काठमाडौं– प्रतिनिधि सभामा २१ सिटसहित देशको चौथो ठूलो राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) विद्यार्थीको निर्वाचनमा सहभागी नहुने भएको छ।

रास्वपाले आफ्ना संगठनिक संरचना बनाइनसकेकाले चैत ५ गते हुन लागेको स्ववियु निर्वाचनमा सहभागी नहुने निर्णय भएको जनाएको छ । पार्टी केन्द्रीय कमिटी र सचिवालय बैठकमा रास्वपाले पटक–पटक स्ववियु निर्वाचनबारे छलफल गरेको थियो । तर, नेताहरूमा मतभेद देखियो । अर्कातिर संगठनिक संरचना बनाउने काम बाँकी भएकाले यो पटक स्ववियु निर्वाचनमा रास्वपाले प्रतिस्पर्धा गरेन ।

रास्वपा कार्यवाहक प्रवक्ता मनिष झाका अनुसार तत्काल सांगठनिक संरचना निर्माण नगरेको तथा विद्यार्थी र शिक्षक राजनीतिबाट अलग हुनुपर्छ भन्ने मतसहित स्ववियु निर्वाचनमा नजाने निर्णय भएको हो ।

उनका अनुसार आगामी वैशाखमा हुने महाधिवेशनबाट पार्टीको संगठनिक संरचना निर्माण हुँदा यसबारे छलफल हुने छ । अहिले विद्यार्थी नेता उत्पादन गर्ने कुरा रास्वपाले ‘ग्रे जोन’ मा राखेको छ । झाले भने, ‘अहिले ग्रे जोनमा छ । महाधिवेशनबाट ब्ल्याक एण्ड ह्वाइट बन्छ ।’

विद्यालयका शैक्षिक समस्या समाधानका लागि विद्यार्थीहरूले आफ्नो नेता चुन्न स्ववियु निर्वाचन यही चैत ५ गते हुँदैछ । त्रिभुवन विश्वविद्यालय विद्यार्थी कल्याण परिषद्ले समयमै निर्वाचन गराउने गरी तयारी गरिरहेको छ । यसबीचमा ८२ भन्दा बढी क्याम्पसमा सर्वसम्मत पदाधिकारी निर्वाचित भइसकेका छन् ।

यो पनि

नजिकियो स्ववियु निर्वाचन : के गर्दै छन् विद्यार्थी संगठन ?

रास्वपाको भोट कसलाई ?

उपत्यका र जिल्लाका विभिन्न क्यापसहरूमा रास्वपा समर्थक विद्यार्थीहरूको उपस्थिति छ। प्रवक्ता झा र नेता विराजभक्त श्रेष्ठका अनुसार समर्थक विद्यार्थीले संगठन बनाइदिन आग्रह गरेका थिए । तर, पार्टीको विधानमा विद्यार्थीको संगठनिक संरचना निमार्ण नभएकाले यो पटक हात उठाउनुपरेको हो ।

‘भ्रातृसंगठनको निर्माण भइसकेका छैनन् । छोटो समय भएकाले छलफल गर्न भ्याएनौँ । तत्काल विधान संशोधन गर्ने कुरा पनि भएन’, श्रेष्ठले खबरहबलाई भने, ‘पार्टीको महाधिवेशनबाट केही परिमार्जन भएर आउला । मसँग धेरै विद्यार्थीले निर्वाचनमा चासो राख्नुभएको थियो । मैले उहाँहरूलाई धैर्य गर्नुस् भनेको छु । फोन आइरहेका छन् । संगठन बनाउने, नबनाउने छलफल बाँकी छ ।’

श्रेष्ठले अहिले रास्वपा समर्थक विद्यार्थीको भोटबारे पनि जवाफ दिएका छन् । ‘अहिले जुनसुकै पार्टीको योग्य व्यक्तिलाई इच्छाले जिताउनुस् । हामी यो वा त्यो भन्दैनौँ । स्वतन्त्र या पार्टीबाट उठेका भए पनि योग्य र क्षमतावानलाई भोट हाल्न भन्छु । तर स्वतन्त्र पनि योग्य नहुन सक्ने भएकाले विवेक प्रयोग गर्न सुझाउँछु ।’

उनी रास्वपाले थुप्रै कुरामा तयारी गर्नुपर्ने भएकाले विद्यार्थीहरूले रास्वपाको कुरा बुझ्ने बताउँछन् । उनले भने, ‘अहिले हामी पार्टी बनेपनि थुप्रै काम गर्न बाकी छ । त्यसैले हाम्रा समर्थक विद्यार्थीहरूले यो कुरा बुझ्नुहुन्छ । संस्थाहरूमा दलीय हस्तक्षेपको विरोधमा रास्वपा छ । तर माग पनि उतिकै छ । यो छलफलको विषय हो ।’

रास्वपा प्रवक्ता झा पनि तत्काल शैक्षिक संस्थामा दलीय हस्तक्षेप गर्न नहुने कुरामा रास्वपा अडिग रहेको बताउँछन् । रास्वपा समर्थक विद्यार्थीले निर्वाचनमा जुनसुकै व्यक्तिलाई भोट दिने पाउने अधिकार रहेको उनी बताउँछन् ।

‘हामी शिक्षक र विद्यार्थी राजनीतिबाट टाढा रहनुपर्छ भन्ने मान्यतामा अडिग छौँ । शैक्षिक क्षेत्र भनेको दलीयकरण नगर्ने हाम्रो अडान छ,’ झाले भने, ‘विद्यार्थी दलीय झन्डामुनि बस्नुभन्दा पनि अब्बल बनुन् भन्ने चाहन्छौँ । अहिले हामी सैद्धान्तिक रूपमा शिक्षकले राजनीति गर्नु हुँदैन भनिरहेका छौँ । विद्यार्थीको निर्वाचनमा सहभागी हुँदैनौँ ।’

रास्वपा समर्थक विद्यार्थीले कसलाई भोट दिन्छन् त ? झाले भने, ‘यो कुरा महत्त्वपूर्ण छ । उहाँहरूको विवेक अनुसार भएकामध्ये राम्रो नेतालाई दिनुस् भन्छौँ । म यसैलाई मत दिनुस् भन्दिनँ, जुन दल भए पनि सक्षमलाई दिनस् । निर्वाचनमा सहभागी हुनुस् । राम्रो दलको झन्डामुनि उम्मेदवार हुँदै गर्दा अन्य दलका उम्मेदवार पनि राम्रा हुन सक्छन् । तिनलाई छान्नुहोस् ।’

यो पनि

स्ववियु निर्वाचन : छैन केन्द्रको हस्तक्षेप, क्याम्पसले पाए गठबन्धनको अधिकार

रास्वापामा दुई धार

स्ववियु निर्वाचनलाई लिएर रास्वपामा विवाद देखिएको छ । केही नेता स्ववियु निर्वाचनमा सहभागी नै नभएर शिक्षा क्षेत्रलाई दलीयकरणबाट टाढा राख्नुपर्ने बताइरहेका छन् । रास्वपा कार्यवाहक सभापति डीपी अर्याल शिक्षा क्षेत्र दलीयकरण बाहिर हुनुपर्ने मान्यता पहिलाबाटै रास्वपाले राख्दै आएकाले भविष्यमा पनि निरन्तरता पाउने दाबी गर्छन् । उनी सरकारी कर्मचारी, शिक्षक, विद्यार्थी र पत्रकार दलीय छायाबाट टाढा भए मात्रै देशमा सुशासन र विकास हुने बताउँछन् ।

रास्वपाका अन्य नेताहरूले भने संगठनिक संरचना बनाउँदा विद्यार्थी पनि समेट्नुपर्ने बताइरहेका छन् । उनी स्थानीय तह र राष्ट्रिय निर्वाचनमा पनि विद्यार्थी संगठनको महत्त्व भएकाले भविष्यमा आवश्यकता हुनेसक्ने बताउँछन् ।

‘हामीलाई विद्यार्थी संयन्त्र चाहिन्छ भन्ने भएको छ । यो कुरा बैठकमा पनि उठेको छ । संयन्त्र भनेर परै राजनीति गर्ने खालको युनियन खोल्ने होइन । हामीले संसदीय प्रणालीभन्दा बाहिर संयन्त्र गठन गर्ने तयारीमा छौँ,’ ती नेताले भने, ‘हामीलाई पत्रकार, विद्यार्थी र युवामा पनि संयन्त्रको अभ्यास गर्ने भनेका छौँ । त्यो भन्दैमा सबै ठाउँमा युनियन र संगठन बनाएर बस्ने भन्ने होइन ।’

रास्वपामा सभापति रवि लामिछाने र उनीनिकट नेताहरू विद्यार्थी संगठन नबनाउने पक्ष्मा छन् । रास्वपा ०७९ को निर्वाचनमा प्रदेशमा सहभागी भएन । गत असोज पहिलो साता भएको राष्ट्रिय परिषद् भेलापछि प्रदेशमा मुख्यमन्त्री र केही मन्त्रालय चाहिने लिखित दस्ताबेज रास्वपाले ल्याएको छ ।

कस्तो हो रास्वपाको संयन्त्र ?

रास्वपाले विद्यार्थी र अन्य क्षेत्रमा सामान्य सयन्यत्र बनाउने योजना बनाउन खोजेको छ । यो योजना आगामी वैशाखमा हुने महाधिवेशनबाट विधानमा आउने रास्वपा नेताहरूको तर्क छ । कस्तो संयन्त्र बनाउने प्रश्नमा नेताहरू प्रस्ट छैनन् । पार्टी स्थापनाको दुई वर्ष पूरा भएको दिन असार ७ गते पार्टी उपसभापति डा. स्वर्णिम वाग्लेले साङ्गठनिक स्वरूप बनाउने विषयमा बहस चलेको बताएका थिए ।

यो पनि

पुराना दलले रास्वपालाई खतराका रूपमा लिए : डा. स्वर्णिम वाग्ले

‘साङ्गठनिक स्वरूप कस्तो बनाउने अलमल छ । पुराना पार्टीको जस्तै बनाउन हामीलाई मन छैन । भद्दा संरचना बनाउँदा गुट जन्माउँछ । जति ठूलो संरचना बनायो, त्यति समस्या हुने रहेछ । बिचौलियाको अखडा जस्तो हुने रहेछ’, उनले भनेका थिए, ‘हामीलाई सानो र चुस्त संरचना चाहिएको छ । पातलो र चुस्त संरचना बनाउन लागेका छौँ । हामी गुट–उपगुटको खेतीमा लाग्दैनौँ ।’

रास्वपा प्रवक्ता झा पनि संयन्त्रबारे पार्टीमा छलफल भइरहेको बताउँछन् । यसको विस्तृत ढाँचा महाधिवेशनमा मात्रै प्रस्तुत हुने उनले बताए । ‘हाम्रो कुरा बुझ्ने, मिसन बुझ्ने संयन्त्र बनाउने हो । अन्धभक्त चाहिएन । क्रिटिकल कुरा र तार्किक बहस गर्ने सानो संयन्त्र बन्ला’, झाले भने, ‘यसबारे छलफलमा छौँ । संयन्त्रको आकार पनि महाधिवेशनले तय गर्छ ।’

संगठन नहुँदा नतिजा कमजोर

रास्वपा साङ्गठनिक स्वरूप नहुँदा स्थानीय तहको उपनिर्वाचनमा कमजोर देखियो । सांगठनिक संरचना नबनेपछि मंसिर १६ को उपनिर्वाचनमा सम्मानजनक मत नआएकोबारे सचिवालय बैठकमै नेताहरूले उठाएका थिए । केन्द्रीय कमिटी बैठकले पनि संरचना बनाउनुपर्ने सुझाव दिएपछि अब रास्वपाले ०८४ को निर्वाचनसम्ममा साङ्गठनिक स्वरूपको खाका कोर्ने भएको छ ।

मंसिर १६ गते देशका ४२ स्थानमा भएको उपनिर्वाचनमा रास्वपाले काठमाडौं वडा नम्बर १६ मा मात्र जितेको थियो । २६ स्थानमा उम्मेदवार उठाएको रास्वपाले कतिपय स्थानमा ४, ५ मात्रै भोट ल्यायो । उपत्यकाकै क्षेत्र कीर्तिपुर नगरपालिका तथा २ र ४ वडामा पनि रास्वपाले उम्मेदवार उठाएन । यसको पछाडि सभापति रवि लामिछानेसँग जोडिएको सहकारी काण्ड रहेको बताइन्छ ।