काठमाडौं– नेपाली युवायुवती कामको खोजीमा विदेश जाने गरेका छन् । वैदेशिक रोजगार विभागका अनुसार कामकै लागि विदेश जानेको संख्या दैनिक ८ सय भन्दा बढी छ । दैनिक ८ सय जना रोजगारीको खोजीमा विदेशीनेमध्ये करिब ५ सय युवा खाडीका देशमा मासिक ३० हजार कमाउनका लागि म्यानपावर कम्पनीमार्फत जाने गर्दछन् ।

मासिक ३० हजार कमाउन विदेश जाने युवाले करिब १ देखि २ लाख २० हजार रुपैयाँसम्म म्यानपावर कम्पनीमा तिरेर जाने गरेको पाइएको छ ।

भोजपुरका इमान राई साउदीको फर्निचर उद्योगमा रोजगारीका लागि जाँदै छन् । राईले अलफा रोमा इन्टरनेशनल म्यानपावर प्रालिमार्फत साउदी जान्न लागेको जानकारी दिए । राईको मासिक तलब ९ सय र खानाबस्न २ सय गरी १ हजार १ सय रियाल (३५ हजार) छ । राईले म्यानपावर कम्पनीलाई साउदी जानका लागि १ लाख ७० हजार बुझाउन लागेको बताए । उनले भने, ‘थोरै पैसा कमाउन जानुपर्ने बाध्यता छ । गएका ऋण तिर्ने ७ महिना जति लाग्छ होला । म्यानपावरमा बुझाएको भन्दा ५० हजार धेरै खर्च भएको छ । मलेसिया दुई वर्ष बसेर फर्किएको थिए । मलेसियामा मासिक २९ हजार कमाइ थियो ।’

यस्तै, जनकपुरका धिरज यादव पनि रोजगारीका लागि कुवेत जान लागेका छन् । उनका लागि कुवेतमा हस्पिटलमा क्लिनरको कामका लागि कुरा भएको म्यानपावरले जानकारी दिएको बताएका छन् । यादवलाई म्यानपावर कम्पनीले मासिक ९० दिनार (३३ हजार) मा सम्झौता गरेर रोजगारीमा पठाउन लागेको उनले बताए । यादवले मासिक ३३ हजार कमाउन बोदहोल्ड ओभरसिर्ज प्रालिमा १ लाख ९० हजार पैसा तिरेका छन् । तर, यादवसँग भने १० हजार रुपैयाँ मात्र तिरेको रसिद छ ।

फ्रि-भिसा फ्रि-टिकट भन्दै सरकारले तोक्यो १० हजार, म्यानपावरले लिन्छन ४ लाखसम्म

यस्तैगरी, पाल्पाका गौचन रेग्मी पनि रोजगारीका लागि युएईको एक सरकारी कम्पनीमा जान लागेको बताए । क्यापिटल ओभरसिर्ज प्रालिमार्फत युएई जाने लागेको रेग्मी बताउँछन् । उनले भने, ‘मेरो मासिक कमाइ मासिक ३५ हजार हुन्छ रे । मैले म्यानपावरलाई १ लाख ९० हजार तिरेको छु । म्यानपावरले एक हप्तापछि जानुपर्छ भनेको छ । साहु काढेर जाने लागेको हुँ ।’

झापाका तिलक केसी रोजगारीका लागि कतार जादै छन् । उनको सम्पुर्ण प्रक्रिया सकिएर जान्न मात्र बाँकी छ । केसी कतारको क्यारी फोर सपिङ सेन्टरमा जाने लागेको जानकारी दिए । केसीले म्यानपावरको नाम भन्न मानेन तर, उनले पनि १ लाख ६५ हजार तिरेको बताएका छन् ।

सरकारले २०७२ सालदेखि खाडीका देश र मलेसिया जाने कामदारका हकमा फ्रि भिसा र फ्रि टिकट लागू गरेको थियो । मलेसिया, कतार, साउदी अरेविया, संयुक्त अरब ईमिरेट्स, कुवेत, जोर्डन, बहराईन र ओमान जाने कामदारका लागि भिसा र आतेजाते हवाई टिकटबापत लाग्ने खर्च कामदारले तिर्न नपर्ने नीति श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले लागू गरेको हो । तर, यी देश ३० हजार कमाउन जाने कामदारले २ लाखसम्म पैसा तिरेर जान बाध्य छन् । खबरहबले वैदेशिक रोजगारीमा जान्न काठमाडौं आएका युवालाई राजधानीमा भेटेर यो सम्बन्धी कुराकानी गरेको हो ।

नेपालबाट मासिक ४० हजारभन्दा धेरै युवा विभिन्न देश वेदेशिक रोजगारीमा जाने गरेको छ । उनीहरुको कमाइबाट मासिक ५० देखि ६० अर्ब रेमिट्यान्स भित्रिने गरेको राष्ट्र बैकको तंथ्याकमा उल्लेख छ । उनीहरु वैदेशिक रोजगारीमा जादाँ करिब सोही हाराहारीमा पैसा तिरेर जाने गरेको पाइन्छ । नेपाली युवाको मुख्य रोजगार गन्तव्य देशमा मलेसिया, साउदी, कुवेत, युएई, कतार, ओमन, बहराइन, जोर्डन, साइप्रस, पोल्याण्ड, माल्टा, रोमनिया, मोरिसस र पोचुँगल छन् ।

पछिल्लो समय मासिक ३० हजार कमाउन अवसरको सिर्जना देशभित्र भएपनि युवायुवती वैदेशिक रोजगारीमै जाने गरेको पाइन्छ ।

यी देशमा मासिक ३० हजार युवा रोजगारीको खोजीमा संस्थागत र व्यक्तिगत तवरले पुग्ने गरेका छन् । सरकारले संस्थागत १ सय १० र व्यक्तिगत १ सय ७२ देशका लागि श्रम स्वीकृति जारी गदै आएको छ ।

मुख्य रोजगारी

नेपाली युवा प्रायः खाडीका देश र मलेसिया लेबर भिसामा जाने गरेको पाइएको छ । कन्ट्रसन, क्लिनर, वाइरिङर इलेक्ट्रिसियन, वेटर, कुक, सुरक्षा गार्ड, मेशन, स्टिल फिक्चर्स, हाउस किपिङर क्लिनर, स्काफोल्डिङ, सटरिङ कार्पेन्टर, पेन्टर, गामेन्टरटेलरिङ, ब्युटीपालर र प्लम्बिङको कामका लागि धेरै नेपाली जाने गरेका छन् । प्राय धेरै नेपाली कामदार खाडीका देश कन्ट्रक्सनमा जाने गरेको पाइन्छ ।

सरकारले विभिन्न १४ वटा क्षेत्रका लागि विदेसिने श्रमिकलाई अनिवार्य सीप भएमात्र श्रम स्वीकृति जारी गर्ने योजनाअघि सारेको थियो । जसका लागि विभागले सीपमुलक तालिम दिन २९ वटा तालिम प्रदायक संस्थालाई सूचीकृत समेत छनोट गरिसकेको छ । तर, म्यानपावर कम्पनीले सीप प्रमाणिकरण केही समय थप्न माग गरेपछि हाल विभागले स्थागित गरेको छ ।

वैदेशिक रोजगारीको खोजीमा काठमाडौं भित्रिन्छन् दैनिक ७ हजार युवा

सीप प्रमाणिकरण व्यवस्था लागू भएपछि वैदेशिक रोजगारीमा जान्न चाहने कामदारसँग कम्तिमा ६ महिनाको तालिम अनिवार्य हुनुपर्ने छ । तालिम लिएर दक्ष भएका श्रमिकलाई मात्र सरकारले श्रम स्वीकृति जारी गर्ने लक्ष्य लिएको वैदेशिक रोजगार विभागका महानिर्देशक भीष्मकुमार भुषालले बताए । दक्ष कामदार मात्र पठायो भने मृत्यु र दुघटना कम हुने उनको भनाई छ ।

कतिपय वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएका कामदारका हकमा सीप भएपनि उनीहरु पुन त्यही काम जान्न नरुचाउने गरेका छन् ।

सीप भएका कामदार पठाए कमाइसँगै रेमिट्यान्स बढ्छ

सरकारले विगत ४ दशकदेखि अदक्ष श्रमिक वैदेशिक रोजगारीमा आपूर्ति गदै आएको छ । हाल विदेशी रहेका अदक्ष कामदारलाई तालिम दिएर पठाउन सक्यो भने रेमिट्यान्ससँग कामदारको मासिक कमाइपनि दोब्बर बढ्न सक्ने यो क्षेत्रमा काम गदै आएका सरोकारवालाले बताउदै आएका छन् । हाल, २ प्रतिशत मात्र दक्ष श्रमिक वैदेशिक रोजगारीमा गइरहेको सरकारी तंथ्याकमा उल्लेख छ ।

तालिम भएका मात्र श्रमिक वैदेशिक रोजगारीमा पठाउँदा उनीहरुको मासिक कमाइसँग नेपाल भित्रिने रेमिट्यान्स पनि ३० प्रतिशतले बृद्धि हुने रोजगारविज्ञ दिपेन्द्र थापाको बुझाई छ । सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा जाने श्रमिकको सीप विकासमा जोड दिनुपर्ने उनको भनाइ ।

श्रमिकलाई तालिम दिएर वैदेशिक रोजगारीमा पठाउँदा उनीहरुको व्यक्तिगत सुविधा पनि बढ्न देखिन्छ ।