काठमाडौं – अहिले हामी वर्षायामको मध्य समयमा छौं । देशका विभिन्न ठाउँमा लगातार वर्षा भइरहेको छ ।

यो मौसममा पानी पर्ने र अत्यधिक गर्मी हुँदा नवजात शिशुदेखि वयोवृद्धसम्मलाई छालासम्बन्धी विभिन्न समस्या देखा पर्न सक्छन् । झाडापखाला, आउँ, टाइफाइडसँगै छालामा एलर्जी आउने, दाद, लुतो आउने समस्या हुनसक्ने चिकित्सक बताउँछन् ।

एकैछिनमा चर्को घाम लागेर पसिना आउने, एकैछिनमा पानी परेर चिसो हुने हुँदा त्यसको प्रत्यक्ष असर छालामा परेर विभिन्न समस्या देखिने छालारोग विशेषज्ञ डा. शम्भु जोशी बताउँछन् ।

उनका अनुसार विशेष नवाजात शिशु तथा साना बालबालिकालाई शरीरमा फोका आउने, पाक्ने, जीउ चिलाउने, छालामा कत्ला निस्किने जस्ता समस्या देखा पदर्छन् ।

एक त पसिनाले असर गरिरहेको हुन्छ त्यसैमाथि तेल लगाउने, पाउडर लगाउने गर्नाले समस्या झन बढ्दै जान्छ ।

त्यस्तै अलि ठूला बालबालिकामा ‘फंगल इन्फेक्शन’ अर्थात् दाद आउने, कपाल झर्ने समस्या देखा पर्दछन् । यो मौसममा आँप लगायतका मौसमी फलफूल धेरै खाने गर्नाले पिलो आउने, डण्डिफोर आउने लगायतका ‘इन्फेक्शन’ हुन्छन् । त्यसैमाथि औषधिको प्रयोग गरी पकाइएका फलफूल खाँदा ‘इन्फेक्शन’ झन बढ्ने गर्छ । त्यस्तै नाकको वरिपरि घाउ आउने समस्या पनि बढिरहेको पाइएको डा. जोशी बताउँछन् ।

खेतबारीमा काम गर्ने, खोला–खोल्सीमा जाने व्यक्तिमा घामको प्रभावले विभिन्न समस्या देखिन सक्छन् । चायापोतो आउने, चिलाउने, कपालमा दानाहरू आउने समस्या देखिन्छन् । छालासम्बन्धी पुराना रोगरू बल्झिने सम्भावना धेरै हुने डा. जोशीको भनाइ छ ।

त्यस्तै यो मौसममा लुगाहरू चिसो लगाउनुपर्ने बाध्यता हुनसक्छ । चिसो लुगा लगाउँदा एलर्जी बढ्ने, धेरै भीडभाडमा बस्नेहरू तथा होस्टलमा बस्नेहरूलाई लुतो आउने लगायतका समस्या देखिन सक्ने डा. जोशी बताउँछन् ।

उनका अुनसार चाडपर्व सुरु हुने बेला भएकाले कस्मेटिकको धेरै प्रयोग हुन्छ । महिलाहरूमा एलर्जीको समस्या बढ्दै गएको पाइन्छ ।

मुख्यगरी वर्षायाममा साना साना कीरा फट्याङ्ग्राहरू राति बत्तीमा आउने र तिनीहरूको टोकाइबाट जुनसुकै उमेर समूहका व्यक्तिलाई पनि चिलाउने, पाक्ने, फोका आउने लगायतका समस्या देखिन सक्छन् । लुगाकपडा राम्रोसँग नधुँदा पनि वर्षायाममा लुतोको सङ्क्रमण हुन्छ । यो एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सजिलै फैलिन्छ । गर्भवती महिलाहरूमा शरीर चिलाउने समस्या हुनसक्छ ।

‘नैरोवी फ्लाई’ को सङ्क्रमण पनि वर्षायाममा बढी पाइएको डा. जोशीले बताए । उपचारका लागि आउने धेरै बिरामीमा यस्ता समस्या देखिने गरेको छ । तर बिरामीहरू सिधै विशेषज्ञकहाँ नगएर फार्मेसीहरूबाट औषधि किनेर खाने या मलमहरूको प्रयोग गर्ने प्रवृत्तिले समस्या झन् बल्झिन सक्ने सम्भावना रहने डा. जोशीको भनाइ छ ।

अहिले देशका विभिन्न जिल्लामा विशेषज्ञको उपलब्धता भएकाले छाला, कपाल नङलगायतका अङ्गमा समस्या देखिएमा छालारोग विशेषज्ञलाई देखाएर मात्रै औषधिको प्रयोग गर्नुपर्ने डा. जोशीको सुझाव छ ।

कुनै समस्या २–४ दिनमै निको हुने खालको छ भने विशेषज्ञकहाँ नगएर यताउता घुम्न थाल्यो भने ३–४ हप्ता समेत लाग्न सक्ने डा. जोशी बताउँछन् ।

बच्न के गर्ने ?

डा. जोशी भन्छन् वर्षायाममा पानी पर्नु, हिलो हुनु, किरा फट्याङ्ग्राले टोक्नु, लामखुट्टेले टोक्नु स्वभाविक हो । तर ती सबैबाट बच्नका लागि घर कस्तो ठाउँमा छ ? भन्ने मुरा मुख्य हुन्छ । घरमा सरसफाइ गर्ने, साना बालबालिकालाई पूरा बाउला भएका लुगा लगाइदिने, शरीरमा तेल लगाइदिने, घरभित्र लामखुट्टे वा कीराहरू छिर्न नदिने, विषयमा सचेत हुनुपर्छ ।

साँझको बेलामा छिटो घरभित्र पस्ने, घर वरिपरि सफा राख्ने, खानपानमा स्वच्छता व्यवस्थापन गर्ने, झोल भएका खानेकुरा धेरै खाने, ‘जंकफुड’ नखाने, टाढाको यात्रा गर्दा तयारीका साथ जाने बानीको विकास गर्नुपर्छ ।

छालाको कुरामा पहिले नै औषधि खान्छु भनेर हुँदैन । घामबाट बच्नका लागि छाता ओढ्ने, ‘क्याप’ लगाउने, ‘सनब्लक क्रिम’ लगाउने गर्नुपर्छ । तर घामबाट बच्नका लागि भनेर कडा खालका ‘सनब्लक क्रिम’ नलगाउन डा. जोशीको सुझाव छ ।

कुनै पनि ‘क्रिम’ सुरुमै अनुहारभरी लगाउनुहुँदैन । शरीरको कुनै एक ठाउँमा प्रयोग गरेर जाँच गर्ने र प्रभाव केही देखिएन भने मात्रै त्यस्ता क्रिमको प्रयोग गर्नुपर्छ ।

यति गर्दागर्दै पनि केही समस्या देखिहाले विशेषज्ञ चिकित्सकलाई देखाएर सल्लाहअनुसार सही समयमा औषधिको प्रयोग गर्नुपर्दछ ।

डा. जोशीका अनुसार यदि कुनै कीराको टोकाइबाट सङ्क्रमण भएको छ भने त्यो कीराको फोटो मोबाइलमा खिच्ने र डाक्टरलाई देखाएर सल्लाहअनुसार औषधिको प्रयोग गर्नुपर्छ ।