आज चैत १ २०७९, अंग्रेजी क्यालेन्डर अनुसार मार्च १५, २०२३। तपाईंले थाहा पाउनुपर्ने आज संसारभर भएका प्रमुख घटनाहरू यसप्रकार रहेका छन्-

कृष्ण सागरमा अमेरिकी ड्रोन र रुसी लडाकु विमान ठोक्किएपछि दुई मुलुकबीच आरोप प्रत्यारोप

कृष्ण सागरमाथिको अन्तर्राष्ट्रिय आकाशमा रुसी लडाकु विमान र अमेरिकी जासुसी ड्रोन एक आपसमा ठक्कर खाएपछि दुई मुलुक एक अर्काविरुद्ध आरोप प्रत्यारोपमा उत्रेका छन् ।

युक्रेनमा रुसी आक्रमण जारी रहेका बेला मंगलबार कृष्ण सागरको आकाशमा रुसी वायुसेनाको सुखोई एसयु २७ लडाकु विमान र अमेरिकी एमक्यू ९ चालकरहित हवाई उपकरण ड्रोन एक आपसमा ठक्कर खाएका थिए ।

अमेरिकी रक्षा प्रशासन पेन्टागनलाई उद्धृत गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय समाचार संस्था रोयटर्सले रुसी लडाकु विमानले अमेरिकी ड्रोनको पखेँटामा ठक्कर दिएको जनाएको छ ।

असुरक्षित र अव्यवसायिक रुसी हवाई कौशलले दुबै विमान दुर्घटना हुने जोखिम निम्त्याएको सो क्षेत्रमा तैनाथ अमेरिकी वायुसेनाका कमाण्डर जनरल जेम्स हेकरले बताएका छन् ।

रुसले भने आफ्नो लडाकु विमानले अमेरिकी ड्रोनलाई ठक्कर नदिएको र ‘जटिल हवाई चालबाजी’ का कारण उक्त ड्रोन खसेको बताएको छ ।

अमेरिकाका लागि रुसी राजदूत अनातोली अन्तोनोभले विद्युतीय प्रसारण प्रणाली बन्द गरी उक्त ड्रोन जानाजान र उत्तेजना भड्काउने उद्देश्यले रुसी आकाशमा प्रवेश गर्न लागेको अवस्थामा घटना भएको बताएका छन् ।

उत्तेजना भड्काउने उद्देश्यबाट प्रेरित भएर अमेरिकी ड्रोनले सो क्षेत्रमा उडान भरेको भएको आफ्नो मुलुकको ठहर रहेको उनको भनाइ छ ।

घटनाबारे थप छलफल गर्न अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले राजदूत एन्तोनोभलाई बोलाएको थियो ।

आणविक पनडुब्बी सम्झौताले ‘घातक परिणाम’ निम्त्याउनसक्छ : अष्ट्रेलियाका पूर्वप्रधानमन्त्री

अष्ट्रेलियाका पूर्वप्रधानमन्त्री पाउल किटिङले चीनलाई लक्षित गरी भएको आणविक पनडुब्बी सम्झौताले ‘घातक परिणाम’ निम्त्याउनसक्ने चेतावनी दिएका छन् ।

पूर्वप्रधानमन्त्री किटिङले सोमबार अमेरिका, बेलायत र अष्ट्रेलियाबीच भएको सम्झौतालाई ‘ठूलो दुस्साहस’ एवम् गम्भीर त्रुटिको संज्ञा दिएका छन् । यस सम्झौताका कारण अष्ट्रेलिया द्वन्द्वमा फस्नसक्ने र त्यसले घातक परिणाम निम्त्याउनसक्ने उनको चेतावनी छ ।

सन् १९९१ मा लेबर पार्टीबाट प्रधानमन्त्री बनेका उनले सोचविचार नगरी अष्ट्रेलियाले अमेरिका र बेलायतको अनुशरण गरेको आरोप लगाउँदै चीनबाट कुनै किसिमको सैन्य जोखिम नभएको टिप्पणी समेत गरेका छन् ।

आज एक विज्ञप्ति जारी गर्दै पूर्वप्रधानमन्त्री किटिङले विदेशीको उक्साहटमा गरिएको सम्झौताले जोखिम निम्त्याउने भन्दै ‘चीनले सिड्नी र मेलबर्नलाई सैन्य परिचालन गरेर कब्जा गर्न खोज्दा के हुन्छ ?’ भनी प्रश्नसमेत गरेका छन् । उनको विज्ञप्तिमा अमेरिका र बेलायत अष्ट्रेलियालाई सहयोग गर्न नआउने आशय रहेको बताइएको छ ।

अष्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्री एन्थोनी अल्बानीजले उक्त सम्झौतालाई देशको अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो सैन्य स्तरवृद्धि भएको बताएका छन् भने अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले त्यसबाट हिन्द–प्रशान्त क्षेत्रको स्वतन्त्रता र खुलापन सुनिश्चित गर्ने टिप्पणी गरेका छन् ।

अमेरिकाको क्यालिफोर्निया राज्यस्थित सान डिएगोमा गत सोमबार अष्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्री अल्बानिज र बेलायतका प्रधानमन्त्री ऋषि सुनकसँगै सम्बोधन गर्दै राष्ट्रपति बाइडेनले सम्झौताका कारण आणविक अप्रसारमुक्त हुने अष्ट्रेलियाको प्रतिबद्धतामा कुनै प्रभाव नपर्ने बताएका थिए ।

हिन्द–प्रशान्त क्षेत्रमा चीनको बढ्दो प्रभावलाई दृष्टिगत गरी अष्ट्रेलिया, अमेरिका र बेलायतले गत सोमबार परमाणु ऊर्जाबाट सञ्चालन हुने पनडुब्बी सम्झौतासम्बन्धी गरेका थिए । सोमबार सार्वजनिक गरिएको सम्झौताअनुसार अष्ट्रेलियाले बेलायत र अमेरिकी प्रविधिमा आधारित पाँच वटा परमाणु शक्तियुक्त पनडुब्बी खरिद गर्नेछ । अब अष्ट्रेलियाले कम्तीमा तीन वटा अमेरिकाबाट र दुई वटा पनडुब्बी बेलायतबाट खरिद गर्नेछ । अष्ट्रेलिया, अमेरिका र बेलायतबीच १८ महिनाको लामो वार्ताको परिणामस्वरुप उक्त सम्झौता भएको हो ।

चीनले भने उक्त सम्झौता गम्भीर त्रुटी एवम् जोखिमको बाटोमा हिँड्ने प्रयास भएको भन्दै त्यसको चर्को विरोध गरेको छ । आफ्नो भूराजनीतिक स्वार्थका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको चासोलाई पूर्णतया बेवास्ता गरी अष्ट्रेलिया, अमेरिका र बेलायत अधिक जोखिमको बाटोमा हिँडेका बेइजिङले बताएको छ । सम्झौताले हतियारको होडबाजी बढाएको तथा त्यो परमाणु अप्रसार सन्धि विपरीत भएको चीनको कथन छ ।

बेलायतपछि आणविक शक्तिले सञ्चालन हुने पनडुब्बी प्राप्त गर्ने दोस्रो देश अब अष्ट्रेलिया बन्नेछ । पनडुब्बी प्राप्त भएपछि शत्रुहरूलाई लामो दूरीमा पनि अष्ट्रेलियाले प्रहार गर्न सक्नेछ । अष्ट्रेलियाली जलसेनाका नाविक अमेरिका र बेलायतका पनडुब्बी आधारमा तिनको सञ्चालन एवम् प्रयोगबारे प्रशिक्षण लिन जानेछन् । सन् २०२७ मा अष्ट्रेलियाको पर्थमा केही अमेरिकी एवम् बेलायती पनडुब्बी तैनाथ गरिनेछ ।

पनडुब्बीको आफ्नै ‘फ्लिट’ निर्माण गर्न अष्ट्रेलियालाई तीस वर्ष लाग्नेछ । सम्झौतासँग चीनसँगको अष्ट्रेलियाको सम्बन्ध सुमधुर नहुने तथा दुवै देश द्वन्द्वको नयाँ चरणमा प्रवश गर्ने विश्लेषकहरूले बताएका छन् ।

जापानका युट्युबर सांसद सदनबाट निष्काशित

जापानमा युट्युबरका रूपमा प्रख्यात भएपछि सांसद बनेका एक नेतालाई संसदबाट निष्काशन गरिएको छ । सांसद निर्वाचित भएपछि एक दिनपनि सदनमा उपस्थिति नभएका योशिकाजु हिगाशितानीलाई मङ्गबार संसदबाटै निष्काशन गरिएको हो ।

गत जुलाईमा निर्वाचित भएका उनी अनिवार्य उपस्थित हुनुपर्ने संसदीय बैठक एवम् अधिवेशनमा एक पटक पनि उपस्थित भएका थिएनन् । यस कारण उनलाई जापानको माथिल्लो सदनले मङ्गलबार निष्काशन गरेको हो । सदनको हिजोको उक्त निर्णय आजदेखि लागू भएको छ ।

गासी उपनामले चिनिने योशिकाजु जापानको संसदबाट निष्काशित हुने ७० वर्षयता पहिलो सांसद भएका छन् । यसअघि सदनले उनलाई महिनौँ लामो अनुपस्थितिका लागि क्षमा याचना गर्न निर्देशन दिएको थियो तर उनले त्यसको वेवास्ता गरेका थिए । एकउन्न वर्षीय उनको दलबाट दुई जना सांसद निर्वाचित छन् । उनी निष्काशित भएपनि अर्का एक सदस्यले उनको स्थानमा काम गर्नेछन् ।

दुबईमा बसोबास गरिरहेको पूर्व व्यापारी उनले जापान फर्केमा पक्राउ पर्ने बताएका छन् । मानहानीको आरोपमा उनलाई सम्बद्ध अधिकारीले सोधपुछ गर्न पक्राउ गर्नसक्ने उनको भनाइ छ । जापानको सार्वजनिक प्रसारण संस्थामा परिवर्तनको अभियान चलाएको उनको दल एनएचके पार्टीका रूपमा परिचिति थियो ।

होन्डुरसले चीनसँग कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना गर्ने

ल्याटिन अमेरिकी मुलुक होन्डुरसले चीनसँग कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना गर्ने घोषणा गरेको छ । यो घोषणासँगै ताइवानसँगको लामो समयदेखिको होन्डुरसको आधिकारिक सम्बन्ध विच्छेद हुनेछ ।

राष्ट्रपति जिओमारा क्यास्ट्रोले विदेशमन्त्री एडुआर्डो रेनालाई जनवादी गणतन्त्र चीनसँग आधिकारिक सम्बन्ध स्थापना गर्न निर्देशन दिएका छन् । राष्ट्रपति क्यास्ट्रोले चुनावी अभियानको क्रममा गत साता आफ्नो सरकारले चीनसँग जलविद्युत् बाँध निर्माणका निम्ति वार्ता गरिरहेको घोषणा गरेका थिए ।

होन्डुरस सरकारले ताइपेईसँग आधिकारिक रूपमा सम्बन्ध तोडेको विषयमा तत्काल कुनै टिप्पणी भने गरेको छैन । यद्यपि बेइजिङको ‘एक चीन’ सिद्धान्तअनुसार कुनै पनि देशले चीन र ताइवान दुवैसँग आधिकारिक कूटनीतिक सम्बन्ध राख्न सक्दैनन् । चिनियाँ विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता वाङ वेनबिनले एक चीन सिद्धान्तका आधारमा चीन होन्डुरस र विश्वका अन्य देशहरूसँग मैत्री एवम् सहयोगात्मक सम्बन्ध विकास गर्न बेइजिङ सधै इच्छुक रहेको बताएका छन् ।

ताइवानलाई आधिकारिक रूपमा मान्यता दिने १४ देशमध्ये होन्डुरस पनि एक हो । स्वशासित टापु ताइवानलाई चीनले आवश्यक भएमा बल प्रयोग गरेर आफ्नो मुख्यभूमिमा विलय गराउनसक्ने बताउँदै आएको छ । चीनको एक राज्य दुई नीतिअन्तर्गत ताइवानमा शासन सञ्चालन भइरहेको छ ।

यसैबीच, बेइजिङले बुधबार होन्डुरसले चीनसँग कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना गर्ने निर्णयको स्वागत गरेको छ । प्रवक्ता बाङले “हामी होन्डुरसको सान्दर्भिक वक्तव्यको स्वागत गर्दछौँ,” नियमित पत्रकार सम्मेलनमा भनेका छन् ।

इमरान खानका समर्थक र सुरक्षाकर्मीबीच झडप

पाकिस्तानका पूर्वप्रधानमन्त्री इमरान खानलाई पक्राउ गर्न आएका प्रहरी र उनका समर्थकबीच खाननिवास अगाडि झडप भएको छ । पूर्वप्रधानमन्त्री खानले प्रहरीसमक्ष गिरफ्तारी दिन अस्वीकार गरेपछि झडप भएको हो । घटनापछि पाकिस्तानका प्रमुख शहरमा प्रदर्शन समेत भएका छन् ।

पाकिस्तान तहरीक–ए– इन्साफ (पिटिआई) पार्टीका कार्यकर्ता र सुरक्षाकर्मीबीच खानको जमान पार्कस्थित घरनजिक झडप भएको थियो । प्रहरी र अर्धसैनिक बलका जवानले अश्रुग्यास प्रहार गरेपछि खानका क्रुद्ध समर्थकहरूले ढुङ्गामुढाले प्रतिकार गरेका थिए । पिटिआईका एकजना कार्यकर्ताका अनुसार पानीको फोहरा र अश्रुग्यास प्रहार गर्दै आएका सुरक्षाकर्मीले गोलीसमेत हान्न थालेका बताएका छन् ।

गत वर्ष विश्वासको मत प्राप्त नभएपछि पदमुक्त भएका खानमाथि भ्रष्टाचारलगायत विभिन्न मुद्दा लगाइएको छ । उनले आम निर्वाचनको माग गर्दै आएका छन् । सार्वजनिक रूपमा सरकारका कटु आलोचना गर्दै आएका उनीमाथि प्रधानमन्त्री हुँदा प्राप्त उपहार बेचेको तथा प्राप्त आम्दानी सार्वजनिक नगरेको आरोप लगाइएको छ । सोही विषयमा जानकारी दिन अदालतले उनलाई बोलाएको छ । अदालतको आदेश पालना नगरेकाले उनलाई पक्राउ गर्न आफूहरू आएको एक जना वरिष्ठ प्रहरी अधिकारीले एएफपीलाई बताए ।

इस्लामावाद प्रहरीका उपमहानिरीक्षक सैयद शहजाद नदीम बुखारीले अदालतको आदेश कार्यान्वयन गर्न नेता खानको घर आएको स्पष्ट गरेका छन् । पञ्जाबका प्रहरी प्रमुख उस्मान अनबरले अदालतको आदेशलाई जुनसुकै मूल्यमा पनि पालना गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको बताए ।

पिटिआईका समर्थकहरूको एक समूहले दक्षिणी बन्दरगाह शहर कराँची र उत्तरपश्चिमको पेशावरमा पनि जुलुस निकालेका छन् । उनीहरूले सडक पनि अवरुद्ध पारेका छन् । कुनै समयका क्रिकेट सुपरस्टार ७० वर्षीय खानलाई हिरासतमा राख्ने प्रयास यसअघि पनि भएको थियो । उनीमाथि ज्यान मार्ने उद्देश्यका साथ गोली प्रहारसमेत भएको थियो । प्रधानमन्त्री शेहबाज सरिफको आदेशमा आफ्नो हत्या प्रयास गरिएको आरोप खानले लगाउँदै आएका छन् ।