नेपाली कांग्रेसका नेता रमेश लेखक कम बोल्ने तर रणनीतिक रूपमा काम गर्छन् । पार्टी संस्थापन पक्षको एउटा प्रभावशाली नेताको रूपमा उनको राजनीति अगाडि बढेको छ । विभिन्न मन्त्रालय पटकपटक जिम्मेवारी पूरा गरेका छन् । अहिले प्रतिनिधि सभाको प्रमुख सचेतक छन् । शान्ति प्रक्रियामा उनको भूमिका सम्झनयोग्य छ । देशको राजनीतिक परिदृश्यमा दल र तिनको नेतृत्वको आलोचना बढेको छ । यस विषयमा आधारित भएर नेपाली कांग्रेसका नेता प्रतिनिधि सभाका प्रमुख सचेतक रमेश लेखकसँग राजु थापाले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश :

तपाईंहरूको नेतृत्वले काम गर्न नसकेको हो ?
निर्वाचन भएको ६ महिना भएको छ । संसदमा कुनै दलको बहुमत प्राप्त नभएको कारण धेरै दल मिलेर सरकार बनाउनुपर्ने बाध्यता छ । गठबन्धनमा फेरबदल भए पनि त्यसमा सरकारले पूर्णता पाएको छ । सरकारले सल्लाह, सुझाव र सहयोगको भावना विकास गर्नुपर्छ । थोरै राजनीतिक अभ्यास र व्यवस्थामा समय लागेको हो त्यसमा अब परिवर्तन हुन्छ । हाम्रो आलोचनाका पक्ष छन् । त्यसमा हतोत्साहित हुनु पर्दैन । सबै कार्य सरल रूपमा अगाडि बढ्न सक्छन् । संविधानलाई क्रियाशील बनाएर अगाडि बढ्नुपर्छ । हामीले जनताको लागि सकेको काम गरेकै छौँ । त्यस कारण नेपाली कांग्रेस पार्टीको नियतमा प्रश्न नगरौँ ।

अहिलेको नेतृत्वको कार्यशैली सुधार गर्न तयार हुनुहुन्छ ?
त्यो सुधार हुन्छ । राजनीति दलहरू जस्तो नेपाली कांग्रेसको इतिहास ७० वर्ष भन्दामाथि रहेको छ । अरू पार्टीको पनि त्यो भन्दा कम छैन । नेपाली कांग्रेसले इतिहासमा धेरै ठूला ठूला काम गरेको छ । इतिहास केही हुँदै होइन भन्ने होइन । इतिहासले भविष्य निर्धारित गर्ने हो । हामीले परम्परागत रूपमा सोच्यौँ तर युवाले नयाँ सोचको खोज गरेका छन् । त्यसलाई बुझेर हामी अगाडि बढ्नुपर्छ ।

तपाईंको नेतृत्वले नयाँ दलका मान्छेलाई अन्य कार्यमा सक्रिय गराउन हतोत्साहित गरेको भन्ने आरोप छ। यथार्थ के हो ?
पुर्पुरोमा लेखेर पद पाउने राजनीति समाप्त भइसक्यो । हाम्रा कमी कमजोरी छन् । हामी पुर्पुरोमा लेखेर आएको होइन । हाम्रो जन्म जनताको जनमतबाट भएको हो । काम भइरहेको छ । पार्टीभित्र अहिले विभाग बन्ने र अन्य कार्य भइरहेका छन् । उन्नत लोकतान्त्रिककता कार्य व्यवस्था भएको छ । सरकारले पार्टी भित्रका कार्यमा रुमलिएर जनताको कुरामा ध्यान दिन नपाएको मात्र हो ।

तपाईंलाई देउवाको एकदम नजिकको र प्रभाव पार्न सक्ने नेताको रूपमा धेरैले चिन्छन् । सत्य त्यही हो ?
त्यो सत्य होइन । शेरबहादुर देउवाजी सरकार पनि होइन राज्य पनि होइन । उहाँ १२÷१५ वर्ष लोकतन्त्रको लागि जेल बसेर लोकतन्त्रको लागि लडेर आएको व्यक्ति हो । उहाँ पार्टीभित्र पद्धति मिचेर नेता तथा सभापति भएको होइन । राजनीतिमा लोकतान्त्रिक हिसाबले आएको व्यक्ति हो । मैले आफ्नो जिम्मेवारीपूर्ण काम सम्पन्न गरेको छु । काम गर्दै जाँदा कहिले नजिक त कहिले टाढा भइन्छ । मैले धेरै जनासँग नजिक बसेर काम गरेको छु । हाम्रो बीचमा औपचारिक र अनौपचारिक सम्बन्ध रहेको छ । त्यो भन्दा बढी केही छैन ।

पार्टीका कमजोरीलाई स्वीकार गरेर अगाडि बढ्न तयार हुनुहुन्छ ?
हामीले काम गर्दैगर्दा धेरै कमी कमजोरी भएका छन् । हामीप्रति जनताको गुनासो छ । त्यसमा अब तौरतरिकामा सुधार गरेर जनताको विश्वास जित्ने हुनुपर्छ । नेपाली कांग्रेसका अहिले पनि देशभर १० लाख क्रियाशील सदस्य छन् । लोकतन्त्रको सुन्दर पक्ष छ । यो देशमा राजसंस्था आउनुपर्छ भन्ने कुरा धेरै चर्चामा आएको छ । जनताले हामीसँग गरेको गुनासोलाई सम्बोधन गरेर अगाडि बढ्नुपर्छ । मुलुकले मागेको जनताले चाहेको अनुसार कांग्रेसले धेरै कार्य गरेको छ । हामी जनताको लागि संघीयतामा गएका छौँ । अब पुराना कुरा गरेर देशमा परिवर्तन सम्भव छैन ।

दाइ भाउजूको गिरोहको कब्जामा कांग्रेस भन्ने कुरा आएको छ । त्यसमा तपाईं के भन्नुहुन्छ ?
तपाईंले दाइ भनेर सभापति शेरबहादुरलाई अंकित गर्नुभएको हो । यदि त्यो हो भने १० लाख नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ताका बीचमा पारदर्शी, स्वतन्त्र, निष्पक्ष वडादेखि निर्वाचनको पद्धतिबाट सभापति हुनुभएको हो । उहाँ नेपाली कांग्रेसमा सभापति हुन्छु भनेर स्वयम् घोषणा गरेर आउनु भएको होइन । लोकतन्त्रको लागि लामो समय जेल बसेर लोकतन्त्रप्रति समर्पित भएर आएको नेता हो । उहाँले पनि काम गर्दैगर्दा कमी कमजोरी भएको होला त्यसको समीक्षा गर्नुपर्छ । तर गल्ती एउटै व्यक्तिले मात्र गरेर हुँदैन । संगठनमा दोष सबैले स्वीकार गर्नुपर्छ । उहाँ २०४८ सालदेखि चुनाव लडेर आउनुभएको छ । जहाँजहाँबाट चुनाव लड्नु भयो सबै ठाउँमा चुनाव जित्नु भएको छ । भाउजूहरूले प्रभावित पारेको भए कसरी जित्नु भयो ? उहाँ जनता र पार्टीबाट नै अनुमोदित हुनुभएको छ । नेपाली कांग्रेसको नियतमा नै तपाईंले प्रश्न गरिदिनुभयो । यसरी पार्टीको नियतमा प्रश्न नगरिदिन अनुरोध गर्छु ।

यो सरकार टिकाउनको निम्ति सर्वोच्चले आजीवन कैदको फैसला गरेका रेशम चौधरीलाई गणतन्त्र दिवसमा छुटाउने तयारी गर्नु भएको हो ?
सर्वोच्च अदालतले गरेका काम पनि कानुन र संविधानले गरेको व्यवस्था अनुसार नै हो । सरकार र सर्वोच्च अदालतले कानुन र संविधानको व्यवस्था भन्दा बाहिर गएर काम गर्दैन । संविधान, विधि र कानुनले नदिएको कार्य गर्न मिल्दैन । जे हुन्छ सबै कुरा कानुन र संविधानको अधिनमा हुन्छ ।

तपाईंले नेतृत्व गरेको समितिभित्रका मान्छेले बदमासी गरेपछि त्यसलाई स्पष्ट पार्ने र गल्ती गरेको भए माफी माग्नु पर्दैन ?
अनुसन्धानमा भएको कुरालाई अनुसन्धान यस्तोउस्तो भन्नु भन्दा त्यसको खोज गर्नुपर्छ । गल्ती कसको हो, अनुमान गरेर थाहा हुँदैन । काम कस्तो भएको हो त्यो कुनै निष्कर्षमा पुगेको छैन । हामीले अहिलेको संविधान धेरै मेहनतका साथ लगनशील भएर बनाएका छौँ । त्यसैले संविधानका मूलभूत विषयलाई खलबलाएर नयाँ कुरा खोजेर संविधान धरापमा पार्नु हुँदैन । (एभिन्युजसँगको सहकार्यमा तयार अन्तवार्ता) प्रस्तुति : कुसुम गौतम