काठमाडौँ : कक्षा ८ पढ्दा अग्रज दाइहरूले बक्सिङमा पाएको सफलताबाट मनोहर बस्नेत आकर्षित भए । १६ वर्षको उमेरमा गाँउका दाइहरूले आठौँ साफ गेम्समा ल्याएको स्वर्णले मनोहरलाई प्रेरणा दियो । नेपाली बक्सिङको विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्‍याएका बक्सर प्रकाश, राम चन्द्र, प्रभु दास आदिको सफलताको बाटोलाई पछयाउँदै मनोहरको बक्सिङ यात्राको सुरुवात भयो । बक्सिङले दाइहरूको पत्रपत्रिकामा आएको फोटो र वाहीवाइले मनोहरको मष्तिष्कमा एउटा सपनाको विजारोपण भयो ।

१६ वर्षीय मनोहरले आफ्नो फोटो कुनै दिन पत्रिकामा आउँछ कि भन्ने आशाले बक्सिङलाई आफ्नो लक्ष्य बनाए । उद्देश्य पछयाउँदै गरेका मनोहरको जीवनमा बक्सिङप्रतिको लगाव बढ्दै गयो ।

तिनै जोशीलो मनोहर अहिले १४ पटक नेशनल च्याम्पियन, २ पटक महाराष्ट्र च्याम्प, सन् २०१९ को जापान च्याम्पियन, म्याक्स बक्सिङ प्रमोशनका अध्यक्ष, वल्र्ड बक्सिङ काउन्सिलको सदस्य, वल्र्ड बक्सिङ अर्गनाइजेसनका लागि दक्षिण एशियाको प्रतिनिधि तथा पूर्व बक्सर म्याक्स बस्नेतका रूपमा चिनिन्छन् ।

मनोहरबाट म्याक्स

‘हुने विरुवाको चिल्लो पात’ भनेझैँ मनोहर आफ्नो बाटोबारे पहिले नै अवगत थिए । बाल्यकालदेखि नै पठनपाठनमा भन्दा मनोहरको खेलकुदलगायत अन्य अतिरिक्त क्रियाकलापप्रति बढि लगाव थियो । बाल्यकालदेखि नै अरुभन्दा फरक र ठूलो शरीरले मनोहरलाई खेलकुदको लागि योग्य बनायो ।

कक्षामा पनि साथीभाइसँग रमाइलो गर्ने मनोहरले आफ्नो उपनार्म म्याक्स’ विद्यालयबाट नै पाए । मनोहरले म्याक्सलाई ‘मनोहर अल्वेज जेभियरर्स’को रूपमा लिन्छन् । कक्षा ९–१० पढ्दा भने आफ्नो मिल्ने साथी र आफू हल्ला गर्दा एक शिक्षकले जिस्केर आफूलाई म्याक्स र अर्को साथीलाई ज्याक्स भन्दा पाएको उपनामको क्षण सम्झेर पनि मनोहर खुसी हुने गर्दछन् । सोही उपनामसँग गाँसेको अमुल्य सम्झनालाई सदाबहार बनाउन मनोहरले बक्सिङमा म्याक्सको प्रयोग गरे ।

पहिलो पटक रिङमा प्रवेश गर्दा

भर्खरको थिएँ । पहिलो खेलमा अलि डर, छुट्टै जोश, ऊर्जा र उत्तेजित थिएँ । हात कै बल त हो नि खेल्न सकिहाल्छु भन्ने थियो । मनस्पटलमा यसकै लागि आएको हुँ, म जस्तो महसुस भएको थियो । पहिलो खेलमा नै म उत्तेजित भएको थिएँ ।

म गर्न सक्छु भन्ने आफूमाथि विश्वास थियो । मेरो बाटोलाई अझै दृढ भएर लाग्न मद्दत पनि ग¥यो । हल्ला, मनोरञ्जनले ऊर्जा मात्र प्रदान गर्‍यो । मनोबललाई पनि उच्च बनायो ।

पहिलो पटक नेशनल च्याम्पियन बन्दा

पहिलो उपाधिको लागि त धेरै संघर्ष गरेँ । त्यो उपाधिले मेरो बक्सिङको गतिलाई झिल्को दियो । मेहेनत गरेपछि सक्ने रहेछु जस्तो भावना आयो । नेपालमा त्यो बेला बक्सिङ पनि राम्ररी फस्टाइसकेको थिएन ।

धेरै बक्सर पनि थिएनन् । प्रतिस्पर्धा पनि गरि नसक्नुको स्थिति थिएन । फलस्वरुप नेपालको बक्सिङ विकसित हुँदै गर्दा मैले पनि मौलाउने अवसर पाएँ । एकपछि अर्को गर्दैँ १४ पटक पनि नेशनल च्याम्पियन भएँ । तर, आफूमा अझैँ केही नपुगेको, गर्नु पर्ने धेरै बाँकी रहेको । सिक्नु पर्ने धेरै बाँकी रहेको महसुस भइरहन्छ ।

१२० रुपैँयाको संघर्ष तालिम

राष्ट्रको लागि तालिम गर्ने बेला १०० रुपैँया भत्ता पाइन्थ्यो । तालिममा आउन–जान नै मलाई १२० रुपैँया लाग्थ्यो । बक्सिङमात्र होइन थुप्रै खेलका खेलाडीको तालिमको दुःख पनि यस्तै–यस्तै वा योभन्दा दर्दनाक पनि हुने गथ्र्यो ।

१०० रुपैँयाको लगानीमा ओलम्पिक्सको सपना थियो । हाम्रो विगतको दाई र गुरुहरूले तालिम पनि योभन्दा दुःख गर्नुभयो । तर, अझैँ पनि हाम्रो तालिममा समयअनुसारको परिवर्तन ल्याउन सकस परिरहेको छ । परम्परागत शैलीमा चलिआएको शैलीमा नै निर्भर भइरहेका छौँ ।

भत्तामा त पक्कै पनि वृद्धि भएको छ । नयाँ शैलीको प्रयोगमा नै छन् । समय बदलियो । सुविधामा केही वृद्धि आए । दुःखको कुरा बक्सर तथा अन्य खेलाडीको स्तरमा भने परिवर्तन आउन बाँकी नै छ ।

भारतीय बक्सिङको यात्रा

नेपालमा बक्सिङमा चाहेर पनि धेरै उपलब्धी गर्न नसकेको महसुस भयो । आर्थिक स्थिति पनि धेरै बलियो थिएन । त्यसकारण अवस्थाले भारतको यात्रातर्फ लग्यो । पछि भारत नै बक्सिङको लागि कर्मथलो बन्न पुग्यो ।

मलाई भारतमा बक्सिङको अवस्था के छ, कस्तो छ, थाहा थिएन । सन् २००८मा भारत जाँदा बक्सिङ उदाइरहेको थियो । भारत पुगेपश्चात बक्सिङको तालिममा प्रयोग गरिने फरक शैली बझ्ने अवसर प्राप्त भयो । आफूलाई चिन्ने, आफूलाई चिनाउने मौका पाएँ र आफ्नो क्षमता थाहा पाउने मौका पनि पाएँ । आफ्नो स्तर थाहा पाउने अवसर पनि प्राप्त भयो ।

सँगसँगै व्यक्तिगत संघर्ष पनि धेरै नै आयो । खाना खान संघर्ष गर्नुपर्‍यो । खेल जितेर खाना खानलाई पैसाको जोह गरेको दिन पनि थिए । खेल पनि जितियो । भारतीय राष्ट्रिय टोलीसँग प्रशिक्षण गर्ने अवसर पनि प्राप्ति भयो । क्युबन प्रशिक्षकसँग पनि सिक्ने अवसर पाइयो । यस बेला ममा बक्सिङको ज्ञानको वृद्धि भयो ।

बक्सरलाई कस्तो माहोलमा तालिम गराउनु पर्ने रहेछ । कसरी सिकाउनु पर्ने रहेछ । कस्तो मनोविज्ञान राख्नु पर्दो रहेछ जस्ता कुरा सिकेँ । यो सबै सिकलाई पछिल्लो समय व्यवसायिक रुपमा नेपालमा बक्सिङको विकास गर्ने क्रममा प्रयोग गर्न सहज पनि भयो ।

दश रुपैँयाको समोसा खाएर पहिलो पटक महाराष्ट्र च्याम्पियन

नेपाल नभई दार्जिलिङको नेपाली बनेर प्रतिस्पर्धा गरेँ । होटलको बिलिङमा पैंसा सकिएको थियो । खाली पेट थियो । बेलुकी म्याच थियो । २० रुपैंया बाँकी थियो । खानु पर्ने थियो । पेटभर खाने पैंसा थिएन । दश रुपैँयाको समोसा खाएँ । त्यसपछि रिङमा प्रवेश गर्दा मसँग दश रुपैँया थियो ।

अब के गर्ने भन्ने छुट्टै तनाव थियो । डर लागेको थियो । नेपालमा फोन गर्नलाई पनि १२ रुपैयाँ लागथ्यो । मसँग १० रुपैयाँ मात्रै थियो । भाग्यवस खेल जितेँ, रिङबाट ओर्लिने क्रममा महाराष्ट्रका एक प्रसिद्ध बक्सिङ एकेडेमीका बिल्डरले मलाई पैंसाको माला लगाइदिनु भयो । कसले मलाई माला लगाइदियो भनेर हेर्नु अगाडि मालामा भएको नोट सक्कली थियो कि नक्कली भनेर छामेको थिएँ ।

महाराष्ट्र च्याम्प भएपछि मलाई त्यस्तो केही महसुस भएन । मैले कसलाई पराजित गरे पनि सोचेको थिएनँ । तर, जब स्टेट च्याम्पियनसीप खेल्न म नागपुर गएँ तब कसलाई जितेको रहेछु भन्ने थाहा पाएँ । नागपुरमा मेडिकल प्रशिक्षण गर्दा सबैले महाराष्ट्रका पीयुष यादव आएनन् भनेर सोधे । पीयुषलाई हराएर यो आएको’, भनेर भनेपछि सबैले मलाई हेरे । सबै छक्क परेर म झन् छक्क परेँ ।

पछि प्रतिस्पर्धा गरेर बुज्दा पो पीयुषलाई चिनेँ । पीयुष भन्ने खेलाडी त महाराष्ट्रको प्रसिद्ध खेलाडीमध्ये एक रहेछन् । पीयुष क्युबा गएर प्रतिस्पर्धा गरेका खेलाडी रहेछन् । थाहा पाउँदा आफैँ आश्चर्यमा परेँ ।

त्यस दिन अर्को कुरा सिकेँ । खेलाडी कताबाट आयो । उसको पृष्ठभूमि के हो भन्ने कुराले परक नपारी कस्तो सीप छ त्यसले महत्व राख्ने रहेछ ।

भारतीय ओलम्पियन विजेन्द्र सिंहसँगको मित्रता

हाम्रो भेट सुपर कपमा भयो । उहाँको प्रतिस्पर्धा ७५ केजी तौल समूहमा र मेरो ८१ केजीमा थियो । उहाँले खेलेको देखेर म उहाँको फ्यान बनेँ । फोटो खिचेँ । मैलै खेलेको देखेर उहाँ मेरो फ्यान बनेँ । कुराकानी भयो । सम्बन्ध राम्रो भयो ।

पुणे क्याम्पमा पनि सँगै भयौँ । धेरै सिक्ने अवसर पनि प्राप्त भयो । उहाँ समूह ए मा हुनु हुन्थ्यो । म बीमा थिएँ । तर मलाई ए टिममा नै तालिम लिने वातावरण बनाई दिनुभयो । सँगै तालिम गर्ने सँगै खेल्ने अवसर पनि प्राप्ति भयो । महाराष्ट्रमा बनाएको एक परिवारमा विजेन्द्र पनि मनमिल्ने सदस्यमा पर्छन् ।

देशप्रतिको माया

भारतमा हुँदा एक प्रशिक्षकले बक्सरको लागि कति मेहेन्त गर्दो रहेछन्? बक्सर र प्रशिक्षकबीच कस्तो बोन्डिङ हुने रहेछ? त्यो सिक्ने अवसर प्राप्त भयो । साथै च्याम्पियन भएपश्चात अन्य अवसरको ढोका खुल्यो । रिङका किङ भन्ने रियालिटी शोसँग पनि जोडिने अवसरप्राप्त भयो ।

अन्य थुप्रै अवसर पनि पाएँ । स्टेट च्याम्पियनभएपश्चात उतैको सर्टिफिकेट र पासपोर्ट बनाएर भारतलाई चिनाउने प्रस्ताव पनि आयो । तर, आफ्नो पहिचान पूर्ण रूपमा गुमाउन भने मैले सकिनँ । मेरो मनले मानेन । बरु नेपालमा नै केही गरौला भनेर नेपाल फर्किएँ ।

आफ्नो माटोमा केही गर्ने भावले नेपाल आएँ

बरु २ रुपैँया कमाउँछु तर आफ्नै देशमा नै केही गर्छु भन्ने भावनाको विकास भएपछि नेपाल आएँ । जहाँ गए पनि आमाको हातले बनाएको गुन्द्रुक, भातको स्वाद विदेशको ८४ व्यञ्जनले पनि पुरा गर्न नसक्ने रहेछ । त्यसको तुलना कुनै भौतिक सुखसँग गर्न नमिल्ने रहेछ ।

हामीले आफ्नो पनलाई माया गनुपर्छ । हाम्रो लागि हामीले नै गर्नु पर्छ । बरु थोत्रो लुगा लगाउँला, थोत्रो बाइक चढौला तर नेपालको लागि केही गरेर नै मर्ने सोच आयो । तर, चाहेर पनि सुरुवात सोचेको गर्न सकिएन । वातावरणले धेरै नै चुनौती दिने रहेछ । कहिले आर्थिक अभाव त कहिले केको अभाव ।

निलम्बन भएको ४ वर्ष

नेपाली बक्सिङमा थुप्रै अनियमितता थिए । जुन देखेर पनि त्याग्नु गाह्रो थियो । मैले सबै खेललाई एकै तरिकाले गरिने परम्परागत तामिलको बारेमा पनि बोलेको थिएँ । मैले नेपाल बक्सिङ संघका अध्यक्षविरुद्धमा, उहाँको बक्सिङ क्षमताको बारेमा फेसबुकमा पनि लेखेको थिएँ । विद्रोह गरेसरह नै भयो । त्यसपछि मैलै १ वर्षको निलम्बनको सजाय पाएँ । समयसँगै त्यो ४ वर्षमा पनि परिवर्तन भयो ।

तर, म हार मान्नेवालामा थिइनँ । संघर्ष जारी थियो तर बक्सिङलाई छोडिनँ । भारतमा आफ्नो सिकाईलाई निरन्तरता दिए र नेपालको लागि केही गर्ने पर्ने सपना बनाएर अघि नै लागेँ । किनभने बक्सिङको लागि नेपालमा मलाई बाटो बनाउनु नै थियो । त्यो दृढ्तालाई कुनै चुनौतीले पनि छेक्न सकेन ।

यादगार क्षण

इण्डियाको सुपर लिग । त्यो म्याच मैले १२ वर्ष संघर्ष गरेर पाएको फाइट थियो । मेरो पहिलो प्रोफेसन्ल म्याच थियो । इण्डियर्न वेस्ट प्लेयर अफ द यर’ का उपाधि जितेका बक्सर, विजेन्द्र सिंहलाई हराएको फाइटर तथा पन्जाव च्याम्पियन शुखदेव सिंहविरुद्धको म्याच एकदम यादगार लाग्छ । धेरै सिक्न पाए उहाँसँग पनि, पछि राम्रो साथी पनि बने । बेलाबेला मलाई कल पनि गर्छन् । हालको क्यानेडा च्याम्पियन पनि हुन् ।

जीवनसाथीलाई रिङमा रिङ लगाएको

मेरो जीवनको इच्छा अन्तिम म्याचपश्चात रिङमा रिङ लगाएर बेहुली भित्राउने थियो । सो जितेको रकम मलाई अनाथ आश्रमका बालबालिकाको विकासको लागि दान दिनु मन थियो । मैले आमालाई पनि त्यही भनेको थिएँ ।

तर, घरबाट निरन्तर दबाब आएकोले फेरि कोरोना भाइरसको त्रास बढिरहेकोले मैले आफ्नो विवाह गर्ने निधो गरेँ । मागी विवाह भएकोले मैले मेरो जीवन साथी सुशीला थापालाई मेरो सपना पुरा गर्न मद्दत गर्नु पनि धेरै आग्रह गर्नुप¥यो । उनले स्वीकृति दिएपछि सन् २०२१ को २० सेप्टेम्बरमा उनलाई रिङमा रिङ लगाएर मैले मेरो सपना पुरा गरेँ ।

प्रोफेसनल बक्सिङ र अमेच्यर बक्सिङको फरक

अमेच्यर बक्सिङ भनेको देशको लागि खेलिन्छ । पदक ल्याउने । जित्यो भने राष्ट्रले पुरस्कार दिने पक्ष भयो । यता प्रोफेसनल बक्सिङमा भने खेलको साथसाथै आर्थिक रुपले पनि सबल बन्न सकिन्छ । साथै राष्ट्रको पनि प्रतिनिधित्व गर्नु पाउनुहुन्छ र पराजित भएता पनि पुरस्का राशी प्राप्त गर्नुहुन्छ ।

यस्तै, प्रदर्शनअनुसारको प्रायोजकले पनि आर्थिक लगानी गर्ने गर्दछन् । दुईबीचको फरक भनेको थोरै नियमको हो । अमेच्यरमा ३ राउण्डर खेलिन्छ भने प्रोफेसन्लमा क्रमबद्ध रुपमा सुरु गरी ८ देखि १२ राउण्डसम्म खेलिन्छ । साथै प्रोफेसन्ल बक्सिङको च्याम्पियनशिपको उपाधिका लागि लाखौँ अमेरिकी डलरको पुरस्कार पनि हुन्छ ।

विदेशमा यस्तै प्रतियोगितामा ६० करोड डलरसम्मको पुरस्कार पनि पाउने व्यवस्था छ । साथै नेपाली प्रोफेसन्ल बक्सरको आक्रमण र साहसलाई विदेशीहरूले धेरै मनपराउने गर्छन् । अब ठुलो पुरस्कार भने पनि सानो खाका बनाएर हामीले शुरुवात गरेका छौँ । यसलाई सफलतापूर्वक लान सके पक्कै पनि विदेशबाट प्रायोजक भित्र्याउन सक्नेछौँ ।

नेपालमा प्रोफेसनल बक्सिङ भित्राउने अवसर

विभिन्न संघर्षपश्चात नेपाली बक्सर दाजुभाइ, अग्रज लाल बहादुर दाईलगायत सम्पूर्णले दिएको साथ र मायाले नै प्रोफेसनल बक्सिङ भित्राउने अवसर प्राप्त भयो । साथै भारतीय सम्बन्धलगायत विजेन्द्र सिंहको सहयोगले पनि प्रोफेसनल बक्सिङको थालनीमा सहयोग पुग्यो ।

हरेक घटनाले अवसर बोकेको पनि महसुस भयो । बक्सिङमा प्रचलित भनाइ छ हरेक बक्सरले तपाईंलाई नकआउट गर्न नै आउँछन्, त्यसबेला तपाईंले आफूलाई कसरी प्रस्तुत गर्नु हुन्छ । त्यो तपाईंमा निर्भर हुने कुरा हुँदो रहेछ ।

कि त तपाईं घुडा टेक्नु प¥यो । कि तपाईंले घुडा टेकाउनु प¥यो । फलस्वरुप सबैको साथ र सहयोगले सबै चुनौतीलाई घुडा टेकाएर हामीले प्रोफेसनल बक्सिङ भित्र्याउन सफल भयौं । सबैजनाले मिलेर काम गर्र्दैँछन् ।

म देखिएको पात्र मात्र हुँ । मेरो पछाडि बलियो र धेरै सदस्यहरूको साथ छ । प्रोफेसनल बक्सिङ फस्टाउनुमा मेरोभन्दा पनि उहाँहरूको मेहेन्त धेरै छ ।

सन् २०१९ मा जापान च्याम्पियन

नेपालमा प्रोफेसनल बक्सिङको थालनी गरेपश्चात हामीर्ले च्याम्प अफ द च्याम्यिन्स’ भन्ने प्रतियोगिता पनि संचालन गर्‍यौँ । त्यसको व्यवस्थापनमा पनि समस्या आयो । सोही प्रतियोगिताबाट खेलाडीलाई जापान लाने सोचाइ भने पुरा हुन सकेन । त्यो बेला हामीले विभिन्न चुनौतीहरूको समाधान गर्न सकेनौँ । तर, जापानमा भएको मोहन दाइले मेरो प्रदर्शन हेर्नु भएको थियो । फलस्वरुप मलाई जापानको प्रतियोगितामा सहभागी हुन प्रस्ताव राख्नु भयो ।

अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा कम मात्र खेलेकोले मैले जापान जाने निधो गरेँ । जापानमा मोहन दाइले मसँग नकआउटको अपेक्षा गर्नु भएको थियो । प्रतियोगिता सुरु हुनु अगाडि म तीन महिना अगाडि जापान पुगँे । जापानको माहोलमा भिज्न नै समय लाग्यो । खोलाको बगरमा तालिम गरेको मान्छे बक्सिङको स्टेज, लाईट र रौनकले नै सुरुमा मलाई अतालेको थियो ।

जापानमा ७ क्लबमा गएर पनि खेले सबैबाट राम्रो प्रतिक्रिया भयो । आफ्नो तौललाई ७८ पु¥याउन पर्ने पनि भयो । संघर्षण पनि धेरै भएको थियो । प्रतियोगितामा खेल्नु अगाडि २ खेलमा म हारे । अब प्रतियोगितामा नकआउट नगरी नहुने थियो । जसरी पनि अर्को पटक आउनुको लागि मलाई बाटो खोल्नु थियो ।

त्यही कुरा मन्न गर्दैँ ‘आए आँप नआए झटारो’ भने मनशायले रिङमा प्रवेश गरेँ । फेरि सबैले नेपाली खेलाडीलाई सुरुमा कम समजिने र प्रदर्शनपश्चात मात्र प्रशंसा गर्ने प्रवृत्ति त्यहाँँ पनि हाबी भएको देखेँ । नभन्दै प्रतिद्धन्दीलाई करिब २८–२९ सेकेन्डमा नकआउट गर्न सफल भएँ । यसले अर्को पटकको लागि पनि ढोका खुल्यो तर कोभिड–१९ ले गर्दा जान पाइनँ।

खेलकुदको लागि बोल्ने मान्छेको अभाव

नेपालमा खेलाडीहरूले धेरै चुनौतीको सामना गरेपछि एउटा राम्रो उद्देश्य र रणनीतिको पनि कमी भएको देखिन्छ । साथै खेलकुदलाई बुझ्न नसक्ने पदाधिकारीको नियुक्तिले पनि यस्तो पटक पटक समस्या ल्याएको हो ।

खेलाडीलाई पनि विकासको लागि राम्रो सेवा र सुविधाको कमी भएको देखिन्छ । कति बेला त खेलाडीलाई मजदूरसरह पेलेको पनि देख्न सकिन्छ । यसले बक्सिङ मात्र नभई सबै खेललाई नै पछि पारेको छ । भलै फुटबल र क्रिकेटले अलिकाति राम्रो गरेको छ । तर, प्रवृत्ति कस्तो छ भने राम्रो गर्दा मात्र हाम्रो । नराम्रो गरेपछि त्यो पनि कसको कसको त्यस्तो छ स्थिति ।

खेलकुदलाई बुझ्ने, बुझाउने सक्ने मान्छेको धेरै अभाव महसुस गरेको छु । खेलकुद कुन अवस्थामा छ । यसलाई कसरी अगाडि बढाएर लाने सबै कुराको कमी छ । लगानीको अभाव भएमा प्रायोजकलाई पो आकर्षण गर्ने कि पनि सोच्न सक्नु पर्ने हो । हामी व्यवस्थापनमा निकै पछाडि परेका छौं ।

खेलाडी उत्पादन मात्र हैन, खेलाडीको दिगो विकास पनि हेर्नुपर्छ

हाम्रो देशमा बक्सिङलगायत अन्य खेलकुदमा पनि खेलाडीको उत्पादन राम्रो हुन्छ । एउटा प्रतियोगिता जित्छन् । अर्को जित्छन् । तर, केवल त्यो उपलब्धी छोटो समयको मात्र हुन पुग्छ । नेपालका कति बक्सर अहिले मकाउ, अमेरिका, थाईल्याण्ड आदिमा विस्थापित भएको देख्न सक्छौँ ।

कारण नेपालमा बसेर वर्षैँभरि खेलकुदमा नै समर्पित भएर जीवनयापन गर्न सक्ने वातारण सृजना हुन सकेको छैन । प्रतियोगिता जित्यो, पुरस्कार दियो, सक्यो । त्यतिले पुग्दैन । कसरी यस्तो खेलाडीलाई अझैँ तिखार्ने, उनीहरूको भविष्यलाई कसरी सुनिश्चित गराउने भन्ने कुरामा पनि ध्यान दिनुपर्छ । भारत जस्तैं सरकारी निकायबाट कुनै कोर्पोरेट स्तरमा पो खेलाडीलाई रोजगारी र्सिजना गर्न सकिन्छ कि पनि सोच्न सकिन्छ ।

द-ईलाईट च्याम्पियनशिपको सुरुवात

नेपालमा प्रोफेसन्ल बक्सिङ छ भनेर देखाउन र नेपाली बक्सिङलाई चिनाउन नै द ईलाईट च्याम्पियनशिपको मुल उद्देश्य थियो । नेपाली बक्सरलाई दक्षिण एशियामा भिन्नै तरिकाले हेरिने रहेछ । नेपाली बक्सरको क्षमता दक्षिण एशियामा देखाउनलाई हामीले साथीभाइको नै लगानीमा अन्तर्राष्ट्रिय बक्सरहशरूलाई सहभागी गरायौं ।

नेपाली बक्सरको आँट र शाहसलाई सबैले खुलेर प्रशंसा गरेको देखियो । अहिले शुरुवाती समयमा हामीले सोचेको भनेको नेपाली बक्सरको लागि प्लाटफर्मसँगसँगै थोरै आर्थिक सहयोग गर्ने सोचेर आयोजना गरेका हौँ । साथै नेपाली बक्सरलाई पनि प्रोफेसन्ल बक्सिङको सानो झल्को देखायौँ ।

अर्को संस्करणलाई अझै भव्य रुपमा सञ्चालन गर्ने योजना रहेको छ । अब ७७ जिल्लाबाट नै बक्सरलाई सहभागी गराउने, वर्षभरि चलाउने, सिरिजको रुपमा विकास गर्ने, उत्कृष्ट १६ को छनोट गरी, उपविजेतालाई आकर्षक पुरस्कार राशी र विजेतालाई अष्ट्रेलियाली फाइटमा सहभागी गराउने तरिकाले क्याम्पिङ गर्ने सोचिरहेका छौँ ।

यसले नेपाली प्रोफेसन्ल बक्सिङको एक स्टार गराउने आशा गरेका छौँ । यो शुरुवात मात्र हो । यसलाई भव्य रुपमा अगाडि बढाउन सबै मिलेर लागि परेका छौँ ।

सन् २०२३–२४ मा एक प्रोफेसन्ल बक्सरले वर्षको १० लाख रुपैँया सहजै कमाउने सक्ने वातावरणको सृजना गर्ने योजना पनि रहेको छ ।

बक्सिङले सिकाएको पाठ

जीवन भनेको शिक्षाले भरिपूर्ण हुन्छ । कहिले जितेर त कहिले हारेर सिकिन्छ । कहिले दुःखले कहिले हाँसोले सिकिन्छ । अहिले बक्सिङलाई बुज्दा रिङभित्रको मात्र च्याम्पियन भएर नहुने रहेछ । जीवनमा पनि च्याम्पियन बन्नु पर्दो रहेछ ।

समाजलाई बक्सिङ के हो बुझाउनु सक्नु पर्छ । खेलाडीलाई कहिले पनि हार नमान्ने क्षमताको विकास गराउनुु सक्नु पर्दछ । कुनै पनि युवा वा खेलाडी लागु औषधमा नलागुन, त्यस्तो वातावरण सृजन गर्नुपर्दछ । मार्गदर्शन गर्नु सक्नु आफैँमा एउटा प्रतिस्पर्धा रहेछ ।

रिङभित्र त मेरो आदरणीय गुरुबाले मलाई सिकाएर च्याम्पियन बनाउनु भयो । त्यो हिजो मैले गरे भने भोलि अरु कसैले पनि सहिी ज्ञानको साथमा हासिल गर्न सक्दछ । तर, बक्सिङको मूल लक्ष्य भनेको जीवनको पनि च्याम्पियन बन्नु भन्ने हो।

एक मुक्काले जित्नु र एक मुक्काको हारले तपाईंको पुरै जीवन निर्धारण गर्न नसक्ने रहेछ । तर, जीवनमा केही लक्ष्य लिएर अघि बढ्नु र त्यसलाई पुरा गर्नुलाई लागि पर्नु त्यो आफैमा एउटा च्याम्पियनसिप रहेछ ।

मेरो खेल जीवनमा थुप्रै उकालो र ओरोलो आए । त्यसबाट मैले लिन भएर अगाडि बढ्नु सिकायो । कर्ममा विश्वास गर्न सिकायो । कर्मयोगी भएर मेहेन्तका साथ अघि बढ्न सिकेँ । १४ पटक च्याम्पियन भएपश्चात ममा समाजको लागि केही गर्ने भावनाको विकास भयो ।

बक्सिङको लागि धेरै गर्न बाँकी भएको, एक मार्गदर्शकको आवश्यकता भएको पनि महसुस गरेँ । आफू मात्र च्याम्पियन भएर पुगेन जीवनमा नै विजेता बन्ने मानिस बनाउन सक्नु पनि आवश्यक छ जस्तो लाग्छ । कतिको सम्भव होला न होला थाहा छैन। यद्यपि, आफ्नो जीवनकालमा एक पटक नेपाली बक्सरलाई अमेरिकाको लास भेगसस्थित एमजीएम गार्डेनमा प्रतिस्पर्धा गर्न लगेर फ्रन्ट सिटमा बसेर हेर्न मन छ ।