धुलिखेल– गृहमन्त्री रमेश लेखकले मनसुनजन्य विपद्बाट क्षतिग्रस्त निजी आवासहरूको विस्तृत क्षति आँकलनको औपचारिक सुरुवात यहाँको रोशी गाउँपालिका–२ नारायणटारबाट भएको बताएका छन् । 

राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरण र रोशी गाउँपालिकाको संयुक्त आयोजनामा आज आयोजित ‘२०८१ को मनसुनजन्य विपद्बाट क्षतिग्रस्त निजी आवासहरूको विस्तृत क्षति आँकलन(डिडिए) शुभारम्भ कार्यक्रम’मा विपद् प्रभावित परिवारको लगत संकलन कार्यक्रम सम्पन्न तथा प्रभावितलाई निस्सा वितरण गर्दै उहाँले निजी आवास पुननिर्माण सुरु भएको बताएका छन् ।

‘गत असोजमा गएको बाढीपहिरोले देशका विभिन्न ठाउँमा क्षति पुर्‍याइएकोमा पुनःनिर्माण गर्ने काम आजबाट सुरु भएको छ’, उनले भने, ‘आजदेखि काभ्रेजिल्लाभरि क्षति भएका घरहरूको विस्तृत क्षति आँकलन प्रारम्भ भएको छ ।’ सो क्रममा पूर्ण रुपमा क्षति भएका घरको पुनःनिर्माण गर्ने र आंशिक रुपमा क्षति भएका घरको प्रबलीकरण गर्ने उनको भनाइ छ । 

बाढीपहिरोबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित जिल्ला काभ्रेपलाञ्चोक र त्यसमा पनि रोशी गाउँपालिका रहेकाले विस्तृत क्षतिको आँकलन यहीँबाट सुरुवात गरेको गृहमन्त्री लेखकले बताए। उक्त मनसुनजन्य विपद्बाट क्षति पुगेका अन्य जिल्लाको क्षतिग्रस्त निजी घरहरुको विस्तृत क्षति आँकलन प्रारम्भ गर्ने जनाएको छ ।

बजेटको व्यवस्थापन, कानुन, नीति निर्देशिका परिवर्तन गर्नुपर्ने र प्रारम्भिक क्षतिको विवरण भर्ने काममा ढिलाइ भएकाले क्षति आँकलन ढिलाइ भएको उनले स्पष्ट पारे। जसमा अस्थायी आवास निर्माण गर्न दुई चरणमा रु २५-२५ हजार रकम उपलब्ध गराउने र स्थायी घर निर्माणका लागि प्रति घर रु चार लाख उपलब्ध गराउने गृहमन्त्री लेखकले जानकारी दिए । 

अस्थायी घर निर्माणका लागि काभ्रेपलाञ्चोकका लागि सात करोड ३५ लाख रकम राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणबाट आजै उपलब्ध गराइसकेको गृहमन्त्री लेखकले बताए। अब सरकारबाट थालनी गरेको कामलाई ढिला नगरीकन तीव्रता दिन जनप्रतिनिधिलाई उनले आग्रह गरे। जसमा सबै तहका सरकार र सबै राजनीतिक दलहरू मिलेर अगाडि बढ्न आवश्यक रहेकोमा उनले जोड दिए।

सो क्रममा बोल्दै गृहमन्त्री लेखकले सडक र पुल पुनःनिर्माण सम्बन्धित मन्त्रालयसँग समन्वय गरी अगाडि बढाउने बताए । क्षतिग्रस्त बीपी राजमार्गको पुनःनिर्माण अगाडि बढिसकेकोमा वर्षामा पनि आवतजावत गर्न यातायात अवरुद्ध नहुने गरी काम भइरहेको उनको भनाइ छ ।

प्रतिनिधिसभा सदस्य सूर्यमान दोङले कतिपय ठाउँमा बस्ती बसाल्नै नसकिने गरी भएको क्षतिले अझै पुनःस्थापनाका लागि चुनौती रहेको बताए । 

पहिला बस्ती भएको ठाउँको नामनिसाना नै नभएको र अरु योग्य ठाउँ पनि नभएकाको क्षतिको आँकलन गर्न समस्या हुने र पुनःस्थापनाका लागि समस्या देखिएको उनको भनाइ छ । काम गर्ने भन्ने तर सार्वजनिक खरिद ऐनले अवरोध सिर्जना गर्ने, आर्थिक वर्षको अन्त्यतिर आएका कारण बजेट सञ्चालन र कार्यान्वयनमा समस्या हुने भएकाले त्यसतर्फ ध्यान दिनुपर्नेमा उनको जोड छ ।

राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका कार्यकारी प्रमुख इन्जिनियर दिनेशप्रसाद भट्टले यसअघि मनसुनजन्य विपद्बाट क्षतिग्रस्त निजी आवासको विस्तृत क्षति आँकलन गर्नका लागि बजेट अभाव भएकाले नसकेको बताउँदै बजेट व्यवस्थापनसँगै काम अगाडि बढेको बताए। 

रोशी गाउँपालिका अध्यक्ष दिनेश लामाले रोशी गाउँपालिकाभित्रमा बाढीपहिरोबाट पीडित नागरिकलाई तत्कालका लागि उद्धार र राहत वितरणपछि मृतक परिवारलाई जिल्ला विपद् व्यवस्थापन समितिबाट प्राप्त रकम वितरण, सङ्घ संस्थासँगको समन्वयमा सबै पीडित परिवारलाई तत्कालका लागि गुजारा खर्च र अवस्था अनुसार अस्थायी आवास निर्माण गरेर अब पुनःनिर्माणमा केन्द्रित भएको बताए। 

बाढीपहिरोबाट रोशी गाउँपालिकाको ५६३ निजी घर क्षतिग्रस्त बनाएको थियो । रोशी गाउँपालिकामा पालिका र प्राधिकरणका १८ जना प्राविधिकहरु पुनःनिर्माणमा खटिसकेका छन् ।