सगरमाथाको वातावरणमा आएको परिवर्तन भोगेका ज्ञानेन्द्रको अनुभव | Khabarhub Khabarhub

सगरमाथाको वातावरणमा आएको परिवर्तन भोगेका ज्ञानेन्द्रको अनुभव



काठमाडौं– सन् २००७ मा आरोही ज्ञानेन्द्र श्रेष्ठ सगरमाथा आधार शिविरमा सम्पर्क अधिकृत नियुक्त भएका थिए । आधार शिविरमा सम्पर्क अधिकृतको रुपमा उनले वर्षौयता पर्यटकको आवागमन र त्यहाँको पर्यावरणमा आएका परिवर्तनलाई नजिकबाट नियालिरहेका छन् । सगरमाथा आधार शिविरमा रहँदा उनले हजारौं आरोही, पर्यटकसँग भेट गरिसकेका छन् ।

धेरै गर्मी, जाडो वा वर्षा भइरहेको समयमा हिमाल आरोहण एकदमै धेरै खतरनाक हुने गर्छ । हिउँदमा हिउँ पर्ने भएकाले हिमाली क्षेत्रको वातावरण अझ खराब हुन्छ । त्यसैले वसन्त र शरद ऋतु नेपालमा हिमाल अरोहणका लागि उपयुक्त मानिन्छ । यही समयमा ज्ञानेन्द्र श्रेष्ठजस्ता कर्मचारीहरु सगरमाथा आधार शिविरमा रहने गर्छन् ।

मार्चदेखि मे महिनासम्म तीन महिना वसन्त ऋतु रहन्छ भने शरद ऋतु सेप्टेम्बर महिनाको उत्तारार्द्धदेखि डिसेम्बर महिनाको शुरुसम्म अढाई महिना रहन्छ । यो हिमाल आरोहण गर्ने दोश्रो उपयुक्त समय हो । वर्षा ऋतुपछि मौसम सामान्य हुन्छ । त्यसैले शरद ऋतु प्रकृतिको सुन्दर दृश्य अवलोकन र हिमाल आरोहणका लागि उपयुक्त हुन्छ ।

सम्पर्क अधिकृत श्रेष्ठ मौसम परिवर्तनका कारण सगरमाथामा परिरहेको असरका साक्षी हुन् । ‘हिमाल वरिपरीको वातावरणमा धेरै नै परिवर्तन भइसकेको छ ।’ उनी भन्छन्, ‘सन् २००७ मा म आधार शिविर पुग्दा हिउँको स्तर यति धेरै थियो कि कसैले पनि त्यहाँ हिँडेको देखिन्नथ्यो । अहिले पर्यटक र आरोहीहरु बिना कुनै अफ्ठ्यारो हिउँमाथि हिँडिरहेका हुन्छन् ।’

यसको अर्थ सगरमाथामा हिउँ र बरफको आयतन घट्दै गइरहेको छ । हरेक वर्ष हिउँको स्तर कम हुँदै गइरहेको छ । उनका अनुसार आधार शिविरमा यो स्पष्ट देखिन्छ ।

उनले हिमाली भेगको मौसम अवस्थामा आएको अनपेक्षित परिवर्तनले हिमताल फुट्ने अवस्था निम्त्याइरहेको तर्फ समेत ध्यान दिइरहेका छन् । सगरमाथा आधार शिविर वा त्यसभन्दा माथि ५० भन्दा बढी हिमतालहरु छन् ।

सम्पर्क अधिकृतका रुपमा ज्ञानेन्द्र श्रेष्ठले पर्यटक र आरोहीका सयौं कथाहरु सुनेका छन् । उनका अनुसार उनले सुनेका हरेक कथाहरु आफैंमा फरक छन् । हरेक आरोही अरुभन्दा भिन्न र विशेष हुने उनको भनाइ छ ।

तर, सगरमाथा आरोहण पछिल्लो समय आफ्नो व्यक्तिगत सपना पूरा गरी आफूलाई अरुभन्दा फरक देखाउने किसिमको प्रवित्तिका रुपमा विकसित भइरहेको प्रति भने उनी सन्तुष्ट छैनन् । उनका अनुसार ३०–४० वर्ष अघिभन्दा अहिले सगरमाथा आरोहण धेरै नै सहज छ ।

परिवर्तित र परिष्कृत वातावरणमा सामान्य क्षमता भएको व्यक्ति-चाहे महिला हुन् वा बृद्ध मानिस – ट्रेकिङ कम्पनीले उपलब्ध गराएका आधुनिक प्रविधि र अक्सिजनको सिलिण्डर बोकेका शेर्पाहरुको सहयोगमा सजिलै सगरमाथाको शिखरमा पुग्न सक्छन् । टुर र ट्राभलको व्यावसायीकरणले हिमाल आरोहणलाई अहिले धेरै नाफा हुने व्यापारका रुपमा स्थापित गरेको छ ।

टुर र ट्रेकिङ कम्पनीहरुले सगरमाथा आरोहण गर्न आवेदन दिनेहरुलाई जसरी भएपनि सगरमाथाको शिखरमा पुर्‍याई प्रायोजक, पैसा लगानी गरिदिनेहरु, समर्थकको स्वार्थ पूरा गर्ने गरेका छन् । उनी भन्छन्, ‘यसअघि मानिसहरु आफ्नो अभिलाषाका लागि सगरमाथा आरोहण गर्थे र असफल भएपनि अरु नै समय पुनः आरोहणको प्रयास गर्ने भन्दै चित्त बुझाउँथे ।

अहिले सगरमाथा आरोहण फेसनको रुपमा विकसित भइरहेको छ । पैसा खर्च गर्नुस् उनी तपाईं विश्वको सर्वोच्च शिखरमा पुग्नुस् । सबैकुरा सरकार र आरोहीलाई प्रायोजन गर्ने टे«किङ कम्पनीले व्यवस्था मिलाइदिन्छन् ।

सरकारले सगरमाथाका विभिन्न क्याम्पमा खम्बा र डोरी टाँगिदिएको छ । सगरमाथा आरोहणका क्रममा थाकेका वा बाटो बिराएका आरोहीलाई यसबाट ठूलो सहयोग पुग्छ । यसैकारण सगरमाथा आरोहण कुनै गाउँको मेलाजस्तो बनेको छ, हरेक वर्ष आरोहीको सङ्ख्या पनि बढ्दै गइरहेको छ । उनले खबरहबसँग भने ।

हिमाल आरोहणको गैरजिम्मेवारपूर्ण व्यावसायीकरणका कारण हरेक वर्ष सगरमाथा आरोहण गरेको दाबी गर्ने जाली आरोहीको सङ्ख्या पनि बढ्दै गएको श्रेष्ठ पुष्टि गर्छन् । उनी हिमाली भेगको वातावरण खराब बन्दै गइरहेको र हिमाल आरोहण गरेको दाबी गर्ने जाली आरोहीहरुको संख्या पनि बढ्दै गइरहेकाले सरकारले सम्पर्क अधिकृतहरुलाई अपडेट गरिरहनुपर्ने सल्लाह दिन्छन् । त्यस्तै, सम्पर्क अधिकृतहरु पनि सगरमाथाको आधार शिविरमा पूरै आरोहण सिजनभर रहिरहे यस्ता जाली आरोहीको संख्यामा कमी आउने उनी बताउँछन् ।

पछिल्लो समय मानिसहरु सहजै सगरमाथाको शिखरमा पुग्ने अनी आधार शिविर फर्केर के के न उपलब्धी हासिल गरेँ भन्ने प्रवृत्ति रहेको उन्दै उनी सरकारले विशेष संयन्त्र बनाएर सगरमाथा आरोहणलाई अझ चुनौतिपूर्ण र रोमाञ्चक तुल्याउनुपर्ने बताउँछन् ।

निश्चित प्रक्रिया पूरा नगर्दासम्म सरकारले कसैलाई पनि सगरमाथा आरोहण गर्न दिन नहुनेमा उनको जोड छ । पछिल्लो समय पर्वतारोहणमा कुनै अनुभव नभएका वा थोरैमात्र अनुभव भएका मानिसहरु पनि सगरमाथा आरोहण गर्न तम्सिने गरेको उनी बताउँछन् ।

उनको सगरमाथा आरोहणको कहानी पनि रोचक छ । उनी राष्ट्र सेवक कर्मचारीहरुको पहिलो सगरमाथा आरोहण दलका सदस्यको रुपमा सगरमाथा आरोहण गरेका थिए ।

उनको टिममा लीलामणि पौडेल, सन्तकुमार महर्जन, खिमलाल गौतम, तुलसीराम भण्डारी , सुबिर, हरि ढकाल, सुरथ पौडेल, हरिप्रसाद गुरागाईं र पदमबहादुर भण्डारी थिए । उनीहरुले नेपाल पर्यटन वर्ष २०११ को अवसरमा सन् २०११ मे १८ मा सगरमाथा आरोहण गरेका थिए ।

उनी उक्त टिमको सदस्य बन्नुमा गौरव प्रकट गर्छन् । धेरैले उनीहरुको सगरमाथा आरोहण अभियान सफल हुनेमा शंका गरेका थिए । कुनै साहसी खेलाडी जस्तो नभई कर्मचारीको रुपमा कार्यालयमा काम गर्ने भएकाले मानिसहरुले उनको सगरमाथा आरोहण गर्ने उनीहरुको क्षमतालाई हाँसोमा उडाएको समेत उनी सुनाउँछन् । सगरमाथा आरोहण उनीसँगै उनको टिममा रहेका अरु सदस्यलाई पनि चुनौतिपूर्ण नै थियो ।

चुचुरोतर्फ जाने क्रममा क्याम्प ४ मा पुग्दा एक्कासी मौसम खराब भयो र हामीले त्यहीँ दिन बिताउनुपर्ने भयो । अर्को दिन रातिको समयमा मौसममा केही सुधार देखियो र हामीले मे १७ सन् २०११ बेलुकीको ८ बजे हामी अघि बढ्यौं । उनी अफ्नो अनुभव सुनाउँछन् ।

अर्को दिन मे १८ सन् २०११ बिहानको ६ बजेतिर उनीसहितको टिम सगरमाथाको चुचुरोमा पुग्यो । त्यो अनुभवको वर्णन गरिसाध्य नभएको उनी बताउँछन् । सबैकुरा उनीभन्दा तल थिए । उनलाई अझ स्मरण छ, आकाशका ताराहरु पनि उनको नजिक देखिन्थे त्यसपछि उनलाई आभाष भयो, ८८४८ मिटरको उचाइले मानिसलाई कतिसम्म प्रभाव पार्ने रहेछ भन्ने ।

केही मिनेट चुचुरोमा बिताएपछि उनलाई आधार शिविर फर्किने चिन्ता भयो । उनी सगरमाथाको शिखरबाट ओर्लिनुभन्दा चढ्न सजिलो रहेको उनी सुनाउँछन् । सगरमाथाबाट तल ओर्लिने क्रममा आरोहीको शारीरिक क्षमता धेरै नै घट्ने र तल ओर्लिने क्रममा आरोहीले अक्सिजन लगायतका कुरामा अझ धेरै ध्यान दिने भएकाले ओर्लिने बेला केही असहज जस्तो हुने उनको भनाइ छ ।

उनको सानो सल्लाह पनि छ, यदी सरकारले सगरमाथा आरोहणका लागि मे महिनाको शुरुबाट बाटो खोल्ने हो भने यो बाहिर हल्ला गरिएजस्तो ट्राफिक जाम कम हुनेथियो ।

प्रकाशित मिति : १८ श्रावण २०७६, शनिबार  १० : २९ बजे

संसद् बैठक रोकेर प्रधानमन्त्रीले थाले कांग्रेससँग छलफल

काठमाडौं– मंगलबार बिहान ११ बजे बस्ने प्रतिनिधिसभाको बैठकमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल

भारतको चुनावका कारण माओवादीको हुलाकी राजमार्ग अभियान स्थगित

काठमाडौं– सत्तारुढ नेकपा माओवादी केन्द्रले चैतको दोस्रो साता सम्म सञ्चालन

पर्वतको पैयुँ पालिकामा बाँदर धपाउन कर्मचारी !

पर्वत– पर्वतका केही भागमा बाँदर आतङ्क बढेपछि दक्षिण पर्वतको पैयुँ

महाधिवेशन तयारीमा जुट्न एकीकृत समाजवादीको निर्देशन

काठमाडौँ– नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)का अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले आसन्न

नेपालमा ७३ प्रतिशत परिवारले बोक्छन् स्मार्टफोन

काठमाडौँ– राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालयले नेपालका ७३ प्रतिशत परिवारले स्मार्ट फोन