काठमाडौं– प्रमुख सत्तारुढ एमालेले निर्णायक राष्ट्रिय शक्ति निर्माण गर्न भन्दै यही माघदेखि चैतसम्म तीन महिने वडाकेन्द्रित अभियान थाल्दै छ । जरासम्मै बलियो बनाउन बिरुवालाई गोडमेल, मलजल र पानी चाहिन्छ ।

एमालेले यही सूत्र अपनाउँदै पार्टीलाई जरासम्म बलियो बनाउने योजनासहित गाउँ जान खोजेको हो । आफ्नै नेतृत्वको सरकार हुँदा पनि जनतामा उत्साह भर्न नसकेको निष्कर्ष एमालेले निकालेको छ । उत्साह भर्न नसक्दा जनतालाई मल र पानी दिन नसकेको टिप्पणी भइरहेको छ ।

वडासम्मै पुगेर जराकेन्द्रित अभियान चलाउने निर्णय गरेको एमालेले ०८४ को निर्वाचनलाई लक्षित गर्न खोजेको देखिन्छ । जराकेन्द्रित अभियानमा एमालेले के के गर्छ ? जनतालाई के जवाफ दिन्छ ? एमाले नेताहरूले बोल्न सकेका छैनन्। ०७९ को निर्वाचनबाटै ‘मिसन०८४’ भनिरहेको एमाले अहिले सत्ता यात्रामा छ ।

तर सत्ताको बागडोर सम्हालेर पनि एमालेले जनताका समस्या समाधानमा ध्यान दिन सकेको छैन । निर्वाचनको एक वर्षबाहेक एमाले सत्तामै छ । तर, आशा देखाएर चुनाव लडेको एमालेप्रति जनताको निराशा चुलिँदै गएको छ ।

०७९ पछि गत साल वैशाख १० गते बारा १, चितवन २ र तनहुँ १ मा भएको उपनिर्वाचनमा एमालेले जित निकाल्न सकेन । ०८१ वैशाख १५ गते भएको इलाम २ र बझाङ प्रदेश सभा १ (क) को उपनिर्वाचनमा भने एमालेले जित निकाल्यो । तर इलाम २ भने एमालेका प्रभावशाली नेता एवम् संविधानसभाका अध्यक्ष सुवास नेम्बाङको क्षेत्र हो । त्यहाँ उनका छोरा सुहाङले जिते ।

पछिल्लो पटक मंसिर १६ गते सरकारमै भएकाबेला ४२ वटा स्थानीय तहको उपनिर्वाचनमा एमालेले ८ स्थानमा मात्रै जित्यो । कांग्रेसले १७ र माओवादी केन्द्रले १० ठाउँमा जिते । यसको पनि एमालेले समीक्षा गरिसकेको छैन । यस्तोमा एमालेले अबको तीन महिना जनतामा गएर के भन्छ , चासोको विषय बनेको छ ।

असफल ‘मिसन ग्रसरुट’

एमालेले ०७९ को निर्वाचनलगत्तै ०७९ फागुन ५ गतेबाट दुई महिने ‘मिसन ग्रसरुट ’ अभियान चलाएको थियो । एमालेको तीन महिने अभियानले नतिजा दिएन । एमाले अध्यक्ष ओलीले भर्चुअल माध्यमबाट प्रदेश तथा विशेष कमिटीलाई सम्बोधन गर्दै सुरुवात गरेको अभियानमा एमालेले पार्टी सदस्यता नवीकरण, कमिटी व्यवस्थापन, प्रशिक्षण, भेला, बैठक, अन्तरक्रिया र स्थानीय तहको समस्या बुझ्ने काम गरेको थियो ।

त्यसैगरी पार्टीभित्रको अन्तर्विरोध बझेर हल गर्नेसहितका काम त्यसबेला एमालेले गरेको थियो । त्यसका लागि एमालेले सातै प्रदेश उपाध्यक्षको नेतृत्वमा संयोजन तथा अनुगमन टोली बनाएर अभियान चलायो । केन्द्रीय नेतालाई पालिकास्तरको कार्यक्रममा सञ्चालन तथा अनुगमनमा खटायो । तर त्यसको उपलब्धि देखिएन ।

०८० मा भएको तीन क्षेत्रको प्रतिनिधि सभा उपनिर्वाचनमा एमाले तेस्रो र चौथो स्थानमा खुम्चियो । त्यसपछि अध्यक्ष ओलीले सचिवालय बैठकमा अभियान सफल हुन नसकेको निष्कर्ष सुनाए । एमालेले त्यसबेला कार्यकर्ताको छटपटी र असन्तुष्टि तथा जनताका समस्या बुझ्न सकेन । एमालेसँग निर्वाचनलगत्तै गाउँ लैजाने एजेन्डा थिएनन् । मिसन ०८४ भनेर दौडिरहँदा उसको अभियान फेल भयो ।

प्रतिवेदनमै सीमित संकल्प यात्रा

ग्रसरुट अभियानले उपनिर्वाचनमा उपलब्धि नदिएपछि एमालेले ०८० मंसिर १४ देखि पुस २ गतेसम्म ‘झुलाघाट–चिवाभञ्ज्याङ समृद्धिका लागि सङ्कल्प यात्रा’ चलायो । उक्त अभियानमा एमाले मध्यपहाडका २६ जिल्ला र अन्य ११ सहित ३८ जिल्ला पुगेको थियो । २ सय १५ भन्दा बढी बस्तीहरू रहेको यो क्षेत्रमा १० वटा ठूला सहरको विकास भइरहेको छ । यहाँ बस्ने करिब एक करोड जनतासँग एमालेले अन्तरक्रिया गरेको बतायो ।

त्यसबेला प्रतिपक्षमा रहेको एमालेले २६ जिल्लाका समस्याबारे प्रतिवेदन पनि बनायाने । तत्कालीन प्रधानमन्त्री बनेका पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई प्रतिवेदन बुझायो । तर, अहिले त्यो प्रतिवेदन अलपत्र छ । खासमा त्यसलाई कार्यान्वयन गर्ने तहमा एमाले छ । आफैंले बनाएको प्रतिवेदन कार्यान्वयन गर्न एमालेले भुलेको छ ।

पश्चिममा देखिएको सीमा समस्या, पहाडको बसाइसराईँ रोक्ने विधि, युवालाई स्वरोजगार बनाउने उपाय अहिलेसम्म एमाले सरकारमा हुँदा पनि ल्याउन सकेको छैन । यस्तै मध्यपहाडको खानेपानी अभाव र पुल नहुँदा तुइनमा झुन्डिनुपर्ने समस्या समाधानबारे एमालेले ठोस विकल्प दिन सकेको छैन ।

एमाले उपमहासचिव विष्णु रिमालले मध्यपहाडका समस्या समाधानका लागि सरकारले प्रयत्नसहित काम गरिरहेको बताए । उनले तिनका परिणाम बिस्तारै आउने पनि बताए । उता ओली एमालेले देखेका समस्या समाधान गर्न काम भइरहेको दाबी गर्छन् । यो अभियानमा एमालेले छिचोलेका मध्यपहाडका २६ जिल्लामा प्रतिनिधिसभाका ३८ सिट छन् । तीमध्ये उसले ०७९ मा १० सिट मात्रै जितेको थियो । अब ०८४ को निर्वाचनमा यहाँको समस्या समाधान गरेको नतिजा देखिने छ ।

पछिल्लो समय एमालेलाई आफ्ना नेता मुछिएका विभिन्न काण्ड ढाकछोप गर्न लागेको आरोप पनि छ । त्यहीकारण कांग्रेससँग जोडिन पुगेको आरोप माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले लगाइरहेका छन् । ओलीको गृहजिल्ला पुगेर दाहालले सोमबार भ्रष्टाचार ढाकछोपकै लागि कांग्रेस र एमाले मिलेको आरोप लगाए ।

एमाले सरकारमा गएर पनि कार्यकर्ता र जनतामा उत्साह भर्न सकेको छैन । ओलीले सरकारको नेतृत्व गरेको ६ महिना हुन लाग्दा पनि कार्यकर्ता र जनताको निराशा चिर्न सकेका छैनन् । अर्कातिर राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीसँग प्रतिशोध साधेको आरोप पनि झेल्नु परेको छ । कांग्रेस नेताहरू डा.शेखर कोइराला, चन्द्र भण्डारीहरूले रास्वपा सभापति रवि लामिछानेमाथि प्रतिशोध साँधिएको आरोप लगाउँदै आएका छन् ।

जराकेन्द्रित अभियान

तीन वर्षसम्म सत्तामा बिताएको एमालेले जनताको समस्या समाधानका लागि न मल न पानी पु¥याउन सकेको छैन । यही अवस्थामा एमालेले जराकेन्द्रित अभियान चलाउने तयारी गरेको छ ।

एमालेले मंसिर २९ र ३० गते च्यासलमा दुई दिने ‘स्थानीय तहमा पार्टी कामका समस्या र समाधान’ विषयक राष्ट्रिय कार्यशाला पनि चलायो । केन्द्रीय संगठन विभागद्वारा आयोजितमा दुई दिने कार्यशालामा अभियान चलाउने घोषणा भएको थियो ।

कार्यशालामा एमाले अध्यक्ष ओली, वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोख्रेल, महासचिव शंखर पोख्रेल लगायतले प्रशिक्षण दिएका थिए ।
एमालेलाई निर्णायक राष्ट्रिय शक्ति निर्माण गर्न भन्दै यही तीन महिने वडाकेन्द्रित अभियान चलाउँदै छ । जनताका घर–घर पुग्ने अभियान सञ्चालन गर्न कार्यशालामा भनिएको कोशी प्रदेश सचिव राजकुमार भण्डारीले बताए ।

तर के र कस्ता मुद्दा लिएर अभियानमा जानुहुन्छ भन्ने प्रश्नमा उनले भने, ‘एमाले सरकारमा गएर जनताका के–के कुरा पुरा गरेको छ या छैन ? पार्टीप्रति जनताको बुझाइ के छ ? समस्या के छ ? बुझ्नु भनिएको छ । जनजीविकाका सवाल पनि उठाउन भनिएको छ । स्थानीय तहको सेवा प्रवाहबारे जनताको बुझाइ र सुधार्ने पक्ष केलाउन लगाइएको छ ।

एमाले प्रचार विभाग प्रमुख गौतम जराकेन्द्रित अभियानमा कसरी प्रस्तुत हुने ? जनताका कुरा कसरी सुन्नेबारे पुस २१ र २२ गते हुने केन्द्रीय कमिटी बैठकमा छलफल हुने बताउँछन् ।

‘कार्यशालामा पनि भनिएको छ । यसको स्पष्ट नीति, ढाँचा र दस्तावेज केन्द्रीय कमिटीमा तयार हुन्छ’, गौतमले खबरहबलाई भने, ‘तल्लो तह अर्थात् जरासम्म पुग्न एमालेले तयारी गर्न बाँकी छ । सरकारको काम र पार्टीको नीति पनि समेट्नुपर्ने छ ।’
एमाले सचिव योगेश भट्टराई तीन महिने वडाकेन्द्रित अभियानमा पार्टीप्रति जनताको बुझाइ र उत्साह देख्न पाइने दाबी गर्छन् ।

उनी एमालेले सरकारमा भएका बेला कृषि, शिक्षा, स्वास्थ्य र गाउँमा उत्पादन वृद्धि जस्ता महत्वपूर्ण काम गरेकाले उत्साह देखिने बताउँछन् ।

असन्तुष्टिबीच जरासम्मको यात्रा

अहिले एमालेका तल्लो तहका कार्यकर्तामा छटपटी छ । कार्यशालामा एमाले अध्यक्ष ओलीले कुनै गुट नभएको बताउँदै एक ढिक्का भएर अघि बढ्नुपर्ने भन्दै कार्यकर्तालाई फकाए ।

उनले वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोख्रेल, उपाध्यक्ष तथा अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल, महासचिव शंखर पोख्रेलको कुनै गुट नभएको बताए । उनीहरूलाई आफूले नै पदाधिकारी बनाएको बताएका ओलीले पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीलाई एमालेले नै राजनीतिमा ल्याउने बताए ।

उनले पूर्वउपाध्यक्ष भण्डारीलाई आफूले नै राष्ट्रपति बनाएको दाबीसमेत गरे । यस्तै उनले आफ्नो तीव्र हुन थालेपछि चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको उदाहरण दिन भ्याए । चीनमा नेतृत्वको आलोचना नहुने भन्दै आफ्नो पनि विरोध नगर्न आग्रह गरे । कार्यशालामा आएका तीन सय बढी नेता कार्यकर्तालाई आफ्नो विकल्प नभएको सन्देश उनले दिए ।

असार ३० गते प्रधानमन्त्री भएका ओलीले गत असोज १० देखि १२ सम्म आएको बाढीपछि राहत तथा उद्दार अभियानलाई प्रभावकारी बनाउन सकेनन् । अर्कातिर विवादित व्यापारीबाट अर्बौंको जग्गा चन्दामा लिँदा जनतामा अर्को आक्रोश देखियो ।

५ पटक अर्थमन्त्री भइसकेका एमाले उपाध्यक्ष विष्णु पौडेलले पनि यस पटक नतिजा दिन सकेका छैनन् हालसम्म पुँजीगत खर्च १३.४४ प्रतिशत मात्रै भएको छ । कार्यसञ्चालन खर्च ३४.६७ प्रतिशत छ । वित्तीय व्यवस्थापन २२.३९ प्रतिशत मात्रै छ । तर

असार १७ गते कांग्रेससँग मिलेर सरकार बनाएयता एमाले र ओली दुवैको लोकप्रियताको ग्राफ निरन्तर ओरालो यात्रामा छ ।
ओली आफैंले पनि गत पुस ११ गते बसेको सचिवालय बैठकमा सरकारले सोचे जति काम गर्न नसकेको स्वीकारेका थिए ।

निराश हुनुपर्ने गरी केही नभएको बताएका उनले अब सरकारलाई गति दिने आश्वासन च्यासलमा दिएका थिए । यस्तोमा १० महिनापछि पुस २१ र २२ गते बस्न लागेको केन्द्रीय कमिटी ओलीका लागि एउटा परीक्षाबराबर हुने छ । एमालेले उक्त बैठकमा गम्भीर समीक्षा गरेर तीन महिने अभियानमा लैजाने एजेन्डा तय गर्नुपर्नेछ । त्यही बैठकले सरकारको समीक्षासहित ओलीलाई गल्ती सुधार्ने उपाय पनि सुझाउन सक्ने छ ।

यो पनि…
ओलीलाई एमालेभित्रै कु’ को डर

एमालेमा सल्किएको भुसको आगो !