सन् १९८३ मा भारतले पहिलो पटक विश्वकप क्रिकेटको उपाधि जित्दा त्यस टोलीका धेरै बलरहरू अलराउण्डर थिए । यी मध्येका धेरैलाई ‘बिट एन्ड पिसेस’ क्रिकेटरको संज्ञा दिइन्थ्यो । मतलब यिनीहरू केही बलिङ पनि गर्न सक्थे । साथमा केही ब्याटिङ पनि गर्न सक्थे ।

यी मध्य कपिलदेव फरक थिए । उनी बलिङका लागि मात्र टोलीमा रहन लायक थिए । त्यस टोलीमा मदनलाल, रोजर बिन्नी, सन्दीप पटेल, मोहीन्दर अमरनाथ र दुई विशेषज्ञ मध्यम गतिका बलर वालिन्दर सन्धु र सुनिल वालसन समावेश थिए । टोलीमा रहेका एक मात्र विशेषज्ञ स्पिनर रवि शास्त्रीले फाइनलमा खेलेका थिएनन् ।

फाइनलमा पटेलको आवश्यकता परेन । साथै ६ बलर टोलीमा राखिएको सो खेलमा ओपनर कृष्ण मचारी श्रीकान्तलाई पनि समावेश गरिएको थिएन । जबकी एक वर्षपछि उनले न्युजील्यान्डविरुद्धको खेलमा पाँच विकेट लिएका थिए । सो प्रतियोगिताको सेमिफाइनल र फाइनलमा अमरनाथ म्यान अफ द म्याच घोषित भए ।

४० वर्ष यता क्रिकेटको स्वरूप फेरिएको छ । सो समयमा रन विकेट लिन भन्दा पनि रन रोक्नु अवश्यक थियो । सो समयमा रन बनाउन नसके पछि ब्याट्सम्यान आउट हुन्छ भन्ने मान्यता थियो । अहिले कुनै ब्याट्सम्यानलाई आउट गर्न सकेन भने रन हान्छ भन्ने हुन्छ । यस कारण विकेट लिने बलरकै आवश्यकता हुन्छ ।

सन् २०११ मा भारतले घरेलु भूमिमा उपाधि जित्दा शीर्ष क्रममा ब्याट्सम्यान सचिन तेन्दुल्कर, युवराज सिंह, वीरेन्द्र सेहबाग र सुरेश रैना सबै बलिङ गर्न लायक थिए । फाइनलमा यी मध्येका सुरुवाती दुई मात्र उपयोग गरिए । जहाँ विराट कोहलीसहित सात जनाले बलिङ गरेका थिए ।

प्रतियोगितामा सबै भन्दा सफल १२ मध्येका सात बलर मिडियम पेसरका थिए । जाहिर खानले सबै भन्दा धेरै २१ विकेट लिएको सो प्रतियोगितामा पाकिस्तानका लेग स्पिनर सहिद अफ्रिदीले पनि त्यत्ति नै विकेट लिएका थिए ।

सो विश्व विजेता भारतीय टोलीमा खानका साथमा अन्य सिमर एस श्रीसान्थ, मुनाफ पटेल, आशिष नेहरा र प्रवीण कुमार थिए । हरभजन सिंह, पीयूष चावला र रविचन्द्र आश्विन तीन स्पिनर थिए । गएका वर्ष झैँ त्यस समयमा पनि पेस आक्रमणलाई चासो दिइएको थियो ।

सन् १९८३ मा बिट एन्ड पिस खेलाडीले अहिले माथिल्लो क्रमका ब्याट्सम्यानमा नै धेरै निर्भर रहनुपर्नेमा जोड दिएका छन् । उनीहरूले तल्लो क्रमका रहने बलरबाट धेरै रनको आशा नगर्न सल्लाह दिन चाहन्छन् । यो सिद्धान्त झट्ट हेर्दा एकदमै सीमित ओभरको खेलमा मात्र लागु हुने देखिन्छ । तर कुनै पनि टोलीले आफूसँग भएको खेलाडीको आधारमा सबै कुराको निर्धारण गर्ने हो ।

जसप्रित बुमराह, मोहम्मद सिराज, मोहम्मद सामी, शार्दूल ठाकुर र हार्दिक पाण्डेको यो समूह साँच्चै उत्कृष्ट छ । बुमराह चोटमुक्त भएपछि त भारतको पेस आक्रमण संसारकै उत्कृष्ट हुनसक्छ ।

बुमराह नि उत्कृष्ट हुन् । एसिया कपको फाइनलमा गरेको शानदार प्रदर्शनले सिराजको आवश्यकता पनि प्रस्ट भइसकेको छ । भारतीय टोलीको तेस्रो सिमर को भन्ने प्रश्नमा सामी र ठाकुरको बीचमा अझै बहस हुनसक्छ ।

सन् २०११ मा जस्तै पिच बनाइएको छ या छैन भन्ने पनि होइन । सितले पनि पक्कै काम गर्न सक्छ। पछि बलिङ गर्ने टोलीका लागि सितले स्पिनमा अवरुद्ध हुनसक्छ। दुई बजेपछि खेल हुने भएकाले मिडियम पेसरका लागि सानो अप्ठेरो हुनसक्छ । त्यसकारण हरेक समयमा बलिङ गर्नका लागि तयार रहनुको विकल्प हुनै सक्दैन। भारतसँग यी कुनै पनि कुराको अभाव छैन ।

कुलदीप यादव अहिलेको समयमा संसारका उत्कृष्ट स्पिनर हुन् । घाइते भएका बायाँ हाते अक्षर पटेललाई विस्थापित गर्दै आश्विन टोलीमा समावेश भएपछि भारतको स्पिन समन्वय पनि उत्कृष्ट बनेको छ । जडेजा सहितको टोलीका कारण तीन स्पिनर समावेश भएका छन् ।

इंग्ल्यान्डसँग पक्कै पनि उत्कृष्ट पेस आक्रमण छ । सो टोलीमा मार्क उड, क्रिस ओएक, रेस टप्ली, डेभिड बेल्ली र साम कुरानले इंग्ल्यान्डको पेस आक्रमणलाई सम्हाल्ने छन् ।

यसैगरी नसिम साह चोटका कारण बाहिरिनुका बाबजुद सहिद अफ्रिदी, हरिस राउफ, हसन अलि र मोहम्मद बसिमका कारण पाकिस्तानको आक्रमण पनि सन्तुलित छ ।

अस्ट्रेलियाका माइकल स्टार्क, जोस हजेलउड, प्याट कुमीन्स, मार्कस स्टोनीस र क्यामरुन ग्रिन छन् । अहिले पेस आक्रमणकै आधारमा प्रतिस्पर्धा हुने हो भने भारत सबैभन्दा उत्कृष्ट ठहरिने छ ।

सन् १९८३ मा भारतले विश्वकप जितेको समयमा भन्दा अहिले देखिएको यो सबै भन्दा महत्त्वपूर्ण परिवर्तन हो ।

भारतको पहिलो पटकको विश्वकप उपाधि जितेको क्षण भने धेरैका लागि सम्झन लायक छ । दुई विश्वकप संस्करणमा एक खेल मात्र जितेको भारत सो विश्वकपमा अन्डर डगको रूपमा रहेको थियो भने पहिला ब्याटिङ गरेको भारत १८३ रनमा सीमित भएको थियो ।

भिभ रिचर्डसनका कारण ५०–१ को अवस्था भएसम्म क्यारेबीयन टोली वेस्ट इन्डिज तेस्रो पटक विश्व विजेता लगभग निश्चित झैँ देखिएको थियो ।

रिचर्डसनले एउटा बल हुक गरे । त्यो बल हावामा धेरै माथि उडेपछि भारतीय कप्तान कपिलदेवले मिडअनमा त्यसलाई फुत्कन दिएनन् । त्यसपछि वेस्ट इन्डिज १४० मा सीमित भएको थियो ।

विश्व क्रिकेटमा भारतीय टोलीको उदय गराउने त्यो क्यान महत्त्वपूर्ण थियो । सायद अब भारतका लागि तेस्रो पटक विश्वकप जित्ने अवसर प्राप्त हुने छ । यसका लागि बुमराह सहितको पेस आक्रमण मुख्य आधार हुन सक्छ।
स्रोतः बीबीसी