काठमाडौं – भदौ २३ र २४ मा भएको जेन-जी आन्दोलनमा तीन दलहरु नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले र नेकपा (माओवादी केन्द्र)का नेताहरुको घर प्रदर्शनकारीले खोजी–खोजी जलाए ।

यी तीन दल निकट व्यापारी र उद्योगीहरुको भौतिक संरचना पनि आक्रोशित प्रदर्शनकारीबाट बच्न सकेन । यो प्रसंगलाई जोडेर फिल्म क्षेत्रका एकाध व्यक्तिले टिप्पणी गरेका छन्- ‘हाम्रा कलाकार पनि नेता निकट थिए । तर, उनीहरु को सम्पति नजल्नु कलाकारिताप्रतिको सम्मान हो ।’

आन्दोलनकारीले एमाले नेतृसमेत रहेकी गायिका कोमल ओलीको दाङस्थित होटल जलेको छ । आन्दोलनबाट प्रत्यक्ष प्रभावित भएकी एक मात्रै कलाकार उनी हुन् ।

सायद उनी अहिले कलाकार भन्दा एमालेको नेतृ बढी देखिएर होला !

रोचक कुरा – आन्दोलनकारीको आगोले भौतिक संरचना जलेपछि सम्बन्धित क्षेत्र र व्यक्तिले अभिव्यक्ति सार्वजनिक गरेका छन् । केही अभिव्यक्ति सार्वजनिक गर्ने क्रममा छन् ।

देशभर चार हल जल्दा १७ करोडको क्षति भएको अनुमान चलचित्र संघले गरेको छ । यो खबर मिडियाबाट सार्वजनिक भइसकेको छ ।

यसप्रति कलाकारहरुले सार्वजनिक रुपमा बालेका छैनन् ।

तर, तथ्य के हो भने आन्दोलनकारीले सिधा हललाई निशाना बनाएका होइन् । व्यापारिक कम्प्लेक्स जलाउँदा त्यहाँ भएका हलमा पनि क्षति पुगेको हो ।

आन्दोलनले देशका हल बन्दा गर्ने अवस्था सिर्जना हुँदा ६ फिल्म प्रदर्शनरत थिए । यी फिल्मको व्यापारमा प्रत्यक्ष असर पर्‍यो ।
हल खुलाउने विषयमा पनि कलाकारहरु बोलेको भेटिएको छैन ।

कलाकारहरु जेनजी आन्दोलनको पक्षमा नै बोलेका भेटिन्छ । केही त आन्दोलनमा प्रत्यक्ष सहभागी नै भएका थिए ।

नायक अनमोल केसीकै सक्रियता देखियो । उनी यस्ता नायक हुन जो हतपत सामाजिक विषयमा उनी बोल्दैनन् ।

उनले यो आन्दोलनको विषयमा फेसबुकमा तीन स्ट्याट्स राखेका छन् । आन्दोलनको अघिल्लो दिन उनी जेनजीको समर्थनमा स्ट्याट्स राखेका थिए ।

त्यसबेला फेसबुक र युट्युबसहितका २६ सामाजिक सञ्जालमा केपी ओली नेतृत्वको सरकारले प्रतिबन्ध लगाएको थियो ।
प्रतिबन्धकै बीच उनले फेसबुक चलाएर आन्दोलनको समर्थन गरेका थिए ।

अनमोल पनि यो मामलामा क्रान्तिकारी नै देखिए !

आन्दोलनकारी जेनजी प्रदर्शनकारीले सोमबारको ज्यान गुमाएको दुख व्यक्त गर्दै मंगरबार उनले भ्रष्टाचार मुक्त आन्दोलनको पक्षमा आफू अडिग रहेको बताएका थिए । यो आन्दोलनको दोस्रो दिनको कुरा हो ।

आन्दोलनपछि बनेको अन्तिरिम सरकारको नेतृत्व पूर्वप्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले गर्दा पनि उनी सहमत देखिए ।

उनले आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकोप्रति श्रद्धाञ्जली व्यक्त गर्दै लेखेका थिए, ‘देशले पहिलो महिला प्रधानमन्त्री पाएको छ । यो जित हाम्रो पुस्ताको साहसले भएको हो ।’

करिश्माले छाडिन् एमाले

०७९ को प्रतिनिधि सभाको चुनावी माहोल सुरु हुने बेला नायिका करिश्मा मानन्धर एमालेमा प्रवेश गरेकी थिइन् ।

उनलाई पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली नै एक कार्यक्रमका बीच प्रवेश गराएका थिए ।

पार्टी प्रवेशसँगै करिश्माले फेसबुकको नामको पछाडि ब्य्राकेटमा ‘सूर्य कुमारी’ राखेकी थिइन् ।

सूर्य एमालेको चुनाव चिह्न भएको पनि यस विषयले चर्चा पाएको थियो ।

यस्तो जोशका साथ पार्टी प्रवेश गरेकी करिश्मा एमालेमा साढे २ वर्ष मुस्किकले टिकिन् ।

गत सोमबारको आन्दोलनमा जेन–जी प्रदर्शनकारीले ज्यान गुमाएको बाहना देखाएर उनले पार्टी परित्यागको घोषणा गरिन् ।

जनता जहिल्यै आफ्नो प्राथमिकतामा रहेको दाबी गर्दै उनले लेखेकी थिइन्, ‘आजदेखि म कुनै पनि राजनीतिक दल वा संगठनसँग आबद्ध नभएको स्पष्ट पार्न चाहन्छु । म जनताकै कलाकार थिएँ, जनता कै आवाज थिएँ र आगामी दिनहरूमा त्यही रूपमै रहिरहन चाहन्छु ।’

उनले सुशीला कार्कीलाई पहिलो महिला प्रधानमन्त्री बनेकामा बधाईसमेत दिएकी छन् ।

उनले फेसबुकबाट नामपछाडिको सूर्यकुमारी अझैँ हटाएकी छैनन् । सूर्यकुमारी आफ्नो न्वारनको नाम भएको उनको दाबी थियो ।

यसले उक्त दाबी चाहिँ सत्य हो भन्ने विश्वास दिलाएको छ ।

प्रतिरक्षामा संगीतकार सापकोटा

चेतना सापकोटा माओवादी निकट संगीतकार मानिन्छन् । उनी नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिष्ठानका सदस्यसमेत हुन् ।

आन्दोलनकारीबाट सिंहदरबारमा आगजनी हुँदा उनी त्यही रहेको भिडियो र तस्बिर सार्वजनिक भएको छ ।

चेतन चलेको प्रोफाइल भएकाले यसलाई ‘पार्टीका सदस्यहरुको जेन–जी आन्दोलनमा घुसपैठ’को उदाहरणका रुपमा लिइएको छ ।

तर, चेतन भने यसलाई आरोपका रुपमा लिन आग्रह गर्छन् । आफू सिंहदरबार जलाउन नभएर बचाउन गएको उनको दाबी छ ।

उनी भन्छन्, ‘मेरो व्यवसायिक सम्बन्ध भएको रेडियो नेपाल र नेपाल टेलिभिजन सिंहदरबारभित्र छन् । कसरी म जलाउन सक्छु ? म त यी संरचना जोगाउन गएको हो ।’

१० वर्षको हुँदा ०४१ सालमा गायक बन्न छिरेको रेडियो नेपाल जलाउने विषय आफ्नो कल्पनाभन्दा बाहिरको विषय रहेको उनको तर्क छ ।

केही व्यक्ति शत्रु लाग्दा आफूलाई ‘घुसपैठिया’को आरोप लागेको उनको स्पष्ट दाबी छ ।

यसले परिवारमा मानसिक असर परेको उनले बताए । उनी भन्छन्, ‘म त कलाकार हो फरक पर्दैन । तर, मेरो परिवार छ । उनीहरु ममाथि भएको टिप्पणीले मानसिक तनावमा छन् ।’

‘घुसपैठियाको आरोप’लाई षड्यन्त्रको रुपमा बुझन् उनले खबरहबमार्फत् आम पाठक र दर्शकसमक्ष आग्रह गरेका छन् ।

उनले सामाजिक सञ्जालमा एमालेका कार्यकर्तामार्फत् यो षड्यन्त्र भएको दाबी गरेका छन् ।

उनी भन्छन्, ‘म जुन कठघरामा उभिन तयार छु । म जलाउन गएको होइन । बचाउन गएको हो ।’

राज्यले अपराध गर्‍यो : राजेश हमाल

नेपालमा आन्दोलन चलिरहँदा महानायक राजेश हमाल अस्ट्रेलिया भ्रमणमा थिए । सोमबारको आन्दोलनका क्रममा जेनजी प्रदर्शनकारीले ज्यान गुमाएकामा उनले लज्जित महसुस गरेका छन् ।

यसलाई उनले ‘राज्यले ठूलो हत्या गरेको’ रुपमा बुझेका छन् ।

सोमबार राज्यबाट जेनजीको हत्या भएपछि उनले लेखेका थिए, ‘ हामी एक राष्ट्रको रूपमा हाम्रो युवालाई आशालाग्दो भविष्यमात्र दिन असफल भएका छैनौं, उनीहरुको वर्तमानसमेत खोसिरहेका छौं । म बिदेश यात्रा गर्दै छु । नेपाली भएकोमा यति लाज महसुस मैले कहिल्यै गरेको थिइनँ । आजको दिन नेपालको इतिहासमा सबैभन्दा पिडादायी दिन बनेको छ ।’

राजेश सिड्नीमा आयोजिक दीप प्रज्वलन कार्यक्रममा पनि सहभागी भएर आफ्नो अभिव्यक्ति राखेका थिए ।

त्यहाँ पनि उनले भने, ‘यो जेनजी आन्दोलनको क्रममा भएको हत्या ठूलो अपराध हो । राज्यले १८ वर्षभन्दा कम उमेरका युवा पनि सहभागी छन् भनेर सोचेन ।’

उनले आफू पनि जेनजी आन्दोलनको समर्थनमा रहेको घोषणा गरेका छन् । सार्वजनिक सम्पत्तिमा क्षति नगर्न उनले आन्दोलनकारीलाई सुझावसमेत दिएका थिए ।

तर, उनले मंगलबार साँझ ६ बजे उक्त सुझाव दिएको भिडियो सार्वजनिक गरेका थिए । त्यसबेला काठमाडौं धुँवाले ढाकिसकेको थियो । धेरै संरचना खरानी भइसकेका थिए ।

सम्झाउने र गाली गर्ने

हाम्रा प्रायः सबै कलाकार जेनजी समर्थक देखिएका थिए । यो आन्दोलनको समर्थन नगर्नेको सूची तयार गर्न सम्भव होला तर, पक्षमा हुनेको गाह्रै पर्छ ।

निर्देशक निश्चल बस्नेत, गायिका समीक्षा अधिकारी नायक तथा व्यवसायी संजोग कोइराला, गायक रमेशराज उप्रेतीलगायतका कलाकार भने आन्दोलनस्थल बानेश्वर नै पुगेका थिए ।

टिकटकर तथा नायक पारस कम ‘कुल ब्वाइ’ले त नारा समेत भट्याए । सोसल मिडिया इनफ्ल्युएन्सरहरुको सहभागीता भने बाक्लो थियो ।

जेनजी आन्दोलनको मुमेन्टमा कलाकार दीपकराज गिरीले भने सामाजिक सञ्जालबाटै सक्रियता देखाएका थिए ।

उनले सार्वजनिक सम्पत्तिको क्षति भएपछि ‘घुसपैठ भएको’ भन्दै जेनजी आन्दोलनकारीलाई घर फर्किन आग्रहसमेत गरेका थिए ।

सार्वजनिक सम्पत्तिमा आगजनी गरेपछि निर्देशक निश्चल बस्नेतले भने संयमता अपनाउन आन्दोलनकारीलाई भिडियो सन्देशमार्फत् आग्रह गरेका थिए ।

उनले भनेका थिए, ‘अब देश जेनजीको हातमा आइसकेको छ । फरक अवस्था सिर्जना भएको छ । लुटपाटहरु बढ्न सक्छ । यो कुरामा ध्यान दिनू । यसलाई प्रसय दिनुहुँदैन ।’

नायिका केकी अधिकारी पनि सार्वजनिक सम्पत्तिमा क्षति नगर्ने आन्दोलनकारीलाई सामाजिक सञ्जालबाट अपिल गरिरहेकी थिइन् ।

हाँस्यकलाकार साजन श्रेष्ठ भने सक्रियरुपमै आन्दोलनमा उपस्थित भएका थिए ।

उनी सामाजिक सञ्जालमा पनि उत्तिकै सक्रिय देखिन्छन् । उनका शब्द चयन भने अहिल पनि आक्रोशित भेटिन्छन् ।

आन्दोलनले विकसित घटनाक्रममा आएका नेताहरुको अभिव्यक्ति सेयर गर्दै उनले अश्लील गालीसमेत गरेको देखिन्छ ।

साजनको शब्द चयन आक्रोश हो । उनी केही बढी देखिएका हुन् । तर, प्रष्ट छ– यो उनको राज्य सञ्चालकहरु प्रतिको आक्रोश हो ।

दीप प्रज्वलनमा सहभागी

जेनजी आन्दोलनमा शहादत प्राप्त गर्नेको सम्झनामा सेलिब्रिटीहरु दीप प्रज्वलनमा सहभागीसमेत भएका छन् ।

उनीहरु शनिबार माइतीघर पुगेर दीप प्रज्वलनमा सहभागी भएका हुन् ।

सहभागी हुने निर्देशकहरु निश्चल बस्नेत, प्रदीप भट्टराई, दीपाश्री निरौला, नायक धिरज मगर, नायिकाहरु सुरक्षा पन्त, ऋचा शर्मा, स्वस्तिमा खड्कालगातय सहभागी थिए ।