मानिसले सामना गर्नु परेका थुप्रै ठूला चेतावनी मध्येको एउटा जलवायु परिवर्तन पनि हो । गएका केही सातमा मात्रै संसारभर डढेलोको समस्या देखिए ।

अमेरिकी शहरमा क्रुर तातो हावाले विध्वंश मच्चायो । बाढीले युरोप र एसियामा समेत गरी सयौँको ज्यान लियो । जलवायु परिवर्तनको असर अझै देखिँदै छ । जलवायु परिवर्तनका असरहरू दुःखदरूपमा देखा पर्दैछन् । यी चरम दुर्घटनाहरू झन् खराब हुनेछन् ।

सार्थक बनाउन मापनयोग्य प्रगति एउटा स्मारकजस्तो काम हो । ग्रह र भावी पुस्ताका खातिर यहाँ सक्रिय रहेका सबै व्यवसायी र पेसाकर्मी जलवायु परिवर्तनका विरुद्धमा लड्नका लागि कदम चाल्न र तत्काल सक्रिय हुन अति आवश्यक रहेको छ ।

यो यसरी गर्न सकिन्छ :

आफ्नै उत्सर्जन घटाएर

भर्खरैको ‘जी सेभेन’ सम्मलेनमा संसारका नेताहरूले ऊर्जा संक्रमणमा आफूलाई केन्द्रित गर्दै प्रदूषणरहित ऊर्जा मात्र उत्पादन गर्ने र जलवायु परिवर्तनका बारेमा विगतमा भन्दा प्रभावकारी कदम चाल्ने प्रतिज्ञा गरे । अन्य विषयमा, उनीहरूले सन् २०५० सम्ममा शून्य कार्बन उत्सर्जनको कुरामा प्रतिबद्धता जनाए, सन् २०३० सम्ममा हालको उत्सर्जन आधा बनाउने तथा सन् २०३० सम्ममा जमिन र महासागर कमसेकम ३० प्रतिशत संरक्षण गर्नेमा प्रतिबद्धता जनाए ।

व्यवसायी समुदायले संसाभरिका सरकारले तय गरेको लक्ष्य पूरा गर्न आफैँले गर्ने काममा ध्यान दिएर उत्सर्जन घटाउन जरुरी छ ।

सत प्रतिशत नवीकरणीय ऊर्जामा प्रतिबद्धता जनाउँदै सयौँ कम्पनीहरूले यसका लागि पहिलो कदम चालिसकेका छन् । धेरै संख्यामा कम्पनीहरू आफ्नो लक्ष्यमा शतप्रतिशत नै सफल हुँदै छन् । यसका लागि प्राविधिक क्षेत्रले यो चरणको विशेष नेतृत्व लिएको छ । थप धेरै, त्यहाँ पुग्न विज्ञानमा आधारित योजना तयार गरेको छ ।

जोखिम प्रकट गरेर, स्तरीय मानक अपनाएर

कम्पनीहरूले जलवायु परिवर्तनले ल्याउन सक्ने जोखिमका बारे विश्लेषण गर्नुपर्छ र यो सूचना सार्वजनिक रूपमै जानकारी दिनुपर्छ । जोखिम बढाउने र घटाउने तत्व बुझ्न विश्व पुँजी बजारसँग उच्च गुणस्तरको स्थायी र तुलनायोग्य डाटाहरू आवश्यक छ । प्रभावकारी ढङ्गले पुँजीको बाँडफाँड र वित्तीय संक्रमण बढी लचिलो तथा कम कार्बन युक्त अर्थतन्त्र बनाउन सकिन्छ ।

वित्तीय बजारमा सही सूचना प्रवाह गर्दै हामीले मुद्राको तरलतालाई विश्वस्त बनाउन सक्छौँ, जहाँ यसले लचिलोपनलाई बढवा दिन र उत्सर्जनमा संसारभर अङ्कुश लगाउन जरुरी छ ।

संसारलाई सँगै बसेर नियाल्दा कोभिड–१९ विरुद्धको लडाइ प्रेरणाका लागि कम्ती थिएन । तर, जब समुदाय महामारीबाट ठिक भएर आए, कुनै काम गर्ने सवालमा उनीहरू पहिले गरेको भन्दा फरक भएनन् ।

यसको मतलब कम्पनीले दीर्घकालीन रुपमा जलवायु सम्बन्धित जोखिम हेरेर व्यवसाय गर्ने क्रममा उच्च मूल्य दर उजागर गर्ने छन् । जलवायुका कारणले आउने समस्या समाधान भएसँगै पुँजी सस्तो हुँदै जानेछ । हामीले यो दृश्य अहिले नै देखिसकेका छौँ ।

एक छिनलाई उदाहरण हेरौँ, नयाँ कोइला खानीको योजना बनाउने खानी कम्पनीले हताहत बिमाको व्यवस्था गर्दैन वा कुनै सम्पत्तिको प्रस्ताव गर्दैन । त्यो कालो ढुङ्गाको लगानी निश्चित सीमामा हुन्छ, जसले वातावरणको जोखिम बढाउँछ ।

जलवायु परिवर्तनको प्रभावका बारेको रिपोर्टलाई बढवा दिने, त्यसता व्यवसायबाट म प्रोत्साहित छु र विश्व आर्थिक मञ्चको सरोकारवाला ‘स्याप्टलिज्म मेट्रिक्स’ जस्ताबाट पहल लिँदै पारदर्शी र उत्तरदायित्व बढाउन चाहन्छु । यसबाट वातावरणीय, सामाजिक र शासन ( ईएसजी) खुलासा गर्न कम्पनीले रिपोर्ट तयार गर्न सक्ने छन् ।

जी सेभेनको अहिलेको जलवायु प्रतिवेदनको मापदण्ड स्वीकार गर्ने प्रतिज्ञा गरेकाले अहिलेको अवस्थामा वातावरण नियमित हुने कुरा बलियो बनाउँछ ।

कामदारलाई शिक्षित बनाउने

व्यवसायी नेताकै रूपमा हामीले यो बुझ्नु जरुरी छ कि जनता नै हाम्रा सबैभन्दा ठूला सम्पत्ति र हाम्रा लागि सुपर पावर हुन् । । साङ्गठनिकरूपमै जलवायु सम्बन्धी शिक्षाका बृहत् कार्यक्रमहरू लागु गरेर व्यवासायिक रूपले नै उनीहरूको कामको हरेक गहिराइमा स्थिरताको संस्कार र जलवायु सचेत विचारको विकास गर्न सकिन्छ ।

यो किन हो भने यसै महिनाको शुरूमै डेलोटीले संसारभरमा ३ लाख ३० हजार पेसागत व्यक्तिलाई जलवायुसँग सम्बन्धित नयाँ शिक्षा दिन शुरू गर्दै छ ।

विश्व वन्यजन्तु कोष (डब्ल्युडब्ल्युएफ) सँगको सहयोगमा हुने यो कार्यक्रम जलवायु परिवर्तनको प्रभावहरूमा मान्छेलाई अभ्यस्त राख्नका लागि तयार गरिएको हो । यो कार्यक्रमले त्यसमा कसरी प्रतिक्रिया जनाउने भनेर बुझ्न र काममा प्रयोग गर्न प्रेरित गर्ने छ ।

जलवायुको वकालत गर्न कार्यदल बनाएर र जलवायु गतिविधिको संस्कार बसालेर धेरै टाढासम्म प्रभाव पार्ने गरी संक्रमणकालमा पनि टिकाउ हुने व्यवसायी मोडललाई सहयोग पुग्ने गरी संयन्त्र सिर्जना गर्न सक्छौँ ।

जलवायु राजनीतिको वकालत गरेर

व्यवसायीहरूले उनीहरूको सामूहिक शक्तिबाट जलवायु राजनीतिका लागि सन् २०५० या अगाडि नै शून्यमा पुग्ने लक्ष्यसहित जलवायु राजनीतिका बारे वकालत गरेर लाभ लिन सक्छन् ।

अब यस्तो विश्वव्यापी समन्वयको शुरूवात गरौँ जुन सम्भव छ भन्ने हामीलाई थाहा छ । मानवताका लागि अहिलेसम्म सामना गरिएमध्येकै ठूलो चुनौतीका लागि अहिले नै कदम चालौँ ।

यसका साथै संसारभरका कार्यकारी सहकर्मीसँगै मैले पनि सरकारी नेताहरूका सामु कार्बनको मूल्य वृद्धि गर्दै यसको संक्रमणबाट द्रुत गतिमा पार पाउन जीवाश्म इन्धनमा लगानी बढाउन आवाज उठाउनका लागि हस्ताक्षर गरेँ ।

पछिल्ला वर्ष जहाज र सामान आपूर्ति गर्ने दिग्गजदेखि मुख्य खुद्रा व्यापारीसम्मले व्यवस्थित परिवर्तनका लागि समान खालको कदम चालेका छन् । साथै, तेल र ग्यास क्षेत्रले समेत कार्बनको मूल्य बढाउने कुरामा साथ दिने जनाइसकेका छन् ।

मैले यो चुनौतीको उठान गर्न नेताहरूलाई भनेँ । तिनीहरूले आफ्नो व्यवसायसँग सम्बन्धित योग्यताका साथमा जलवायुको बारे ज्ञान पनि पाउनुपर्छ । यो नै ठूलो कामको निम्ति स्प्रिङबोर्ड हुन सक्छ र यसले सामुन्ने आएको जनवायु संकट सम्बोधन गर्न ध्यान केन्द्रित गराउँछ ।

संसारलाई सँगै बसेर नियाल्दा कोभिड–१९ विरुद्धको लडाइ प्रेरणाका लागि कम्ती थिएन । तर, जब समुदाय महामारीबाट ठिक भएर आए, कुनै काम गर्ने सवालमा उनीहरू पहिले गरेको भन्दा फरक भएनन् ।

अब यस्तो विश्वव्यापी समन्वयको शुरूवात गरौँ जुन सम्भव छ भन्ने हामीलाई थाहा छ । मानवताका लागि अहिलेसम्म सामना गरिएमध्येकै ठूलो चुनौतीका लागि अहिले नै कदम चालौँ ।

कम्पनीको हकमा, सबै सरोकारवालाका लागि लामो समय टिकाउ हुने मान्यता स्थापित गर्न उनीहरूले न्यायसङ्गत र टिकाउपूर्ण भविष्यका लागि आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्नुपर्ने हुन्छ । हाम्रो भविष्य यसैमा निर्भर छ ।

(पुनीत रेन्जन डेलोइटे ग्लोबलमा कार्यकारी प्रमुख हुन् । सिएनएनएनमा ९ अगस्टमा प्रकाशित उनको यो लेख खबरहबका लागि मनोज घिमिरेले भावानुवाद गरेका हुन् ।)