छोटो दूरीको दौडको फाइनलमा पहेँलो जर्सीधारीको दबदबा लामो समय रहेको थियो । लन्डन ओलम्पिकदेखि महिला स्पर्धामा यो क्रम रोकिए पनि पुरुष स्पर्धामा अमेरिका जमैकाभन्दा अब्बल रहँदै आएको थियो ।

पुरुष जम्प स्पर्धामा भने सन् २०१९ को दोहाको विश्वच्याम्पियनसिप भन्दा आसन्न ओलम्पिकमा अमेरिका कमजोर रहेको छ । दोहामा पोल भोल्टमा स्वर्ण पदक जितेको अमेरिकाले ट्रिपल जम्पमा स्वर्ण र रजत तथा लङ जम्पमा रजत जितेको थियो ।

अहिले पोल भोल्टमा स्वीडेनका विश्व कीर्तिमानधारी अर्मान डुप्लान्ट्स उत्कृष्ट लयमा छन् । उनले ६ दशमलव १० मिटरको उचाइ यसै वर्ष उफ्रे । उनी स्वाभाविक रूपमा ओलम्पिकमा पनि स्वर्ण पदकको दाबेदार हुन् । विश्वच्याम्पियन साम कान्डरिक्स भने खराब लयमा छन् ।

ट्रिपल जम्पमा विश्वच्याम्पियन क्रिस्चियन टेलर अहिले टोलीमा छैनन् । विश्वच्याम्पियनसिपका उपविजेता विल क्लाय पनि राम्रो लयमा छैनन् । यो स्पर्धामा अहिलेको फर्म हेर्दा अमेरिकाले पदक जित्नु कठिन मानिएको छ ।

सोही विश्वच्याम्पियनसिपमा लङ जम्पमा रजत विजेता जेफ हेन्डरसन पनि यो टोलीमा छैनन् । हाइ जम्प र लङ जम्प दुवैमा जुभाउगन ह्यारिसन विश्व बरियतामा दोस्रो छन् । उनको एकपछि अर्को प्रगतिका कारण उनी पदकको स्वाभाविक दाबेदार मानिएका छन् । उनका लागि ओलम्पिकमा हाइ जम्पमा रुसका आइया इभानसक र लङ जम्पमा ग्रीसका माटियाडिस टेन्टेनल्गाउन चुनौती हुनेछन् ।

गत विश्वच्याम्पियनसिपसम्म कमजोर रहेको अमेरिकाको महिला सट पुट सुधारिएको त छ परन्तु स्वर्ण पदकका लागि चीनकी लीजाओ गङ मुख्य चुनौतीका रूपमा छिन् । यस वर्ष पनि गङ शीर्ष बरियातामा छिन् । अमेरिकाकी जेसिका राम्सी र राभने साउन्डर्सले उनीसँग प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् ।

डिस्कस थ्रोमा पनि अमेरिका कमजोर थियो । यस पटक मारिया अलमानबाट अमेरिकी टोलीले धेरै आशा गरेको छ । उनका लागि जोर्डेन भान क्लीनकेल र विश्व विजेता याइमी पिरेज चुनौतीको रूपमा छन् । पहिलेदेखि कमजोर रहेको महिला ज्याभलिन थ्रोमा अहिले पनि अमेरिकालाई न्युनतम पदकको आशा छ ।

महिला हाई जम्पमा अमेरिकाको आशा भास्ती चुनिङमबाट पलाएको छ । उनी अहिले शीर्ष बरियतामा छिन् । पोल भोल्टमा स्यान्डी मोरिस राम्रो लयमा नहुनुले क्याटी नागोटी शीर्ष बरियतामा छिन् । उनका लागि विश्वच्याम्पियन एन्जेलीका सेडरोभा मुख्य चुनौती हुन् ।

महिला लङ जम्पमा टारा डेभिस र ब्रिट्नी रेसी बरियताको दोस्रो र तेस्रो स्थानमा छन् । उनीहरूका लागि नाइजेरियाकी एसे ब्रुम चुनौती बन्ने अनुमान छ । ट्रिपल जम्पमा अमेरिकी आशा अझै कमजोर छ ।

पाँच वर्षको अन्तरालमा हुन लागेको ओलम्पिक महोत्सवका धेरै विशेषता हुनेछन् । बोल्ट युगपछिको पहिलो ओलम्पिकमा स्प्रिन्ट स्पर्धामा अमेरिकाको पकड मुख्य चासोको विषय हुनेछ ।

–एजेन्सीहरूको सहयोगमा